Nos últimos anos son moitas as loitas xurdidas tanto no movemento xuvenil como no movemento popular, en proxectos sociais e dinámicas para todas as idades. Tamén as cooperativas creadas en diferentes ámbitos, os espazos de reflexión política e a confluencia de alternativas. Aínda que foron concibidas con diferentes obxectivos, funcionamento e discursos, (a maioría) naceron, por suposto, dunha estratexia política máis ampla, ou de varias, desde unha perspectiva táctica clara. A reflexión xorde da relación entre estas e o proxecto político.

As loitas e os discursos tácticos son fundamentais para o empoderamiento do pobo, a crítica e a xeración de alternativas. Pero isto non pode facer que se deixe de lado a apología do proxecto político, e neste caso a apología do Estado socialista, que está no centro do debate que quero lanzar. Na loita dos traballadores é imprescindible unha trincheira de dereitos ou loitas parciais. Pero detrás disto ten que haber o obxectivo e os instrumentos para a loita integral de liberación social.

Aínda que detrás dos proxectos tácticos sempre (ou case sempre) hai unha reflexión militante máis profunda para achegar á estratexia política, se esa reflexión queda só nas cabezas dos impulsores, caemos no buraco dos proxectos “micro”, illados e discursos reformistas. É dicir, vostede pode ter claro que entende un proxecto como unha ferramenta para un obxectivo maior, pero o que está alén desa lectura non ten por que ter esa visión táctica.

No lado oposto, a charlatanería, por suposto, non achega nada se non hai un proxecto e unha praxe política detrás, ou si non hai proporcionalidade entre isto e as palabras que vendes. Pero ao mesmo tempo, un proxecto e unha praxe política revolucionaria necesita polo menos unha oferta e unha apología de máximos políticos. En primeiro lugar, como xa se dixo, para deixar claro que os proxectos e as loitas pequenas e illadas non son obxectivos estratéxicos, senón unha engrenaxe de toda unha maquinaria. En segundo lugar, porque na loita pola loita obreira e por unha nova sociedade, se o noso compás é o Estado Socialista (pintado cun pincel groso, sen entrar en debates de concrecións), ademais das loitas parciais, é necesario un discurso e un imaxinario para o mesmo obxectivo. En terceiro lugar, porque os militantes e os traballadores con potencial de unirse á loita non teñen por que entender a posición estratéxica que hai detrás das loitas parciais. E, por último, porque crear unha apología e ideario común a favor das máximas xera, por suposto, unha motivación e unha paixón pola loita.

En relación a esta última razón, adóitase dicir que hai diferentes razóns ou orixes que nos suman á loita pola liberación nacional e social de Euskal Herria. Nalgúns casos, o patriotismo é a principal razón ou fonte de aproximación á loita. Para outros, é un desexo de loitar contra a loita feminista e contra o sistema de xénero. Polo xeral, por suposto, vén da adhesión ás diferentes loitas (e ademais, despois consolídase). No meu caso, o século XX. Desde a emoción polas experiencias revolucionarias do século XXI. Tamén sobre algúns dependentes). Unión Soviética, Cuba, Vietnam, Iugoslavia... Desde a admiración cara aos pobos que loitaron coa bandeira vermella do marxismo.

Ultimamente, debido ao protagonismo que adquiriron outras loitas (por suposto, sen atribuírlles nada, pero facendo boa parte das teses xerais dun libro que xerou balbordo no verán), a loita entre clases perdeu presenza política (ou as loitas aparecen desligadas, coma se non tivesen nada que ver coa clase), e cando nalgún lugar tívoo fixeron as “correntes” esquerdas que ven estratexicamente o “micro” máis que tácticamente. É culpa deles? Claro que non. O problema é a falta de traballo discursivo de quen defendemos o Estado Socialista. A achega imprescindible do marxismo á interpretación da realidade e ao impulso dun proxecto liberador integral tamén necesita unha proxección ao exterior sen máscaras.

E ante isto que? Diría que nos toca mover a ficha. Desde as loitas locais e nacionais, pequenas e grandes, non só opómonos ao sistema, senón que, para evitar caer na estéril comodidade de “peor que peor”, tamén no conflito entre clases debemos recuperar de cando en vez o discurso da solución integral. Sen caer no fetichismo do discurso, con formas e palabras novas e vellas, cun pincel groso e desde un mínimo consenso, para expor claramente a aposta por unha Euskal Herria socialista. Aínda que estea lonxe de estar no centro da axenda política, polo menos para non deixarse caer nos riscos mencionados anteriormente.

Mikel Ruiz Oar-Arteta.

Graduado en Dereito / Xurista.