O cebo. José Carlos Somoza.
Random House Mondadori 2010

Nos últimos anos afeccioneime bastante ao escritor español José Carlos Somoza (A Habana, Cuba, 1959). É certo que Somoza é un creador de best seller moi hábil, pero non, de ningunha maneira, un escritor que vai destacar na historia da literatura. Non é Saramago, por citar unha que se me acaba de ocorrer. Pero non se lle pode negar, e sobre todo por iso atráeme, que en cada novela fai un exercicio de imaxinación terrible. Somoza tenta ser orixinal e case sempre o consegue.Ten

publicada unha ducia de novelas, e en tres delas, Somoza situou a narración nun horizonte máis ou menos próximo. Nestes casos, a orixinalidade vén do contexto. Atrevereime a dicir que o contexto en si convértese no personaxe principal. O Cebo (Amua), que acaba de saír do forno, é un thriller clásico, pero que ten lugar nun marco moi interesante. Para completar este marco, o escritor madrileño ha desenvolvido unha idea que dá moito que pensar. Bo, unha non, dous, pero nunha delas, na miña opinión, equivocouse.A

tecnoloxía desenvolveuse de tal forma que xa non serve á policía para capturar aos delincuentes. Calquera persoa pode obter, de forma económica, calquera dispositivo que poida utilizar para eliminar pegadas de ADN ou impresións dixitais ou calquera outra pegada. Aí está o baleiro: é incrible que, a pesar do desenvolvemento desta tecnoloxía, os gobernos deixásena en mans da cidadanía tan facilmente. O que pasa é que Somoza necesita esa primeira premisa para xustificar a segunda.

Incapaces de utilizar a tecnoloxía, os ‘anzois’ son case as únicas armas coas que conta a policía para enfrontarse ao crime. Os cebos son persoas ben adestradas que poden atraer aos delincuentes a través de determinados traxes, xestos e actitudes. A clave está no psinoma, un dos maiores descubrimentos científicos do século XXI e, iso si, ocultado á opinión pública polas autoridades mundiais. O psinoma é o equivalente ao xenoma na nosa psique. No escenario que propón Somoza, os científicos (algúns) déronse conta de que o que hai no fondo de cada un de nós, o motor de todas as nosas condutas, é o desexo, e ese desexo pode cuantificarse matematicamente. Cada un ten o seu propio psinoma e reacciona ante diferentes estímulos. O que expón Somoza e ideas similares pódense ler no ámbito da ciencia real, é que as nosas accións son imprescindibles, que non podemos elixir libremente o noso comportamento, como non podemos elixir a cor dos ollos. Até onde somos responsables do que facemos? Como definir o propio concepto de responsabilidade? O debate no ámbito do dereito é interesante e, por suposto, non o puxo en marcha José Carlos Somoza, pero fíxolle unha achega moi entretida.