Uztartu: euskal uzta batua
Bagare, bagera, bagire, somos plurais, prósperos e empoderados, unidos polo instinto vasco, a iniciativa e a chama, verdadeiramente para fusionar Euskal Herria.
Recentemente coñecemos que o observatorio vasco de Gaindegia retomou a súa actividade. Aos alicerces de investigación Territorio, Sociedade e Economía da etapa anterior súmase o medio ambiente. Hai que dar a benvida a este belo miradoiro do País Vasco.
A esta excelente mostra pódense engadir once exemplos máis nos territorios vascos, como mostra da actividade histórica e cotiá de Eusko Ikaskuntza, Euskaltzaindia, Ikastolen Elkartea, Udako Euskal Unibertsitatea, Bertsozale Elkartea e recentemente a Atalaia Feminista creada polo Movemento Feminista. Mención especial merece a Feira do Libro e Disco Vasco de Durango.
Cando se fala de territorios poderiamos falar de espazos ou paisaxes ou de comunidades, que van máis aló das realidades xeográficas ou biofísicas e dos grupos humanos individuais, que tamén existiron.
Ser vasco (nun sentido amplo), sentimento, creatividade, euskaldunidad ou emoción que xera ese instinto vasco e toda iniciativa son bases, incentivos, beneficios.
Na actualidade o ecosistema vasco está fragmentado en moitos ámbitos. A miúdo as partes aparecen de forma individual ou triturada si temos capacidade para visualizalas.
Na actualidade o ecosistema vasco está fragmentado en moitos ámbitos. A miúdo as partes aparecen de forma individual ou triturada si temos capacidade para visualizalas
Canto somos? Un, catro, tres, cinco, sete? Si a mirada conmovedora vai máis lonxe, oito? (Si materialízase o territorio da diáspora vasca do castelo de Etxauzia de Baigorri). Ou en once hábitats e espazos virtuais dispersos!
Cantos vascos somos? Dous millóns, tres millóns, cinco… canto?
Desde o sete territorios onde o eúscaro é a lingua materna, pasando polas migracións colectivas actuais e tendo en conta aos cidadáns vascos individuais, comunidades e centros da diáspora, o eúscaro, o sentido vasco, a creatividade e o amor por Euskal Herria están presentes no mundo. Todos eles son membros vivos, dinámicos e construtores, autores do carácter vasco. Por que non aparecen no mundo como un feito único –como na Korrika–, na diversidade pero na unión? Euskal Herria está aí.
Asociacións de artes creativas, escolas de bertsolaris, euskaltegis, feiras agrícolas e artesanais, clústeres, cooperativas e centros tecnolóxicos, auzolan, iniciativas xuvenís, feminismos, movementos de adultos, naturalistas, redes ecoloxistas, comunidades enerxéticas, grupos pacifistas, internacionalistas, redes sociais, asembleas veciñais e comarcais, Xuntas Xerais, Congresos… observatorios.
Estas pezas vascas poden aparecer libremente nun mesmo espazo común, independentemente do seu carácter conceptual, corporativo, corporal ou multimedia. Ao corpus vasco hai que asocialo con certo nome, forma, forma. O nome pode ser o nome, o que ten nome é o que foi.
E é que, ademais de ser vasco, non cabe dúbida de que existe unha abundante colleita ao longo da biosfera vasca, tanto material como non material. Pódense inspeccionar todos, dar o seu sitio, crear espazos comúns, reunilos e, en último paso, organizar e difundir.
O País Vasco, a súa sociedade, o seu patrimonio, a súa prosperidade, a súa xenerosidade e a súa solidariedade, si así o desexan, poden conxugarse, unirse, estimularse, apoderarse e difundirse.
Xabier Arana Eiguren, Licenciado en Ciencias Biolóxicas
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]