O seu caso popularizouse nos últimos anos polo feito de que, do mesmo xeito que outros moitos presos, a Xunta de Tratamento de Centro Penal concedeulle en varias ocasións o terceiro grao e que, recorrida polo fiscal, foi suspendida pola Audiencia Nacional española.

Atristain presentouse voluntariamente en 2010 na comisaría de Biarritz, tras coñecer a orde de arresto contra el, segundo informou Interior. Un mes despois foi extraditado a España e na detención impuxéronlle un avogado de oficio, sen posibilidade de nomear o seu. Durante a súa detención, denunciou torturas e ameazas e, en base ás súas declaracións, no xuízo celebrado en 2013 foi condenado a 17 anos de cárcere.

O preso levou o seu caso a Estrasburgo e en 2022 o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos condenou a España por non poder elixir ao seu avogado na incomunicación de detención e aceptar unha declaración ante un avogado de oficio como proba de represión para Atristain. A excarceración foi posta en liberdade provisional o pasado mes de febreiro por orde da Audiencia Nacional, pero o Tribunal Supremo ordenou o seu reingreso en prisión argumentando que na sentenza incluíronse máis probas de ingreso en prisión e non só as citadas por Estrasburgo.

En canto á danza dos graos, a Atristain ocorreulle o que lle pasou a moitos presos vascos nos últimos anos. No verán de 2022 o cárcere de Martutene concedeulle o terceiro grao, pero o Tribunal Central de Vixilancia Penal, en vista do recurso do fiscal, retirou en outubro o terceiro grao e devolveuno a prisión. O mesmo mes de novembro, a Comisión de Tratamento de Martutene ratificou o terceiro grao e en marzo de 2023 foi aprobado polo Goberno Vasco.

O fiscal recorreu de novo a decisión. Nesta ocasión, o Tribunal de Vixilancia Penal non aceptou o recurso, pero a Sala do Penal da Audiencia Nacional si o aceptou, por tanto, a prisión. Finalmente, este xoves quedou en liberdade condicional.