Agora chuvioso, agora chuvioso, o 8 de setembro vivido polos hondarribitarras foi un ano máis parecido aos últimos anos: Tanto o Alarde tradicional como a compañía Jaizkibel desfilaron a diferentes horas, separados e cada un por separado, ao longo da mañá. Recibiron aplausos e aplausos, e aínda que á hora de pasar pola compañía Jaizkibel o aplauso tamén foi maioritario, máis dun espectador volveuse de costas ao Alarde tradicional, aínda que quedaron lonxe os enfrontamentos e as loitas de outrora. Tamén é habitual ver á xente da compañía Jaizkibel dialogando, saudando, abrazándose con outras compañías. Esta imaxe podíase esperar á primeira hora da mañá, xa que era a primeira vez que todas as compañías compartían o espazo de partida, pero os mandos do Alarde tradicional han decidido atrasarse para non coincidir con Jaizkibel. Así, o Alarde tradicional ha roto a súa tradición e comezou a desfilar vinte minutos tarde.

Novidades do cambio de Concello

A pesar de que o suceso indica que o conflito aínda está lonxe de solucionarse, non manchou o día de Jaizkibel, e viviron varias primeiras veces na gran festa de Hondarribia, como fixo o novo goberno municipal. Abotsanitz tomou a substitución nun pobo gobernado polo PNV durante moitos anos e no que gobernou Patxi López. Por primeira vez, a compañía igualitaria Jaizkibel tivo permiso municipal para desfilar como compañía, recoñecéuselle por primeira vez a traxectoria do Alarde tradicional, polo que saíu do mesmo lugar e puido terminar o desfile pola rúa Maior –tocando o zapateiro e entre danzas e cantos, é un momento emotivo e especial para os hondarribiarras–, unha cantinera saíu por primeira vez en cadeira de rodas. E fíxoo con total naturalidade e normalidade, aínda que a máis dun asustoulle a posibilidade de ter dificultades e obstáculos para facer o percorrido.

Ademais, por primeira vez, o PNV recibiu a Jaizkibel. O PNV argumenta que foi recibido este ano polo goberno municipal que autorizou a Jaizkibel a desfilar como compañía –e non como até agora como manifestación–. O certo é que o PNV, gobernado por el durante longos anos, nunca lle deu permiso para desfilar como compañía. Precisamente, eses anos nos que o PNV estivo á fronte do Goberno foron "os anos máis duros" para Jaizkibel, dicía Uxoa Anduaga, chifre da compañía Jaizkibel.

Estas primeiras veces mostraron a vontade do novo goberno municipal, trouxeron cambios, “pequenos cambios” en opinión de Jaizkibel, porque aínda queda moito por facer, pero provocou unha gran indignación nalgúns do Alarde tradicional. Con motivo de que Jaizkibel terminase a festa pola Gran Vía, por exemplo, antes do desfile da tarde escoitamos a máis dun: “Na Rúa Maior haberá un balbordo”, coma se os que esperaban a ver o Alarde tradicional fixésenlle un boicot a Jaizkibel. Pois ben, a compañía paritaria tamén percorreu este tramo sen ningún problema.

Falsa normalidade

Seguindo o rumbo iniciado este ano, nos espazos ocupados, nos percorridos e horarios do desfile, nos actos… A Compañía Jaizkibel irá gañando dereitos como o Alarde tradicional, o que á súa vez pode reforzar o discurso que se escoita habitualmente: “Que cada un viva as festas á súa maneira”. Dito doutra maneira: “Saímos coas mesmas garantías, que cada un elixa onde saír e sigamos separados, troceados, cada un no mesmo sitio e todos en compañía, sen pelexas”. Este mantra é coñecido polos veciños de Irun, onde hai dous alardes, un paritario e outro tradicional, que se celebran sen incidentes. Pero precisamente iso é o que quere evitar Jaizkibel, non quere dous alardes, quere unirse no alarde como compañía, quere ser un máis, cun obxectivo claro: conseguir un alarde único, igualitario e público.

É máis, Jaizkibel é unha compañía xigante, a máis grande das que existen en Hondarribia, que reúne a máis de mil persoas, até o punto de complicar logísticamente as cousas. Á fin e ao cabo, se alguén quere desfilar de forma igualitaria diríxese a Jaizkibel, e hai xente suficiente para formar máis dunha compañía paritaria, pero se o fai, corre o risco de que se cree un novo alarde e non quérese facer ese camiño en Jaizkibel.

O 8 de setembro deste ano demostrou que moitas cousas seguen igual. Para algúns se deron pequenos pasos este ano, para outros grandes, pero como dicía Uxoa Anduaga, “é un camiño longo que se gaña por milímetros”. O goberno municipal de Hondarribia dixo que o ano pasado era o ano dos símbolos e este é o ano administrativo. Que ano será o que vén?