S-ka-tasuna!", respondiamos a un berro fai uns trinta e tres anos, durante todo o verán, en charangas ou en verbenas, nas festas de calquera pobo. 33 anos: eu aínda 13, moitos dos nosos lectores aínda non naceron.

Despois as cousas cambiaron moito, non necesito convencer a ninguén. Este ano andei moito por Euskal Herria durante o verán. As cancións dos 80 permanecen firmes no repertorio de festas, aínda que non me tocou escoitar a lema. E, con todo, ocorréuseme preguntalo: que pide o pobo?

Hai tempo que se perdeu, si é que existiu, o sentimento, a ilusión, a imaxinación de que a voz do Pobo sexa unha e única. Pero, en todo caso, aqueles que deron a palabra a ese pobo e empeñáronse na loita pola execución da súa vontade deberían atender á voz do pobo, sexa posible ou real. Si os oídos e a vontade fosen entendidos dunha maneira clara, pronto se atoparían nunha unidade distinta da que tiñan antes, pero si nesta idea simple: Que 50 anos de actividade é suficiente e sobra, e que chegou o momento de pór fin a esta andaina. Seguramente mellor si fose naquela de Estella, ou en Loiola, pero, a falta diso, mellor hoxe que mañá.Hai quen sempre fixeron esa petición, pero non había

que facerlle caso, precisamente porque non crían neste pobo, aínda que fose case a metade dos habitantes. Uns colonos e outros colonizados, poderiamos dicir, alienados que no mellor dos casos deben ser domesticados e inimigos que no peor dos casos deben ser expulsados.

Moita xente da casa volvéralle as costas despois. Cada vez máis. Pero o veredicto xa estaba listo para eles: algúns traidores, dispostos a vender a Nai Patria a cambio dun prato de lentellas, outros covardes e mornos, que creron as mentiras do Estado ou que cederon á súa presión.

Agora pídenlle os amigos de sempre, os que compartiron esperanzas e penas durante anos: basta, ese camiño non nos leva a ningunha parte, xa está. E aínda que neste punto a unidade sexa unánime, parece que o futuro da súa organización e o de todos nós debe ser decidido por unhas poucas persoas, cunha dubidosa lexitimidade que o sacrificio persoal que recibiron sobre el dálles.
Menos mal, si a decisión fose acertada.