Non se podía negar. Os datos técnicos, tanto dunha como doutra parte nas discusións, maréanme. Cando os busco, é posible que haxa unha tendencia a inclinarse cara a un ou outro lado, por varias razóns indirectas, e xeralmente máis que por razóns técnicas, por un suposto sentido bo. Pero nesa procura de datos, tento abrirme e desatascar os datos vertixinosos de ambos os lados, comparalos, traer á súa medida as hipérbolas duns e outros... por último, porque aprendín algo máis até chegar á impresión, pero precisamente por iso, até darme conta destoutra sensación: cada vez teño máis lagoas no coñecemento destas cuestións. Como se adoita dicir, canto máis se aprende, máis profundo é o meu descoñecemento.

Con todo, no centro da danza de datos do estudio da discusión, pode ver eses pasos especiais que cambian o ritmo; eses rodeos de pés, brazos, pescozo, estómago, cadeiras e cintura que redondean a visibilidade da danza. Detrás dos sinxelos fíos da danza, percibes diferentes instintos estéticos aos bailaríns antagonistas. E esas estéticas son as que che moven, máis que simples pasos de datos, a priorizar a un bailarín e a rexeitar ao outro.

Un magnífico exemplo: hai tres anos, en febreiro de 2008, tivemos ocasión de ler á conselleira de Obras Públicas do Goberno Vasco no debate sobre o TAV, por suposto en defensa do tren. Unha entrevista, e como o xornalista non era nada neutral, fixo que o médico xefe falase máis do que lle gustou. Entón, no medio da complicada danza dos datos, exclamou: “O último debate no Parlamento foi en novembro: O 85% votou a favor das infraestruturas”. E “no Parlamento hai representantes de todos os cidadáns”. Así que...

O argumento aseméllase a un círculo ventral do conselleiro para dar un toque estético á mera danza de datos. Unha estética moi controvertida, porque me parecería que o 85% dos parlamentarios se marchitaban tanto como eu, que non sabe máis que eu sobre a necesidade deste TAV. Aínda que podería ser, se eu fose o elector da CAV, que eu elixise parte dese 85%, iso non quere dicir que o meu voto sexa a firma de debaixo da folla branca, que os electos escriban ao seu antollo en todos os asuntos. Sobre a firma en forma de voto dos electores hai algúns textos, non escritos neles, pero onde, entre outras cousas, pídense consultas populares e referendos para algúns procesos, como símbolo das democracias participantes.

E foi precisamente iso o que lle preguntou o xornalista. Velaquí a resposta, a antoloxía, que me impulsou moito máis que todos os datos técnicos a rexeitar o TAV: “Se aceptamos o noso sistema institucional, por suposto. Se non, estamos a entrar noutro tipo de debate. Neste caso, estar a utilizar a consulta, non tanto para decidir sobre o tren, senón para atacar ás institucións”. Isto é, no medio da danza dos datos, o retorno do ventre, da cadeira e das nádegas como estética embellecedora da democracia! O conselleiro converteu as consultas populares que simbolizan a democracia participativa en destrutoras da democracia se o pobo se situaba por maioría a favor da derrogación do TAV do seu ventre.

Si, os datos técnicos a miúdo me desmayan. Pero a estética, que lles segue con frecuencia, vólveme en min.