A Coordinadora explica que a explotación de Caparroso foi autorizada para manter preto de 3.500 vacas, ata que recentemente o Goberno de Navarra ampliou a autorización a 7.500. No proceso de explotación xéranse numerosos residuos gandeiros que agravan os problemas de solos, acuíferos e cursos de auga.

Trátase dunha nova depuradora para tratar estes residuos, co fin de xerar auga contaminada procedente dos procesos actuais, coa crenza de que xerará auga de calidade suficiente para regar as terras agrícolas. Con todo, a Coordinadora considera que este é un proceso moi complexo, que a miúdo non salgue ben e que, en esencia, non ven que deste xeito se evitaría un impacto ambiental negativo.

Por iso din que "a única solución aos problemas ambientais, sociais e económicos é reducir a carga gandeira, cambiar o modelo". E precisamente por iso, instan á Consellería de Medio Ambiente a que non permita ningún cambio na Autorización Ambiental Integrada, como pretende a empresa Val de Odieta.

Menor xeración de electricidade

Hibridación Termosolar Navarra, S.L., filial da anterior, traballa na biodigestión dos residuos orgánicos (xurros) xerados pola macrogranja, xunto cos residuos procedentes doutras empresas e mancomunidades de residuos urbanos. Neste proceso xérase o biogás, combustible utilizado para a xeración de electricidade, e unha gran cantidade de residuos líquidos.

En palabras da coordinadora, aínda que a explotación aumentou considerablemente, as infraestruturas de tratamento seguen sendo as mesmas, polo que os residuos ocuparán menos tempo do que deberían facer nos depósitos existentes, o que redundará nunha redución do biogás, reducindo tamén a produción de gas.

Do tratamento de todos os residuos xérase un residuo final chamado digestato e denuncian que os balances de masa do proxecto presentado están mal feitos. Din que a depuradora se ha dimensionado para unha cantidade de residuos inferior á autorizada, polo que "houbo problemas de depuración".

Problemas de control de xurros

Este tipo de granxas xigantes necesitan unha gran cantidade de auga, tanto para que as vacas beban como para outros procesos. A Coordinadora explicou que "no ano 2021 a Confederación Hidrográfica do Ebro outorgou a concesión de auga necesaria para 3.450 vacas. En 2019 a macrogranja tiña 7.373 vacas e tenreiros, polo que se pode concluír que a granxa aínda non ten concesións para abastecer de auga a todas as vacas".

Ademais, atópanse os xurros, é dicir, o líquido final que sae do tratamento dos residuos de vacún e que no convencional utilízase para fertilizar os solos. En principio, tal e como se explica nas alegacións, este proceso sería un proceso similar ao que se utilizaría nunha depuradora de residuos urbanos, pero debido á súa elevada carga de nitróxeno, son moito máis contaminantes que eles. Eliminar esta carga de nitróxeno é "difícil, caro e ademais perigoso".

Problema da mestura de residuos

Pero ademais das dificultades de tratamento, tamén existen dificultades para a comercialización do produto final. Debido á mestura de xurros e residuos urbanos procedentes do exterior, "estes últimos non poden garantirse a súa composición e, por tanto, é moi difícil autorizar a súa venda".

A plataforma denuncia que a auga de rega sería o produto máis importante que se obtería como consecuencia deste proceso, pero "sorprende a falta de información sobre a súa calidade no proxecto. Os parámetros presentados son axeitados para a súa vertedura en canle pública, pero non son axeitados para a súa valoración como auga de rega".

Augas salgadas para terras salgadas?

Tamén hai que ver si as características dos solos e as augas son compatibles: as augas das depuradoras adoitan ser salgadas e é problemático regar con elas terras que son de orixe salina. Este sería o caso dos terreos das Bardenas que se queren regar na auga.

Unha das últimas observacións refírese aos residuos sólidos que xeraría a depuradora. Para a súa xestión é imprescindible presentar o plan de estercolero e aínda non o fixeron: "Hai que ter en conta que a maior parte dos terreos nos que se van a esparcir estas materias atópanse en zonas vulnerables á contaminación por nitratos, polo que é necesario un rigoroso control das aplicacións de fertilizantes". Quen desexe máis información sobre o tema, atoparaa na páxina web da Fundación Sustrai Erakuntza.

A finais de marzo, a empresa Val de Odieta chamou aos tribunais a catorce asociacións contra as macroinas por entender que han ensuciado o nome da empresa. Os coordinadores explicaron este luns que non se vai a morrer e van seguir en contra deste modelo gandeiro.