Como se desprende das alegacións, esta é a terceira vez que a Dirección de Infraestruturas do Transporte fai público o proxecto de construción do túnel de Aginaga. Aínda que parece que este proxecto non pode ser discutible a primeira vista, dedúcese que realmente hai que cuestionalo cando se analiza con máis detalle.

En primeiro lugar, cabe destacar que este proxecto supuxo unha resposta clara dos órganos administrativos encargados da protección dos espazos naturais desde que se iniciou a súa tramitación en 2008. A este respecto, a Dirección de Biodiversidade do Goberno Vasco advertiu en 2008 que o trazado inclúese na zona de especial protección da marisma de Olaberrieta e que a construción de infraestruturas na mesma é “uso expresamente prohibido”, de acordo coa ordenación establecida no Plan Territorial Sectorial de Zonas Húmidas. Por iso, a Dirección de Biodiversidade sinalou que “o proxecto deberá redefinirse neste ámbito”. O documento da Dirección de Biodiversidade está dispoñible.

Así mesmo, o Servizo de Animais Silvestres e Plantas da Deputación Foral de Gipuzkoa, nas súas alegacións de decembro de 2021, realizou unha rigorosa crítica ás principais obxeccións que expuxo na súa resposta ao documento sobre o alcance do estudo de impacto ambiental "porque aínda non se tiveron en conta". Neste sentido, sinala que o proxecto do túnel de Aginaga non é máis que unha pequena parte dunha obra maior que prevé o desdobramento da rede ferroviaria entre Zarautz e Usurbil. Por iso, solicita a avaliación conxunta de impacto ambiental de todos os tramos de obra proxectados no espazo natural da Ría do Oria. É máis, propón unha alternativa de trazado para evitar que o proxecto ferroviario discorra pola marisma de Olaberrieta e por toda a Zona de Especial Conservación da Ría do Oria, desde Aginaga até Motaondo (Orio).As alegacións do Servizo de Animais e Plantas Silvestres merecen unha mención especial e o documento está dispoñible.

Con todo, estas advertencias e propostas non foron tidas en conta e o Departamento de Planificación Territorial, Vivenda e Transportes continúa no seu intento de levar a cabo un proxecto cuestionado reiteradamente polos efectos perniciosos sobre o espazo natural da ría do Oria.

Por outra banda, produciuse un incidente no que o Goberno Vasco ha tido que suspender o proceso de aprobación do proxecto e reiniciar a tramitación, xa que a Dirección Xeral de Costas e Mar de España solicitou a desestimación do proxecto que se someteu a información pública o pasado ano, como consecuencia das afeccións do proxecto ao Dominio Público Marítimo-Terrestre. Por iso, a Dirección de Infraestruturas do Transporte volveu a expor publicamente o proxecto, engadindo un viaduto nun curto espazo de 30 metros para “reducir” a ocupación dos recheos de terras previstos no Dominio Público Marítimo-Terrestre da marisma de Olaberrieta.

En calquera caso, o Estudo de Impacto Ambiental considera “grave” o impacto sobre a marisma e os Espazos Naturais Relevantes. Ademais, hai que advertir que o monte público Irisasi e a veiga de Itzao non están exentos dun impacto importante. Nestas alegacións destácase, ademais da gravidade das afeccións sobre a vexetación, o impacto da vía de 5 metros de anchura e 3 km de lonxitude (con canalizacións de iluminación incluídas) que o proxecto prevé implantar desde Irisasi até Olaberrias e ao longo da veiga de Itzao sobre a vía actual. Esta vía incumpre totalmente as medidas establecidas para garantir a difícil accesibilidade destas zonas de alto valor natural.

Xunto coas razóns medioambientais, nas alegacións denúnciase que o proxecto non realiza ningún estudo de solicitude nin supón a menor avaliación socioeconómica da obra. Neste sentido, cabe destacar que o proxecto do túnel de Aginaga deseñouse nos primeiros anos do ano 2000 dentro dun plan máis amplo que contemplaba a construción dunha chea de variantes con novos trazados desde Usurbil a Zarautz. Con todo, este plan impulsouse hai dúas décadas nun contexto de forte crecemento económico e de forte expansión das infraestruturas, e nas condicións actuais hai que pensar que todo isto é moi dubidoso. É dicir, no contexto actual, o proxecto do túnel de Aginaga non presenta ningunha xustificación rigorosa, e moito menos cando se poden expor alternativas menos agresivas para a mellora da rede ferroviaria neste tramo e que non requiren a construción de novas infraestruturas.

Por iso, nestas alegacións, en lugar de construír o túnel de Aginaga, avógase por unha estratexia alternativa baseada na optimización do ferrocarril actual. É dicir, aquí deféndese unha estratexia alternativa para mellorar a liña de Euskotren, con actuacións máis modestas e sen necesidade de construír unha nova infraestrutura, que permitise alcanzar unha frecuencia de 20 minutos en horas punta se fose necesario nas circulacións entre Donostia e Zarautz. Para iso, proponse a creación dun cruzamento de dobre vía na antiga estación de Aginaga en Txokoalde e a reapertura da estación, xunto coa supresión do paso a nivel existente na entrada do barrio e a adopción das medidas necesarias para reducir o impacto ambiental do paso de trens polo val de Itzao e marxes do río Oria.

Por último, sinalar que o presente documento de alegacións dirixido ao Goberno Vasco para solicitar a desestimación do proxecto de construción do túnel de Aginaga pretende ser unha achega a todas as persoas, grupos e asociacións para impulsar unha reflexión aínda máis urxente. Neste sentido, a fin de que todas as persoas e asociacións interesadas dispoñan do tempo necesario para analizar o proxecto e tratar os asuntos que consideren necesarios, solicítase ao final destas alegacións unha ampliación da información pública e do prazo de alegacións.