Tróuxonos dous contos moi diferentes para este verán, pero diría que os dous teñen un punto común: a infancia. Son os tempos nos que eramos nenos os mellores materiais para crear literatura sobre o verán?

É
certo que moitos dos recordos da miña infancia están relacionados co verán. Pero non o escribín especialmente por iso, non o creo, porque moitas das decisións sobre escribir tómoas intuitivamente e sen moita reflexión. Hai tempo que tiven a idea de escribir até Zatitu, un pouco erótico como un conto relacionado cos sons do biscaíño. E unha vez escrito iso cosín a Waterloo, tamén na nenez, co primeiro conto, entón si, para crear unha especie de plenitude.

Outra das características que lles une podería ser a perda da inocencia. Pero fíxoseme curioso: no primeiro conto o primeiro contacto coa morte non é traumático, pero si o descubrimento do sexo…

Escribir sobre o puerco é case necesario falar dunha debilidade da inocencia, quizá. Non sei, pero creo que cada achado nos cambia na infancia e todas estas revolucións fannos o que seremos despois, así que, na medida en que descubrimos os vértices e as aparencias da realidade e os praceres, perdemos a inocencia dun neno que nin sequera sabe que existe o mundo. A morte e o sexo, que son seguramente os dous extremos da experiencia humana, falei deles cando fun á infancia.

Pareceume que xogaras co tabaco da trincheira. É demasiado moralista a literatura vasca?

A sociedade
é demasiado moralista e todos somos demasiado moralistas. Algúns moralistas que, ademais, dinlle a alguén como vivir. Outros moralistas demasiado severos consigo mesmos. Todos temos talvez ese moralista interior que nos quere castigar e que se alimenta dos nosos medos para xustificarse. É un gran pracer dicir a ese nauseabundo que non ten razón.

Outro posible vínculo: aparece a prohibición ou autoridade entre Waterloon e Zatitu. É a familia en ambas: tío Anton no primeiro; izeko Mari no segundo.

Ultimamente reflexionei moito sobre a miña relación co poder, pero a verdade é que non sabería dicir eses dous personaxes que veñen de aí. Pero si que me fascina a nosa relación co poder. De pequeno, inevitablemente, temos que seguir o mando dalgunhas persoas. Nacemos absolutamente desamparados, necesitamos ese liderado. Se temos sorte, será un liderado cheo de amor. Pero, a medida que imos crecendo, como nos liberamos deste poder? E en que medida seguimos buscando sempre os recoñecementos da infancia? Iso fascíname.

Os protagonistas tentan escapar dese mando: as pequenas revolucións son as únicas posibles?

Calquera outra dificultade sen os pequenos? Houbo un filósofo alemán, Erich Frömm, que me pareceu dicir que somos rebeldes porque somos intelixentes, e que a primeira acción que di que non somos nenos é a rebelión. A rebeldía quere dicir que preguntamos polo mundo e entendemos que hai algo que se chama “realidade”, ese caos, que nos come. Pero tamén hai algo que se chama “nós”, que pode dialogar coa realidade e ás veces gañar pequenas pelexas.

Até agora coñeciámosche como novelista; despois dos maratóns, adaptáchesche facilmente ao sprint de 100 metros?

É difícil facer contos. Pérdome con facilidade e lárgome. Pero é un bo exercicio para min esforzarme niso. O conto obrígache á síntese e vénme ben xogar nese xogo. Como lector, o conto é de xénero e hai tempo que me tentaba como escritor. Admiro moito aos narradores. Fáiseme curioso porque sempre se lles pregunta “e a novela?”. Coma se a novela fose a seguinte ou mellor ou máis completa do conto. E non o é. Dous xéneros, dous praceres distintos.