Tales maridaxes pronto se converten nunha carga. Máis aínda, cando o que manda o boyero non é o que quere o boi. Do mesmo xeito que en todas as Casas do Pobo, en Uztaritze, o pastor é prefecto, é el quen marca o rumbo, como a lexislación francesa.

Na Casa do Pobo de Uztaritze son abertzales os que gobernan desde que gañaron as eleccións de 2014. O grupo abertzale partiuse en dous. A cuestión principal é a do eúscaro, que vén de lonxe. Unha das primeiras decisións da nova Casa do Pobo de Uztaritze foi que o eúscaro fose oficial en Uztaritze. Evidentemente, o prefecto –o vaqueiro– recorreu esta decisión e a medida nunca se cumpriu.

Algúns cargos electos reclaman o dereito a expresarse en eúscaro nas reunións do consello local e, para garantir ese dereito, ofrecer unha tradución simultánea. Con todo, o feito de que cada un reproduza en francés a súa intervención, despois de facelo en eúscaro, non é tratar con dignidade o eúscaro –e o que quere falar en eúscaro-. Na sesión na que deixaron o cargo, o cinco electos só falaron en eúscaro, e o alcalde non traduciu as súas palabras e non puxo tradutores. O alcalde Bruno Carrere manifestou á prensa que estes electos coñecían que a lei non autorizaba: “Recibimos unha carta da prefectura dos Pireneos Atlánticos dicindo que o sistema de tradución simultánea non é legal nun consello local. Saben moi ben, recibiron esa carta; saben que o sistema de tradución non é legal, saben que falar só en eúscaro non é legal. Eles decidiron que, sabendo que non podía, non podía ter en conta a súa achega” (14 de abril de 2019). Rosa Parks tamén sabía que actuara en contra da lei de Estados Unidos cando se negou a levantarse do seu asento de autobús e a deixar a cadeira a un home branco… Bruno Carrere decidiu acatar unha lei inxusta e, por tanto, renunciar a unha medida que pode dar dignidade ao eúscaro. Preferiu deixar satisfeito ao prefecto a algúns dos seus compañeiros. Preferiu seguir unha lei represiva francesa, negando as súas bases ideolóxicas.

Que pasaría si o alcalde aceptase traducir as palabras dese cinco electos ou traerlles un tradutor fortuíto? Que o prefecto ía denunciar e ir aos tribunais? E que? Non é mellor iso que menosprezar o eúscaro? Supoñamos que o prefecto procesa ao pobo de Uztaritze, a capital histórica de Lapurdi, por considerar ilegal a tradución. Iso xeraría unha crise política, máis aló de Uztaritze, até o conxunto de Euskal Herria. A falta duns meses das votacións do pobo, todos os demais axentes veríanse obrigados a mollarse: cargos electos doutros pobos, Euskal Elkargoa, EEP, outras institucións… Denunciaríase o absurdo do caso. Crearíase unha mobilización a favor da oficialidade do eúscaro, que non existiu desde hai tempo… Esa desobediencia estenderíase a outras casas do pobo. É dicir, pódese suscitar un conflito de gran carga simbólica a favor do eúscaro, mediático, movilizador… Unha soka-tira contra Francia. Quizá non gañariamos… ou si! En primeiro lugar, agora xa non hai posibilidades de triunfo, coa cabeza gacha e baixo a autoridade do prefecto. Ou teme que por defender demasiado o eúscaro perda votos? E que? Para que necesitamos aos nacionalistas, si non teñen que axudar máis que iso en eúscaro?

Este artigo foi escrito por Eneko Bidegain e publicado polo Semanario Enbata. Traemos a Argia grazas a licénciaa CC-By-SA