Espectaculares imaxes chegáronnos desde Valencia. Unha DEPRESION illada nas capas superiores ha causado en poucas horas entre 400 e 500 litros de auga e deixou decenas de mortos e desaparecidos. Polo momento , a Generalitat valenciana contabilizou polo menos 51 mortos nas últimas horas. Segundo a axencia de meteorología Aemet, trátase dun fenómeno que non se viu desde 1982. A auga levouse pontes, edificios e estradas por diante, mentres que a xente quedou atrapada en localidades como Alfafar, Paiportán ou Sedavi, entre outras. Ademais, en Andalucía e Murcia os danos tamén son cuantiosos, xa que se producen en zonas urbanas e en solos agrícolas.

Se se produciu un fallo ou neglixencia nos sistemas de predición, se se tomaron as medidas oportunas por parte das autoridades valencianas, se se preferiu a produción en lugar de paralizar a actividade das empresas ante unha situación de emerxencia, se os agricultores se volveron a quedar marxinados... Hai moito que analizar e debater, á vez que se seguen contabilizando os danos e os mortos. E hai moito que facer tamén desde a solidariedade.

Pero, doutra banda, moitos se preguntan por que e como se orixinou a tormenta nun momento dado e si pódese repetir noutros lugares. Varios expertos advertiron de que a man do home está detrás del.

O misterio da desaparición das tormentas de verán

O meteorólogo granadino Millán Millán investigou durante anos as tormentas do Mediterráneo. O que fóra xefe do Centro de Investigación Ambiental do Mediterráneo descubriu as causas da desaparición das tormentas de verán no sueste da Península Ibérica (Sierra Nevada, interior de Valencia...). Na súa opinión, está directamente relacionado co proceso de urbanización da costa e coa destrución dos bosques, tal e como explicamos hai tres semanas nesta Net Próxima.

A cantidade de auga necesaria para que as nubes rompan (21 gramos por metro cúbico) non só recíbena do mar senón tamén dos bosques da costa. Pero como deixamos a costa sen bosques e marismas, e enchémola de cemento, a tormenta non adoita estalar tan a miúdo na montaña, como facía case todos os días na primeira época estival. Pola contra, a humidade acumúlase en capas atmosféricas máis altas, até colapsarse de terribles violencias noutras zonas e épocas do ano máis afastadas. Co seguinte gráfico mostrou:

Ademais do temporal que se viviu en Valencia, moitos lembran á tormenta Boris que se produciu no centro de Europa, así como a outras tormentas extraordinarias que se están vendo máis cerca.

Millán Millán dicía que a solución era restaurar a costa con bosques, recuperar as marismas e facer cidades máis verdes: “Temos que plantar tormentas”, dixo. Pero a súa teoría era incómoda para quen basean o cambio climático unicamente nas emisións de CO2, sen facer caso da perda de biodiversidade.

Mediterráneo vermello: "Virán tornados e pedras como o puño"

Outra consecuencia directa da deforestación e da destrución na costa é o aumento da temperatura da auga do mar. A humidade acumulada nas capas superiores quenta mesmo o mar: “O problema do cambio climático é o vapor de auga. Toda esta calor que agora vedes non é de CO2, senón de vapor de auga”, dicía o meteorólogo.

O Mediterráneo está a arder. Manuel Turiel e Juan Bordera escribiron a finais de verán na revista Ctxt que a temperatura do mar está "a romper marcas". “Canto máis quente sexa a atmosfera, máis vapor de auga pódese acumular: ao redor dun 7% máis por cada grao de aumento da temperatura do aire”, afirman. Por tanto, máis tempo de calor e máis auga de precipitación.

Ademais, o mar acidifícase, se blanquean corais pola tensión térmica e desaparece a fauna. Perda de biodiversidade de novo. O Mediterráneo atópase neste momento na máxima alerta neste sentido, segundo os autores do artigo.

Segundo Turiel e Barbeira, cando a capa de auga está por encima dos 28 graos, o mar pode transformala en calquera furacán: “Con estas tormentas virán os tornados, pedras como o puño, inundacións e revoltas”.