O Instituto de Máquina-Ferramenta (IMH) de Elgoibar (Gipuzkoa) organizou por quinta vez o pasado 21 de outubro as xornadas Xestión lingüística na empresa. Foron doce charlas e unha mesa redonda na que nos mostraron as boas prácticas de diferentes empresas. Explicáronnos como Eroski reorganizou o plan de eúscaro entre 2008 e 2010. Nas explicacións de media hora, os cadros quilométricos mostrados por Iratzeder Mendikute, responsable do plan de eúscaro de Eroski, e Idoia Aldekoa, técnica de Elhuyar Aholkularitza, chamáronnos a atención. Nas casas de cores atópanse case todos os elementos a medir sobre o uso do eúscaro: o cartelito que se utiliza no lugar de pago para non mesturar as compras, o soporte para dicir que é unha liña de menos de dez produtos, as etiquetas para pór nomes de peixe na pescadería... Un puzzle informático impresionante para que o cartel que está colgado da parede tamén teña a súa mensaxe en eúscaro. Non é a nosa intención aplaudir de forma gratuíta, xa que sabemos que os cadros xigantes do computador non impiden, polo menos de momento, atopar situacións en castelán puro. No entanto, na mesa redonda débese lembrar o devandito por Andoni Sagarna e Bego Montorio: “fixemos moito, mirando onde empezamos e onde estamos”. Hai uns anos, o militante do eúscaro estaba a facer ese esforzo, quizá completando o pequeno dicionario de ferramentas da fábrica en fichas, ou talvez, empeñado en falar en eúscaro nas reunións dos falantes que todos sabían eúscaro. Agora hai asesorías nas empresas para xestionar os plans de eúscaro. Empresas como Maquelsa ou Konica Minolta comezaron a achegar Elgoibar sabendo que a xestión lingüística é rendible.

É o cliente quen manda?
Ademais de Sagarna e Montorio, Galder estivo en Lasue. O moderador preguntou como conseguir incorporar a xestión lingüística nas empresas. En poucas palabras: utilizaremos o sistema de premios/sanciones para que as empresas teñan en conta o eúscaro? En opinión dalgúns, o premio, o recoñecemento, ten o seu valor, pódese aliviar os impostos ou facilitar a obtención de créditos por unha boa xestión do eúscaro; en cambio, non escoitamos as posicións a favor das sancións. Sagarna comentou que o mercado manda. Explicou como o mercado se está fragmentando e as empresas están detrás de cada cliente. -Entón, é que Laisser faire?-dixo alguén. Montoro considerou necesaria a discriminación positiva. A condena non lle parece a forma axeitada, pero insistiu en que non vai deixar que lle dean unha labazada.A viceconsejera de Política Lingüística do
Goberno Vasco,

Lourdes Auzmendi, falou na apertura do seminario e as súas palabras non foron pronunciadas polo vento. Citou tres cousas: Certificado LanHitz, Bikain e Decreto sobre os dereitos lingüísticos das persoas consumidoras e usuarias.

O que dixo sobre o certificado Bikain, ou mellor dito, sobre a existencia de dous certificados na actualidade, espertou curiosidade. Auzmendi subliñou que hai que evitar a duplicación, que só fai falta un certificado e manifestou o seu desexo de chegar a un acordo. Entre

outras cousas, a inquietude que suscitou o decreto do consumidor e a lingua que utilizou para iso. Aínda que até entón falara en eúscaro, falou en castelán por decreto: “As empresas que utilizan o eúscaro teñen que ser premiadas, pero non sancionadas, porque si non, sempre o idioma é o que perde. Si fano en contra da vontade, non conseguiremos nada”. Repetiu dous exemplos que tivo sobre a mesa a véspera. O acusado queixouse de que un cliente non utilizara o eúscaro no servizo de Telefónica. A empresa deu a razón á clienta e díxolle que si, que arranxaría o erro. A Repsol reprochoulle outro cliente que a empresa non tiña sancións por esta resposta e que non tiña por que reparar nada. Reflexión de Auzmendi: “Teremos que pensar que facer cos últimos exemplos”. A un oínte pareceulle unha falta de respecto falar en castelán nun foro como Auzmendi, “falou en castelán para dicir que o eúscaro non se impón. A súa actitude foi dolorosa. O eúscaro non se impón, é o castelán!”.

CAF e o Colexio Don Bosco presentaron como boas prácticas na
normalización do eúscaro o Colexio de Formación Profesional de Oarsoaldea (Gipuzkoa) Don Bosco e a empresa de trens CAF. O primeiro realizou unha experiencia piloto no curso 2009-2010. No Colexio Don Bosco ofrécense os modelos A e D, pero os alumnos do modelo D, a pesar de cursar os seus estudos en eúscaro, apenas se empregaban nas prácticas de empresa. Tomaron unha mostra de dez alumnos e elaboraron unha metodoloxía para realizar as súas prácticas na contorna máis euskaldun posible. A relación entre o titor do centro e o instrutor da empresa foi clave. Trátase dunha experiencia piloto que pretende ser sistemática.A empresa

CAF contratou á tradutora na década de 1980, como consecuencia da sensibilización a favor do eúscaro. Desde entón choveu moito. No ano 2005 iniciouse un proceso de reflexión para seguir implantando o bilingüismo nas fábricas de Beasain e Irun de Gipuzkoa e implantouse a Política Lingüística Xeral. A

reflexión tamén tivo o seu espazo no seminario. Bego Montorio é a responsable de ItzulBaita (EIZIE), organización que quere converter a Montorio no centro de referencia da tradución vasca. Montoro mostrou a súa vontade de tender pontes entre tradutores e empresas e convidou á colaboración. Aínda que demos pasos na xestión lingüística, Montorio cre que aínda existe a frase “que a traducisen!”. A clave é preguntar que, quen, cando, onde, con quen e para que volver, buscar solucións á medida da necesidade.