Á lexislatura queda menos dun ano. Como valora o traballo no Parlamento en educación?
Aprendín moitas cousas, pero ás veces paréceme que todo é unha especie de comedia. E estar no noso lugar, na oposición, moitas veces é decepcionante. Esfórzase moito en presentar propostas, en adaptar as cousas para que sexan aceptadas polos demais, e unha e outra vez, por ser nós, fóra. Presentamos máis dun centenar de emendas ou propostas relacionadas coa educación e non fóronnos aceptadas, nin sequera a máis básica.

Como consecuencia da crise económica, o Goberno de Navarra reduciu considerablemente o diñeiro destinado a Educación, especialmente o destinado ao eúscaro. A crise está a aproveitarse para atacar ao eúscaro?
Si, é bastante claro que no Goberno de Navarra utilizouse a crise económica e atrevéronse a facer cousas que até agora non se atreveron. En canto ás partidas relacionadas co eúscaro, produciuse un descenso do 50 por cento. Noutras ocasións, desapareceron directamente varias partidas. Estes recortes producíronse, sobre todo, na formación do profesorado, nos recursos das escolas ou nas subvencións para actividades extraescolares. Ademais, o orzamento de Euskarabidea diminuíu un 25 por cento interanual.

O único problema que ten Euskarabidea non é o económico.En
2008 conseguiuse constituír un instituto autónomo cun orzamento de catro millóns de euros. Na nosa opinión, foi un bonito paso adiante, pero agora converteuse nun mero cornudo. O outro día, a petición nosa, Xabier Azanza compareceu no Parlamento. Acompañoulle o conselleiro Catalán. Azanza gardou silencio, non dixo nada. O responsable de Euskarabidea é un firme defensor do camiño que está a levar a cabo o Goberno na actualidade. As intencións de Euskarabidea son útiles, pero non se cumpriron, construíron unha casa sen mobles.O

Parlamento aprobou unha pequena modificación da Lei do Vascuence, a posibilidade de incluír catro municipios na zona mixta. O proceso foi moi complicado, supuxo a saída de CDN do Goberno e o paso do PSN polo Goberno de Pedro Sánchez. Como ve o cambio?
Foi unha mágoa. A actitude do PSN foi moi perversa. Ao principio, propúxose entrar en Beriain, e dun día para outro llo quitaron e entraron en Belascoain. Ademais, na proposta introduciuse unha nova modificación: que non era suficiente que o Parlamento aprobase a modificación da zona mixta, que tería que ser aprobada tamén polos concellos. Así, aprobouse a entrada de Noáin, pero logo non se debateu no pobo, xa que UPN conta coa maioría absoluta necesaria.

Ve ao PSN disposto a dar novos pasos?Eles
non son partidarios de modificar a lei, só falan diso cando lles convén. Eles foron os creadores da Lei do Eúscaro e estamos de acordo con iso. Agora han visto que se produciron algúns cambios, que vinculan á demografía e ao urbanismo, e aceptaron a ampliación, pero até aí.En
Artajona e Mendigorría viuse con claridade. Os pais dixeron que non teñen dereito á lingua, que para denuncialo organizouse unha manifestación na que reivindicaron a liberdade de elección do eúscaro. Nós presentamos unha moción para saber que peticións había para estudar en eúscaro na escola pública deses dous pobos, e tampouco a aceptaron.Cando
cheguen as eleccións, o PSN quererá lograr outro ámbito, necesitarano, e quizá o utilicen para iso. Entón quererán mostrar a outra cara, unha cara agradable para o eúscaro.

Cal é o camiño coa Lei do Vascuence, o movemento de fronteiras ou a eliminación de fronteiras?En
Navarra hai que actuar con realismo político, hai que ir paso a paso, aínda que os pasos sexan pequenos. Si non gañamos as próximas eleccións… Nos

últimos anos a estratexia do Goberno de Navarra foi priorizar o inglés. Como se pode opor a este discurso?
É difícil, porque as institucións están a tentar vender o inglés a duras penas, pondo o inglés en contra de aprender eúscaro. Din que o inglés é un idioma comercial, que só é válido... Temos que estender o discurso pola diversidade. Cunha planificación axeitada, somos capaces de aprender calquera idioma, inglés e outros. Por que non chinés? Quen sabe si deica pouco será o chinés ese idioma para os negocios!
Empecemos polo menos coa lingua navarra, deberiamos estar orgullosos do que temos. Primeiro de nós e logo doutras linguas.Para o

euskaldun ou o euskaltzale esta idea está bastante clara. Pero como facer chegar isto a unha persoa que vive lonxe do ambiente vasco, especialmente aos seus pais? É
difícil, non se dan conta de que un non vai en contra do outro, que o eúscaro e o inglés son totalmente compatibles. Son moitas as persoas que han interiorizado este discurso. A través do modelo TIL e a propaganda sobre o tema queda claro que mensaxe queren transmitir: nun mundo globalizado ha prevalecido un idioma, o inglés. Por iso, os nosos fillos necesitan inglés para moverse polo mundo. Esta mensaxe chega á xente, sen dúbida.
Á xente que non é militante só chegaranlle as vantaxes do inglés e é difícil resistirse a ese discurso. Dalgunha maneira, temos que conseguir que a Administración actúe con sentido común. Por exemplo, sería importante que Euskarabidea tivese un discurso a favor do eúscaro, pero non fai nada, ao contrario.Celebrouse unha multitudinaria manifestación a favor

do eúscaro en Pamplona/Iruña. Isto pode influír na actuación do Goberno de Navarra?
A eles non lles afectará, neses casos fan de cego; “pasaralles”, pensan. Foi bo, sobre todo para nós. Estabamos moi silenciosos, sufriamos tal atropelo e cada cal se apresuraba a resistir como puidemos. Foi moi importante para nós, e para toda Navarra, para dicir que estamos aquí. Serviu para reivindicar a autoestima dos vascos e o orgullo de sentirnos vascos.