Estaba a medir o efecto do neuromarketing en min, buscando un equilibrio razoable entre o que necesitaba e o que desexaba, nun deses templos nos que estas novas técnicas de suborno teñen ben estiradas as garras (no centro comercial Urbil). Cheguei ao redor da unha e media –á hora para comer, segundo parecíame– para evitar a xente mocosa. E non fixen máis que atravesar as portas de detección do hipermercado, non fixen máis que mirar someramente os produtos do primeiro andel, cando vin o obstáculo máis insoportable: Alejandro Sanz gemía e gemía nos meus altofalantes. Que cu de galiña.

Dándome conta do que me viña –o volume estaba xa bastante levantado–, comecei a atravesar os corredores a fume de carozo, collendo ao galope os alimentos e complementos que vía ao pasar, tirando da cesta de rodas vermella. Quería largarme de alí.

Cando cheguei á caixa rexistradora, comprobei de novo o que moitas veces me pediu, o que sabía, o mesmo de sempre. Que coa compra, Eroski obrigaríame a escoitar ao pop máis vendido de España. Gustáseme ou non, íanme a escoitar toda a pronuncia en castelán. Non me darían tregua nin media segundo nin para disimular. Nin sequera para torturarlo co último disco de Beyonce.

Pagaría a compra e escapoume, murmurei un pouco e afasteime correndo até a próxima, pero de súpeto vin ese símbolo, esa reputación, ao pasar pola caseta de información do hipermercado: “Si ao eúscaro”.

A verdade é que me pareceu unha aparición. As preguntas que se me ocorreron pola súa inspiración, como os meus pés, empezaron a tropezar, a encadearse: pódese medir o compromiso dun determinado comercio co idioma sen ter en conta a súa acústica xeral? Tendo en conta que os altofalantes están a funcionar continuamente desde que abren as portas ata que se apagan as luces, polo menos durante doce horas, que idioma, que ambiente, que paisaxe, que protección están a promover sempre e sen excepción se están a irradiar cancións cantadas en castelán, e nese volume? Están a comportarse con respecto ao medio ambiente ao promocionar esas cancións pegañentas (e nada máis) que non son biodegradables? Teñen o certificado “Bai euskarari” ben merecido?

Bo, pois aquel día me enfurecí de súpeto. Síntoo. Deixei as bolsas no solo, achegueime ao mostrador e pedín unha folla de reclamacións á señora que ía vestida co meu uniforme. Falei da intoxicación. Queixeime de que a dose intramuscular que me introduciron nestes decibeis non tiña máis que axentes patóxenos. E fíxenlles a demanda porque nas visitas que fixen durante estes anos –e foron centos– nunca ouvín unha soa canción en eúscaro, excepto a do día de Olentzero.

Un par de días máis tarde, chamoume unha moza que se encargaba da atención do cliente. Apresuroume, nervioso, rápido. Tras dar a razón desde a primeira palabra, explicoume que é difícil adiviñar o gusto de todos e que, con comodidade, pensaron en implantar un sistema para todos os centros. E entre as posibilidades que se barallan, esta foi a máis neutra, é dicir, este fío musical que só ofrece música en castelán. Pero que si, que tiña razón, que diría onde tivese que dicir...

Pasou un mes desde entón. Queixas, razóns, razóns, a política acústica de Eroski segue tan ‘neutra’ como sempre.