O ruído xera graves problemas de saúde e calidade de vida. Gernika-Lumo, a pesar da súa aparente beleza e hospitalidade, ten serios problemas en materia de ruído.

A modo de introdución, mostrarase o feito anterior. Á altura da rúa Iparragirre de Gernika atopábase a empresa do sector de troquelería (actualmente no polígono de Boroa, Amorebieta-Etxano). O traballo de troquelería realizábase ininterrompidamente desde a noite do domingo até o mediodía do sábado, de día e de noite. Cada dous segundos ouvíase o choque da troqueladora. A miúdo traballaban dúas máquinas ao mesmo tempo. O ruído da txalaparta “aniñaba” no interior da orella. Non se podía descansar e, por tanto, se erosionaba a saúde; a convivencia, nada que dicir. Nunha ocasión, o técnico municipal asustouse ao ler no interior da vivenda, en plena noite, o dato do decibel dos martelos. Preguntando aos veciños que facían ante este ruído agresivo, os tapóns, ansiolíticos ou somníferos eran o medio de escape e, con frecuencia, a perda total da saúde.

Agora son os gernikarras da rúa Don Tello os que perden tanto as horas de soño como a saúde; e a paciencia. Ante a sensación de estar orfos ante as administracións, decidiron facer público o problema e acudir aos tribunais. Durante anos está a denunciarse a zona de obras da Rede Ferroviaria Vasca ETS, situada xunto á estación de tren. Para situar ao lector, o centro de operacións de ETS atópase entre o complexo de vivendas da rúa Don Tello e a localización da empresa Dalia, cuxo solar é o Museo Guggenheim. Doutra banda, dado que o ramal de Amorebieta-Bermeo é o único trazado ferroviario, os labores de mantemento realizaranse de noite. Entón, os ruídos das máquinas pesadas e os movementos dos trens con motor diesel, en plena asinfonia, únense nos oídos dos veciños a medianoite.

Os veciños das vivendas de Juan Calzada tamén están fartos dos seus cascos, como noutras rúas. A actividade ruidosa do día e a noite da hostalaría non cesa. Por unha banda, as prazas e rúas convertéronse en terrazas até o extremo. Doutra banda, as medidas para evitar a propagación do ruído en bares e discotecas son innecesarias. De feito, a pesar de que os locais están illados acusticamente ou teñen portas dobres, estas permanecen abertas durante a madrugada. Entón, a alta música no interior do bar únese á gargallada na rúa dos clientes. A consecuencia deste cóctel acústico é, a medio prazo, a falta de repouso e a enfermidade dos veciños.

E coma se as anteriores non fosen poucas, vén o decibel apocalipse dos días de concerto e festa. Ruído descomunal non regulado nin controlado. Nas sesións musicais para nenos, nenas e adolescentes da Praza do Mercado, os niveis sonoros son tamén explosivos para os tímpanos. Na praza do Paseo, o que xera o efecto caixa de son, os decibeis dos concertos e os horarios son as sesións de tormento dos veciños. A falta de normas e os hábitos inadecuados diríxense sen límites a toda a cidadanía. Nas festas de San Roque de Gernika obrigan aos veciños do casco a abandonar o pobo. Nas festas patronais, a solución pasa polo exilio.

A Organización Mundial da Saúde (OMS) xa advertiu hai tempo das graves consecuencias do ruído. Desde entón, foi confirmado polo Instituto de Saúde Carlos III de Madrid nunha investigación en profundidade. É dicir, a contaminación acústica provoca graves problemas de saúde, como cadros de ansiedade, problemas cardíacos graves e mesmo a morte. O problema do ruído é moi grave. Por iso, as administracións e todos os actores implicados deben abordar este tema ambiental e social con urxencia e coraxe.

Xabier Arana Eiguren, Licenciado en Ciencias Biolóxicas