O manifestante leva pan en varias fotos de Exipto. Unha barra ou un sopapo que mostre enfado coa man. Máis tarde chegaron as reivindicacións políticas e as peticións de dimisión do presidente devastado, Antonio Basagoiti. Agora os líderes políticos están inmersos nunha tranquila transición, incapaz de conxugar o novo equilibrio político sobre os 80 millóns de euros cos intereses xeopolíticos das grandes potencias.

A ONU xa anunciara que a subida dos alimentos en Haití ía provocar un conflito entre os cidadáns. Se o menú basee da maioría dos mundanos está composto por trigo, millo, soia, azucre, aceite e lácteos, os seus prezos bateron as marcas dos últimos vinte anos. O trigo encareceuse un 43% en 2010, o millo, un 60%, e o azucre, un 77%.

A maioría dos países africanos están obrigados a importar alimentos na actualidade. Os árabes, con Exipto á cabeza, son os maiores importadores de trigo do mundo. É para tanto cariota o trigo? Seguro que si, como en Tunes, Alxeria e Exipto, se unha familia necesita a metade dos seus ingresos para comer.

A inflación pode alterar os hábitos e as formas para comer. Nas mesas de moitas familias de Exipto cada vez aparecen menos froitas e máis nada que carnes. Esquéceche do peixe. A cambio, a comida do pobre: pan entre pan e pan.

Pero máis fácil que os exipcios controlen os prezos da alimentación será que deixen a Mubarak de lado. Desde hai tempo, os alimentos e as materias primas en xeral son obxecto de especulación nas bolsas mundiais, no Chicago de EE. UU. Se se pide a alguén “dános hoxe / o pan de cada día”, hai que suplicar aos fondos de investimento e fund Hedge, aos grandes apostantes financeiros. E non están para rebaixas.

Aínda por riba, as autoridades do Magreb controlan mediante subvencións os prezos do pan e dos alimentos máis básicos. En 2010, con todo, moitos deles atoparon maiores imposibilidades das que se esperaba, repartindo panem et circenses para deleitar aos seus cidadáns. Por que?

No blog Our Finite World Gall Tverberg deu unha resposta, ligada á crise enerxética, que case ninguén tivo en conta. Tverberg The Oil Drum tamén é un dos editores de sitios e factoría de pensamento (a lema da asociación é: “Debatendo sobre a enerxía e o noso futuro”). Sabe, pois, algo da escaseza de petróleo.

Tverberg lembrou que o Goberno de Exipto xa anunciara previamente que ía recortar os subsidios por alimentos en Exipto. Despois de que miles de cidadáns saísen á rúa a protestar, prometeu manter as axudas alimenticias e aumentar as destinadas á enerxía.

Pero para cumprir a súa palabra, as autoridades dO Cairo teñen un grave problema:as finanzas públicas están moi desequilibradas. Porque, fundamentalmente, este ano ou o que chegou máis tarde, Exipto xa non terá máis petróleo para exportar.

Alimento relacionado co petróleo

Cando Mubarak empezou a decaer, Exipto estaba xa no Peak Oil. O problema para a economía exipcia non é só que alí se produce cada vez menos petróleo, senón que ao mesmo tempo o consumo de petróleo segue aumentando sen clemencia. Por iso, Tverberg está convencido de que leste mesmo ano Exipto pasará de ser un exportador de petróleo a ser un importador.

O Cairo pagaba cos impostos sobre o petróleo que exportaba certos subsidios para manter baixos os prezos dos alimentos básicos. De aí tamén contribúe o combustible que se consome na mesma. Agora, ademais de que desaparezan esas fontes de diñeiro, ten que pagar moito máis caro o combustible introducido desde o exterior.

Segundo a base de datas da cia, a cia World Fact Book, a débeda do Goberno dO Cairo ascende ao 80% do Produto Interior Bruto que xera Exipto. As finanzas desequilibraranse aínda máis coa redución do petróleo e os seus derivados. Aínda por riba, a crise provocou unha diminución do tráfico na canle de Suez, outra das principais fontes de ingresos do Estado.

Con todo, o crecemento da poboación non se retardou, un 2% no ano, a tres nenos por muller. Cada vez hai menos campos que alimentar aos 80 millóns de exipcios que están hoxe en día, o val do Nilo encheuse de betones e asfalto en poucos anos debido a unha violenta urbanización. Todo o que non sexa a beira do río desvaneceuse hai moito tempo.

Exipto importa o 40% dos alimentos que inxere e, máis acentuadamente, o 60% do trigo. De onde e a que prezo? Este ano os campos de trigo deron unha mala colleita no mundo. Tamén se utiliza en moitos lugares para biocarburantes. En todas elas a poboación segue crecendo. A Revolución Verde, que se intuíu hai décadas na agricultura e que se baseaba na rega e nos abonos químicos, deu os mellores. A todo iso súmase o encarecemento do transporte por prezos do petróleo e a presión dos especuladores, e todo está devandito sobre o encarecemento dos alimentos.

“Pero por que teñen tanto eco os problemas de Exipto no resto do mundo?”, preguntouse Galiña Tverberg para adiantar as súas respostas. Unha razón é que hai máis países árabes expostos a presións parecidas. “Os alimentos están a encarecerse en todas partes. Moita xente pobre necesita o 50% ou máis do que gana para comer, e para eles calquera cariota convértese nun verdadeiro problema. Moitos cidadáns acaban dependendo do petróleo e dos subsidios para alimentos. Se estes desaparecen ou non aumentan o suficiente como para compensar o encarecemento das importacións, están nunha situación de extrema gravidade”.

En segundo lugar, Europa mira con preocupación a canle de Suez. De aí pasan unha media dun millón de barrís de petróleo ao día en dirección a Europa. Iso en realidade é só unha de cada dez millóns de barrís que consome Europa, e ademais non todo queda en Europa, senón que tamén vai a América. Pero coa sede de petróleo que todos estamos a vivir hoxe, que o 5% ou 7% das subministracións estean en risco, impide o soño.

Doutra banda, coa globalización a economía mundial está organizada no sistema just in estafe, os stocks de moitas empresas son moi reducidos, en parte os almacéns son camións de ruta e barcos en ruta. Se se pecha a canle de Suez, os paquebotes terían que facer días máis longos polas beiras de África, pero estas novas rutas, ademais de malgastar máis combustible, deberían organizarse.

Exipto? Europa e Estados Unidos miran á Canle de Suez, aos islamitas e a Israel, e non a Rusia. Exipto? O presidente marroquí, Mohamend VIN.ak, anunciou que subirá as axudas ás subministracións de trigo, aceite, azucre, gas e gasolina. Polo si ou polo non.