Quen viu o documental EURI SECA sabe o que estivo facendo parte da esquerda abertzale nos últimos anos. O documental, que se centra na negociación e o diálogo, evidencia que durante moito tempo un sector da esquerda abertzale ha estado detrás del. Sabendo que os inicios da sesión de Loiola de 2006 remóntanse a un caserío de Elgoibar, falamos dunha década. E quen devorou ese documental, tamén sabe como, durante os longos anos desa década, este sector da esquerda abertzale ha fracasado neses obxectivos de diálogo e negociación. Deixemos as razóns e outros estudos e centrémonos en feitos obxectivos: fracásase e listo.

Seguindo o fío do documental, a clave do éxito veu de Sudáfrica: “Debedes abandonar a loita armada, mergullarvos na vía política e negociar”. Tan sinxelo, tan profundo. O que era coñecido e repetido desde hai tempo, pero non se podía facer sen entrar nas entrañas desa clave, vese claramente que ese sector da esquerda abertzale termina por triunfar e, dunha vez por todas, ábrense as portas dunha loita política sen loita armada na esquerda abertzale. Todo iso unha decisión unilateral da esquerda abertzale.

Ese éxito é o que se quere condenar no caso Bateragune. Por iso, na sociedade vasca non hai ninguén que poida defender esta cuestión. Ou, mellor dito, hai populares como Laura Garrido, e farano ata que reciban outras ordes, pero sabendo que a hora de mover a ficha cada vez está máis cerca, é unha cuestión de outono ou de primavera; endurecidos na súa eficacia policial, quizais sen darse conta de que xa desde a gaiola da Audiencia Nacional Arnaldo Otegi e Rafa Díez convertéronse nos seus gardacostas máis eficaces.

A lóxica da nova porta aberta polo Tribunal Constitucional esixe a absolución, pero a vella lóxica do Tribunal Supremo esixe a condena. E aínda que agora prevalezan a lóxica política e a xustiza, decenas de dirixentes de Otegi e da esquerda abertzale terán que facer fronte –seguramente– ao conflito das herriko tabernas no outono. Parece que hai tempo que o Estado decidiu encarcerar a Otegi dunha maneira ou outra, e non parece que ao líder da esquerda abertzale váialle a saír fácil.

España sempre tivo claro o uso do cárcere neste conflito e ten lóxica pensar que o fará tamén na súa recta final, tanto co líder da esquerda abertzale como co resto de presos vascos. Pronto veremos o alcance dese uso, sobre todo na medida en que o actual proceso de paz avance, porque a sociedade vasca vai esixir que se mova o tema dos presos, e porque o PP vai ter que mostrar as súas primeiras cartas.

MARIANO RAXOI converterase no próximo inquilino da Moncloa, segundo todas as aparencias. Os verdadeiros milagres ocorren cada década e o PSOE tivo o seu con Zapatero. Markel Olano non tiña palacio para vivir e Martín Garitano tampouco o terá: non creo que lle boten de menos. Non por razóns persoais, pero o que seguramente botará de menos Olano é o poder, que a Garitano vaille a gustar moito. Sería desexable que o cóbado de unión entre ambos da foto fóra algo máis que un protocolo. Tal e como se lembra no documental A choiva seca, un dos alicerces do proceso de paz irlandés foi o acordo Adams-Hume. Olano e Garitano non son Adams nin Hume, por suposto, pero quizá poden ser dos preparadores de té das súas familias.

Non estaría mal lembrar onde estaban Mandela e Adams nos conflitos de Irlanda e Sudáfrica. E si, sei que a historia non se repite, pero despois de maio deste ano, xa non é unha barbaridade pensar que o próximo salto de Otegi poida ser desde a Audiencia Nacional até Ajuria Ene.