Hai que retroceder uns anos. En Zestoa, onde o uso do eúscaro é do 78,3% (medición da rúa en 2021), púxose en marcha o Foro de Eúscaro por iniciativa municipal, de varias asociacións e da cidadanía. Comparten a preocupación de que o uso do eúscaro está a diminuír, e sobre todo foron os nenos os que chamaron a atención; no parque e na rúa, a diferenza de anos anteriores, tamén se está falando en castelán. O foro constatou que os nenos e nenas teñen máis fácil o mantemento do eúscaro nas actividades organizadas. Estas actividades extraescolares han comezado a ser supervisadas e déronse conta de que non todos os nenos participan, é dicir, que as familias con menos recursos económicos non poden ofrecer este tipo de lecer aos seus fillos.

O Foro de Eúscaro fixo unha petición ao Concello: o lecer é un dos ámbitos máis importantes para fomentar o uso do eúscaro e non pódese deixar fóra á cidadanía pola brecha económica.

Unha vez recibida a proposta, os Departamentos de Eúscaro, Deporte, Mocidade e Benestar Social comezaron a traballar conxuntamente e o resultado foi modificar a normativa e crear unha nova liña de subvencións. Os obxectivos son dous. Por unha banda, trátase de protexer ás familias que non poden pagar o seu tempo libre por falta de recursos económicos. Reivindican que os nenos e mozos necesitan o lecer e situárono como un dereito. Nerea Goikoetxea é a concelleira que preside a Comisión de Mocidade, Relacións Sociais e Igualdade: “Cremos que o lecer é unha ferramenta para a integración da cidadanía ou para a participación na comunidade, para traballar as capacidades sociais, para confiar, para divertirse, para facelo en eúscaro. Todos os nenos e nenas reúnense no mesmo sitio”. Doutra banda, quérese reforzar o uso da lingua. Goikoetxea lembrou que pode haber moitos recursos para impulsar o eúscaro, pero que hai que utilizar os que ofrece a comunidade: “Hai actividades para nenos e nenas que se crearon especificamente para mellorar o eúscaro e teñen un papel que desempeñar. Con todo, debemos vincular a lingua coa comunidade. Hai que facer un esforzo para integrar o eúscaro neses espazos naturais para os nenos e as nenas”. No entanto, para aqueles nenos e nenas que se beneficien destas axudas a primeira lingua pode ser o eúscaro, o castelán ou calquera outra lingua.

Que se diferencia

A diferenza respecto das liñas subvencionales existentes até a data é que a normativa actual é aberta. Goikoetxea explica a diferenza cun exemplo: un neno pode dicir en casa que quere apuntarse ao teatro. Os pais contestarán que non teñen diñeiro para iso e o neno quedará sen teatro ou irán ao concello a preguntar si hai subvencións. Segundo Goikoetxea, nunha situación tan concreta é moi difícil que os pais chamen á porta do Concello, e case sempre sairá perdendo ao seu fillo. Agora o percorrido é diferente: as familias saben que poden elixir entre unha serie de actividades gratuítas. Deron moita importancia á forma de transmitir a información. O Concello achegouse o máis posible ao centro e aos pais e nais para dar a coñecer o cambio normativo. En Zestoa hai tres centros educativos, dos barrios de Arroabea e Aizarna e do centro urbano. No tres casos deuse a coñecer a liña de subvencións nos claustros de profesores e aproveitáronse as reunións dos pais para informar. Repartíronse folletos e a AMPA difundiu a información nos grupos de Whatsapp. Goikoetxea teno claro: “Sacar boas normativas, pero se logo non chegamos á xente, é inútil”.

Desde a posta en marcha da nova liña de subvencións en xuño de 2024, todos os nenos e nenas de Zestoa, ademais dos programas de deporte escolar e Kirolaz Josta, que cada neno e nena ten que abonar 30 euros, tamén son subvencionados pola nova liña de axudas, teñen a oportunidade de participar noutras actividades extraescolares. As asociacións do municipio que subscribiron un convenio co Concello son as seguintes: Abantzu Pilota Elkartea, Bertso Eskola, Escola de Interpretación, Itxaropena Dantza Taldea e Futbol Eskola.

Até o momento, as familias realizaron un total de 30 solicitudes de axuda. Dous deles foron rexeitados por non cumprir os requisitos esixidos para solicitar a axuda. No fútbol inscribíronse dezaseis nenos e nenas, no teatro hai sete bailaríns, na danza hai catro e na pelota inscribiuse un. No Concello están satisfeitos co resultado. No entanto, teñen por piloto a proba do curso 2024-2025, e ao termo da mesma farán balance da mesma. Están seguros de que haberá algo que mellorar e Goikoetxea contou un exemplo. Unha nena que non sabe eúscaro apuntouse a unha destas actividades a principios de curso. Sábese que a deixou nada máis empezar. O que non saben é por que o deixou: “Si a actividade non lle gustou, ben, pero se foi por problemas co idioma, debemos pensar en como adaptala, ou ben coa axuda dalgún pai, nai ou amigo... Hai que analizar a influencia dos obstáculos lingüísticos”.

No municipio o uso do eúscaro é moi alto e nas actividades de lecer e tempo libre orientadas tamén é habitual falar en eúscaro, tanto os monitores como os nenos. Detectaron, por exemplo, que os nenos e nenas que tenden a falar en castelán ou outra lingua en ámbitos non formais tenden a practicar en eúscaro nas actividades de lecer dirixidas.

Entre os retos de futuro atópase a Escola de Música. Neste primeiro curso non se abordou o tema, xa que as clases son caras, pero o Concello é consciente de que é unha paixón de moitos nenos e novos tocar algún instrumento.