Non hai moitos lectores de Argia que non coñezan a Stéphane Hessel, a quen Sustrai outeiro realizou unha excelente entrevista o 10 de abril. A súa Indignación vous! tamén temos o folleto en eúscaro na tradución de Inma Errea: Enfadádevos! Sobre isto, na Noticia do 17 de abril, dicía Leire López: “…No que se refire ao País Vasco, non creo que sexa un texto de gran interese”; pois, polo menos, gustaríame cuestionar esa afirmación; outra cousa é que este gran ancián de 93 anos estea ou non de acordo co que dixo, pero creo que o librito ten no seu curto espazo pasaxes que tamén nos veñen a nós.

Por exemplo, baixo o título “A non violencia, o camiño que debemos aprender”, di: “Estou convencido de que o futuro é a ausencia de violencia, a conciliación entre as diferentes culturas. A humanidade terá que percorrer por ese camiño a súa seguinte etapa”. Pero algúns, ao lelo, puxéronse a aplaudir, e seica se enfurecieran agora con estoutros: “...os terroristas que lanzan bombas non se poden xustificar, pódeselles entender”. Que? Iso é unha apología do terrorismo! Bo, aquí vai máis claro: “...hai que considerar a violencia como unha consecuencia lamentable dunha situación insosteible para alguén. Entón, podemos dicir que o terrorismo é unha clase de indignación. E que esa indignación é perniciosa. Non hai que indignarse, hai que esperar. A indignación é a negación da esperanza. É comprensible, eu diría que é case natural, pero iso non o fai aceptable…”.

Hessel, que se enfronta á moza Sartre, asegura que o terrorismo non é eficaz, engadiu. Entón, condene a violencia! Ben, aí vén de novo o vello: “Dicirse a si mesmo que ‘a violencia non é eficaz’ é moito máis importante que saber si hai que condenar ou non a quen a exerceron”. E é que el cre que necesitamos unha esperanza libre de violencia. “Hai que entender que a violencia dá as costas á esperanza. Hai que priorizar a esperanza, a esperanza da non violencia. Ese é o camiño que temos que aprender. Tanto por parte dos opresores como por parte dos opresores, hai que abordar a negociación para acabar coa opresión. Isto permitirá que non haxa máis violencia terrorista. Por iso non hai que deixar que se acumule demasiado rancor”.

Fai referencia a Mandela e a Martin Luther King como modelo, dicindo: “A súa mensaxe pon a súa esperanza na capacidade das sociedades modernas, crendo e sendo capaces de superar conflitos a través da comprensión mutua e a paciencia coidadosa”. Pero a quen pensa que esas son mornezas pacificas, engade con firmeza: “Para logralo, hai que basearse nos dereitos, de tal maneira que a vulneración deses dereitos, sexa quen sexa o autor dos mesmos, ten que provocar a nosa indignación. Non se pode ceder nestes dereitos”.

Ante algunhas iniciativas palestinas, os israelís inventaron o concepto de “terrorismo non violento” (que pel teñen! ), non nos pode sorprender que os que aquí din “nós os demócratas” inventen a maligna astucia de deixar fóra de xogo por centos de candidatos, Batasuna= ETA (+ contaminación). Non te estrañes, pero che enfades! Con todo, hai que aprender a conducir o enfado de maneira eficaz, superando as tentacións estériles. Que non se cumpra de novo o que di Hessel: “Por desgraza, na historia foron poucos os pobos que sacaron leccións da súa historia”.