Emakunde volveu a publicar a guía “O uso non sexista do eúscaro”, traballo ao que se lle deben os eloxios. Salvo que opta pola raíz “giz-” de “persoa”, xa que é un “home” sexista que se utilizaba antes e que hai que descartar. En opinión de Emakunde, “giz” e os seus derivados (humanos, sociais, humanos, etc.) son axeitados como xenéricos para denotar tanto a homes como a mulleres. O

autor da guía advirte que algúns non están de acordo con iso e que, na súa opinión, “giz--” ou “home” é o mesmo, propoñen “xente” en sentido neutro, e úsano con todos os seus derivados (sociedade, xente, xente...). Con todo, Emakunde lembra que este uso non é grande. Con todo

, como aprendín sobre o vocabulario e a experiencia de Lhande, podo afirmar, en contra do que di o artigo, que “a xente” non se utiliza só nalgúns lugares do Norte, senón en todo o Norte; “giz”, con todo, case nunca o atoparemos como xenérico na tradición popular –nin no Sur, doutra banda–. Utilizouno a tradición sabia, tanto como xenérica como simple masculino, para expresar “o meu home”, por exemplo, “o meu esposo”. A

postura de Emakunde non é nova, e creo que a de Miren Azkarate “Muller e eúscaro” consolidouse no traballo de 1992. O académico vía defectos na palabra “xente”, porque ten significados diferentes (é polisémico) e, sendo a palabra de Iparralde, non fixo ningún camiño. Tamén recoñeceu que “o home” é polisémico (cando neutro, cando masculino). Pero a iso non se lle deu demasiada importancia e priorizouse “humano”, pensando que quizais a vontade dos vascos neutralizáseo.

Máis tarde, no ano 2000, un grupo feminista de Iparralde propuxo unha raíz de “xente” en lugar da tradicional “humanidade”. E iso é o que elixiron algúns escritores e tradutores de Iparralde, e tamén algúns de Hegoalde: sobre todo os abertzales de esquerdas que lles seguiron os consellos das feministas. O establishment do eúscaro, pola súa banda, está sempre en contra. O

escrito de Emakunde lémbranos que as linguas fan o seu camiño. É verdade. Logo, os camiños de Bizkaia tenden a converterse en autoestradas grazas aos impulsos externos, no noso caso, grazas á opción de Emakunde. Nós fixemos outra opción: Entre as polisémicas palabras “home” e “xente”, preferimos a que non ten un ton sexista. Priorizar ao sexista, porque é a tradición da maioría, parécenos un pouco inmovilista e conformista; porque as linguas cambian continuamente, mellor moverse cara ao xusto, sen temor á xustiza política. Porque a cuestión non é a honradez, senón que as poucas medidas que se lograron no sentido da mesma son facilmente rexeitables. E non nos alegra ver a Emakunde póndose trabas no sendeirismo que romperon uns poucos. En canto á

corrección lingüística, Jon Urruxulegi afirma no diario Berria (VIN/22) que a palabra “xente” é insuficiente para fabricar derivados e compostos, “civismo”, “humanidade” e similares. Con todo, temos once, ademais dos xa mencionados. Non un problema brother, basta con buscar en bos dicionarios.Nos

Entroidos de Baztan xa teñen tres días famosos: Emakunde, Inclusión Social e Generalización. Emakunde refírese ás mulleres, aos homes da Encarnación, e a ninguén se lle ocorre que a Encarnación é a Universalidade. Queremos unha universalidade, tamén na linguaxe, e a raíz de “xente” ofrécenola. Se aceptamos, o eúscaro non sufrirá, ao contrario, gañará en estética. Non atopar palabras máis fermosas que “cortesía” para dicir todo o que di!