Son moitos os nenos que están a mirar a televisión mentres almorzan e outros tantos que teñen que escoitar os programas de radio que lles gustan xunto ao leite morno. Para evitar estes hábitos, Antonella Fornon, Begoña Mariscal, Catherine Verbgruggen e Pomba Migliaccio comezaron a preparar unha oferta diferente. “Na nosa opinión, o panorama do almorzo non era nada bo. Doutra banda, ademais de ser nais, traballamos noutros ámbitos relacionados cos nenos (educación, medios de comunicación), é dicir, estabamos sobradamente concienciados da situación. E para que os nenos tivesen outra oportunidade á hora de almorzar, ocorréusenos organizar un programa de radio que eles mesmos fixeran”, di Mariscal. Ese foi o punto de partida de Axa Mixa. O programa pódese escoitar na Radio Libre Tas Tas de Bilbao –tamén en Ala Bedin de Vitoria-Gasteiz e Eguzki Irratia de Pamplona- os días laborables, desde o oito da mañá até o oito e media, mentres que os fins de semana pódese escoitar ao dez. A

televisión, ou ao seu xuízo, eran moi agresivos para evitar os programas de radio da mañá, pero o único obxectivo que se fixou á hora de realizar o programa era fomentar a paixón e o uso do eúscaro e dar a coñecer outras culturas que existen en Bilbao.
“Hai que ter en conta” di Migliaccio, “que aquí hai nenos de moitos lugares e quixemos crear un espazo para a difusión das súas culturas. É dicir, tamén queriamos dar importancia a outras linguas que non sexan o eúscaro”. En Bilbao, na actualidade, utilízanse máis de 25 idiomas: “Nós non inventamos nada; aí están todas esas linguas. No programa de radio quixemos mostrar esa diversidade tan valiosa. O árabe, o ruso, o aimara, o ketxu, o galego, o francés... todos apareceron en Axa Mixa nos últimos catro anos. Queremos que os nenos e nenas coñezan as frases, os saúdos e os números básicos; cousas simples. Para que saiban que hai moitas culturas”, explica Verbgruggen.Axa Mixa ten como obxectivo fomentar o

uso e o coñecemento da lingua vasca en todo o mundo. “Moitas veces, os nenos e nenas relacionan o eúscaro coa escola, coma se fose unha materia máis. Os nenos e nenas, polo menos na zona de Bilbao, viven nun contexto castellanohablante. Algúns veñen de fóra ou naceron en familias de fóra; outros, aínda que sexan de aquí, teñen pais castellanoparlantes. Non saben falar de temas que non son da escola, non teñen máis destreza que na linguaxe materna. Non saben explicar os temas que non traballan en clase. Resúltalles difícil falar con naturalidade do que non viron na escola (sentimentos, por exemplo) e nós queremos darlles a oportunidade”. Os contidos proponos nenos e nenas de entre

4 e 12 anos, e logo o equipo dá forma a todo iso. Cada programa de radio ten un tema. Pallasos, ídolos infantís, música, vacacións, xogos, como dormen, deportes, animais domésticos, meditación, castigos e premios, aparellos electrónicos, celebracións e festas son algúns dos temas que se abordaron. Tamén son moi variadas as formas de publicalas: contos, chistes, adivinanzas, opinións, diálogos e música. Os nenos inventan e contan chistes e adivinanzas e realizan entrevistas. “A lóxica que utilizan é moi curiosa; non é, por suposto, a mesma que temos os adultos. É bonito ver que preguntas fan ou que orde teñen para facelas. Unha vez, un grupo entrevistou a un pallaso e a primeira pregunta foi si estaba casado. Outra vez preguntóuselles aos bombeiros como soaban as sirenas”, di Verbgruggen, rindo. A pesar de que moitas das gravacións realizáronse no propio estudo, a rúa e a escola son os escenarios habituais. Estiveron en escolas de toda Bizkaia, tamén nalgunhas de Álava. Sen esquecer o estranxeiro: En Bélxica, Cataluña, Chequia, España e Galicia tamén teñen noticias de Axa Mixa. Neste catro anos máis de mil nenos e nenas participaron no programa. O eúscaro é a

lingua principal do programa de radio. Hai cousas que sempre se fan en eúscaro, como as presentacións. Como fan con outras linguas, son cousas sinxelas, fáciles de entender, para que os que menos saben tamén adopten unha actitude positiva cara ao eúscaro. Case todas as cousas que fixeron os nenos e nenas son tamén en eúscaro. Segundo os

responsables do programa, o labor que máis lles gusta aos nenos é a de facer gravacións. Grazas á Rede, os programas de radio escóitanse á hora que queren e, o máis importante, no pobo que queren. “Foron moi bonitas as conversacións que os nenos e nenas mantiveron coas súas aitit-amamas, falando de onte e de hoxe”. Doutra banda, os familiares que viven en Asia ou América tamén teñen a oportunidade de escoitar programas de radio. Por iso non se pode deixar de lado a outras culturas e linguas: Contos de América do Sur, cancións de Romanía, costumes do Magreb...Os

membros do programa traballan cos centros escolares e, na medida do posible, acordan co profesorado unha serie de aspectos para unirse ás programacións. A radio, por exemplo, é unha boa ferramenta para traballar os valores que achega o currículo. A Asociación de Pais e Nais de Bizkaia (BIGE) fíxose cargo de canalizar as relacións cos centros escolares. Ademais de na web de

Tas Tas Radio Libre, o programa tamén se pode escoitar no blog do programa http://axamixa.blogspot.com. Cada semana pon algo nese blog: ás veces contos, ás veces entrevistas... Adoitan ser cousas curtas, que se poden escoitar ou usar en calquera momento, tanto en casa como na escola.

E a medida que os fillos dos que fan Axa Mixa creceron, a franxa de idade que queren adquirir volveuse máis ampla. De feito, o programa de radio deu a luz aos seus fillos: Mikamada, programa dedicado aos recentemente nados, e Makina Borraches, que se celebra no Teatro Principal de Vitoria-Gasteiz. Porque teñen cabida todos os anos de Tas Tas Tas.