Unha vez cortado o camiño a sortu, a auga colleu o desnivel polo outro canle prevista, sumando as forzas da esquerda abertzale, EA e Alternatiba. O guión está a cumprirse desde a zona do polo soberanista e agora haberá que ver como vai actuar o Goberno do PSOE coas listas que presentará Bildu o día 9. Todo o que vimos até agora ao redor de sortu indica que o PSOE se vai a ter que gardar dos ataques do pp e que a fiscalía do Estado vai golpear contra algunhas destas listas.

Sen dúbida, a Fiscalía vaille a resultar máis difícil que noutras eleccións nas que só se presentou a esquerda abertzale. Non só porque os dous partidos maioritarios de Bildu, polo menos abertamente, son EA e Alternatiba e ambas son legais, senón porque sete maxistrados criticaron duramente a sentenza da sala 61 do Tribunal Supremo.

Non hai dúbida de que Bildu vai conseguir moitos votos, que se cumpre a vontade de moitos abertzales de esquerda a través deste paso, e os votos do experimento contaranse con moita atención por todos os lados. Pero Bildu non os reuniu todos. E aínda que non sempre é fácil reunir a todos, é evidente que na CAV polo menos unha corrente da esquerda abertzale quedouse fóra: Aralar. Por varias razóns, Aralar non viu a necesidade de acudir a ese foro, ou non tivo as condicións axeitadas, ou… En Navarra a situación é diferente, polo menos en teoría, porque alí a forza principal é NaBai. Mirando a medio prazo e sobre a base da acumulación de forzas, de forma similar.

Para ben ou para mal, os votos pronto porán a cada un no seu sitio, pero é evidente que, mirando máis aló do embigo dos partidos, nun futuro próximo non ten sentido malgastar a forza de quen o teñen.

Na mirada dos partidos, con todo, este non é o momento do achegamento, agora é o momento da puñalada: no estómago, no brazo, na cara… Nas eleccións iso é inevitable, é parte do xogo, de acordo. Pero coidado co corazón, o ril ou o fígado. Os que queiran deixar abertas as portas a unha futura unión ou traballo conxunto deberían controlar os coitelos mortais.Non

se pode levar de maneira unitaria as ELECCIÓNS e un proceso de paz, iso aprendeuse hai tempo aquí, e así o estamos facendo. Ou si leva, pero o ruído da paz retárdase publicamente. A cuestión é que en xuño, sen perder o tempo, debería renovarse a construción pública do proceso formal de paz. A legalización de sortu é o primeiro paso que dá o Tribunal Constitucional de España. Tras a legalización de sortu haberá que normalizar o diálogo político e comezar a dar pasos efectivos no proceso de paz.

Neste amplo campo do conflito pódense distinguir, polo menos, tres grandes ámbitos: un, o diálogo político que vai guiar o problema político; dous, o da disolución de ETA e, neste sentido, a situación dos presos e fuxidos políticos; tres, a reconstrución da convivencia, as vítimas e o profundo e espiñento tema da convivencia. Benvida a todo o que supón un avance no ámbito das vítimas no Parlamento Vasco, pero sen avanzar nos dous primeiros pasos, é imposible dar pasos reais neste ámbito da convivencia.

No PP e no PSE-EE o discurso de vencedores e vencidos está aínda arraigado até as entrañas; e na esquerda abertzale, aínda hoxe, son moitos os que pensan que a inadecuación da estratexia armada está na debilidade actual e non na equivocada elección tras a transición. Fai falta un debate social profundo e forte para pechar ben esas feridas do pasado… e fixar de maneira unitaria e libre as regras da loita política do futuro.

A sociedade vasca ha vivido décadas de conflito violento, e cando as armas se calaron, a tentación de facer o avestruz cos problemas políticos pode ser enorme por parte de moitos. Con tres ou catro remiendos pode parecer que isto xa está arranxado. O que máis constrúe para o futuro é que, máis que coas armas, ETA conseguiu activar un proceso de paz sólido co seu silencio. Penetrarse no camiño de Basagoiti Robinson é un dos retos máis contundentes da sociedade vasca neste momento.