Aínda hoxe parécenos un animal estraño, doutro planeta. Efectivamente, o cabalo de mar é un peixe cun cabo e unha coroa sobre a cabeza. Este peixe non ten escamas, pero leva unha armadura de corpo enteiro, como cabaleiro do século XV. A vista está adaptada para atrapar pequenos peixes e outros crustáceos pequenos que buscan presas, como os camaleones, cos ollos a ambos os dous lados da cabeza, coa mirada situada en dúas direccións. A expresión grave e a inclinación da cabeza danlle un aspecto tímido. A pesar de ser un bo comensal, non ten dentes e a forma do seu fuciño móstranos que é un chupador de pequenos animais. Tamén ten un pequeno cupel, especialmente máis abundante na atención. Non é un bo nadador, xa que as súas aletas son fráxiles ás de fadas de contos. A súa cola non se parece en nada ao moño dos cabalos dos nosos prados, pero, como os monos, cando é o mar de fondo, resiste aos embates de violentas tempestades mariñas, facilmente ancoradas a algas, ramas de coral ou a calquera outra cousa. A fixación á residencia fai que os cabalos de mar vivan en parellas monógamas e fáganse xestos de complicidade.

Mergullado na auga, é un animal moi difícil de atopar. De feito, a súa excelente destreza no camuflaje fai sombra tamén ás pombas cazadoras de Etxalar, non só pola súa capacidade para xogar coas cores (mimetismo), senón tamén pola súa capacidade para cambiar o aspecto das espiñas do corpo. En poucos días, coma se tratásese dun abrigo novo, as espiñas do corpo producirán novas prolongacións, dependendo das necesidades.

Hai outro trazo que lles fixo especialmente famosos: “O embarazo dos machos”. Entre os peixes, mentres que o desenvolvemento dos ovos fecundados prodúcese habitualmente no mar (reprodución ovíparo), no caso dos cabalos mariños, o macho asume a “carga” da xestación (ovovalíparo). Na reprodución entre o macho e a femia, adóitase realizar unha danza espectacular que pode durar as horas; neste espazo pecho e íntimo, a femia solta os ovos e fecunda aos machos, e o macho recolle todos os ovos fecundados na súa bolsa de cachorros antes de que a femia se separe del ou se solte. Deste xeito, os cabalos de mar machos son os que, tras a fecundación dos ovos, garanten o seu desenvolvemento. Os machos liberaranse ou “plantarán” despois de 14-45 días con pequenos cabalos mariños, que serán repartidos polo mar aberto (hábitat peláxico). Como de costume, só uns poucos conseguirán chegar á idade adulta e adherirse á zona na que viven (hábitat bentónico).

No mundo coñécense ao redor de 50 especies de cabalos mariños. No noso país temos polo menos dous deles, o cabalo de mar curto (Hippocampus hippocampus) e o cabalo de mar longo (Hippocampus guttulatus). Ambos son bastante descoñecidos, e son mostra da biodiversidade da nosa costa. Do mesmo xeito que se estudan as poboacións de peixes de importancia económica, tamén habería que investigar as poboacións de especies descoñecidas que enriquecen a biodiversidade. Os cabalos mariños tamén necesitan avaliacións poboacionais urxentes e programas de monitorización a longo prazo que lles permitan avaliar o seu risco de desaparición. A falta de estudos a longo prazo, non se poderá aclarar cal é a situación destas dúas especies. Trátase dunha especie fósil viva que segue viva no noso mar. Pero está nas nosas mans, para que siga así, facer un esforzo por preservar e protexer os hábitats mariños. Non só para que os nosos descendentes non vexan o cabalo de mar tirado do carro de Neptuno.

O ESPIGÓN DO MAR (Hippocampus guttulatus)

GRUPO: Vertebrado/Peixe.
CARACTERÍSTICAS PARA A DIFERENCIACIÓN DAS ESPECIES: lonxitude do extremo, coroa de cabeza, número de aros do corpo e da cola, número de radios da ladeira.
TALLA: De 16 a 300 mm, a maioría de 150 mm.
IDADE DA ESPECIE: Xurdiron fai entre 40 e 50 millóns de anos. Cada exemplar pode chegar a ter até cinco anos.
ONDE VIVE? Os mozos son peláxicos e, por tanto, son arrastrados polas correntes. Ao tomar un tamaño aproximado de 120 mm, adhírense coa cola a un lugar e teñen unha área de vida pequena.
Que come? Plancto, pequenos crustáceos, peixes pequenos, copépodos...
NIVEL DE PROTECCIÓN Non están protexidos.