Sería bo saber que herba e planta prefiren as ovellas que pastan nas nosas terras. Pero, como a alimentación é totalmente cultural, é dicir, que se aprende en grupo e hérdase con sangue, onde se lembran unhas plantas e outras se desrecuerdan.

Non sei as herbas (Galium spp.) As ovellas clasificadas en grupos. Na nosa casa hai dous tipos de plantas: a espinaca (Galium aparine) e a ciabeña amarela (Galium verum). O nome de Galium provén da palabra grega gala, o leite. A herba amarela utilízase para a callada de leite, da que se pode derivar o leite do cigilo, pero tamén porque toda a planta está chea de cogomelos. Verum significa que o apelido é auténtico, é un indicador deste xénero. O apelido aparine da áspera herba é o seu nome grego, tamén coñecido como herba de amor. Iso ten unhas florecillas brancas. A herba amarela ten flores amarelas, reunidas en grupos máis grandes e máis rechamantes que as súas irmás. Quere moscas e escaravellos encima para a polinización. E que cheiro producen as flores para atraer moscas? Cheiro a ouriños.

É unha coñecida herba medicinal. As súas principais aplicacións son as feridas, rasguños e cortes da pel para cicatrizar e axudar á dixestión. Neste último, especialmente no tratamento de enfermidades do aparello urinario, muelas renais e cistitis. O cheiro a ouriños pódenos dicir algo? É que Franz Kafka escribira a Metamorfose tan locamente con esa planta? Dioscorides deixou escrito fai 21 séculos o Soado sobre o Tema Médico, e no capítulo 97 do tomo IV deste libro afirma que “a súa raíz fomenta a forza dos xenitais”.

A herba amarela ten moitos nomes no noso país: herba de raíz, herba de grava, cebola e herba caseira, pequena lapa e leite de raíz. Na miña opinión, o nome da filla da casa é o da herba de tenreira, a lapa pequena é o da lingua de can (Cynoglossum cheirifolium) e unha invención do “leite de raíz”, a invención dun que comía queixo en castelán ou francés, nas que se lle coñece como cuajaleches e caille-lait. Herba de raíz si, pero leite de raíz, non é así?

Propoño a un quesero ou cuajador o uso da súa flor como guarnición. O seu uso en toda a Toscana era coñecido e era empregado polos colonos do condado de Chester, que eran os responsables da máxima categoría do seu queixo.

Non lle gustan as terras acedos, preferindo as de pH alto. É, por tanto, un indicador desta característica do terreo. A pesar de ser herba, ten un bulbo no subsolo que se renova cada ano. Entre maio e setembro verás as súas flores máis rechamantes. Agora mesmo. Imos con ela á marmita de leite.