Eli Pagola entrevista a Marta Barba co sabor e a pulpa dun bonito tomate. Recomendamos a visión completa:

A continuación recollemos un resumo dalgunhas das ideas que traballaron durante a entrevista:

Sabendo que moitos tomates Euskolabel son hidropónicos, Pagola pídelle que explique a técnica de hidroponía. Barba explica que "basicamente o que significa a hidroponía é que unha planta, neste caso os tomates, prodúcense na auga. É dicir, en lugar de plantarse no solo, cultívase nun material que apenas ten propiedades e é moi absorbente, como a fibra de coco. Este material absorbe auga e non achega comida á planta como tal, polo que se alimentan a través da auga: mestúranse os nutrientes que necesita a planta e o resto".

"A clave é analizar cando e como chegou a hidroponía en Euskal Herria"

Barba afirma que a clave no tema da hidroponía é analizar a súa orixe. Explica que os caseríos, as pequenas producións hortícolas, "tiveron que entrar nunha mellora tecnolóxica continua para xestionar os efectos secundarios dun determinado sistema". Describe como evolucionou esta evolución dos produtores de tomate: "Primeiro os que eran explotacións mixtas convértense nos que se dedican exclusivamente á horticultura, logo elaboran cada vez menos produtos dentro da horticultura, daquela o único produto, por exemplo os fungos ou outros, entón trataban a terra, pero estes tratamentos foron prohibidos porque son moi prexudiciais e entón a solución é producir sen terra... porque hai problemas de hidropinación.

A tecnoloxía non sempre é un choio

"O hidropónico non produce moito máis", advirte Barba. "O que fai o hidropónico é responder os problemas do terreo. Pero se vostede ten unha produción diversificada, si coida a terra, normalmente non ten eses problemas de solo, polo que non necesita hidropónico". Por outra banda, a hidroponía non é o que calquera pode desenvolver na súa casa: "O primeiro que hai que facer é un gran investimento para un sistema que só serve para producir tomates. E logo é unha técnica cara, sempre tes que comprar ese substrato ou material absorbente, tamén tes que comprar os alimentos que vas botar á auga, ten un gran consumo de auga... é unha técnica que nos fai absolutamente dependentes".

Macroncalendario Valdegovía: problemas co consumo de tomate durante todo o ano

Cando Pagola pregúntalle sobre o macroncalendario de Valdegovía, Barba fixo soar ao público: "Quizais non sexa unha mala solución se queremos comer tomate durante todo o ano, non? Si queremos comer tomates aquí durante todo o ano, mellor Producir en Valdegovía que en Almería, non? O primeiro que temos que mirar é cal é o consumo de verduras que temos ou cal debería ser. Si o macroncalendario de Valdegovía pode ter algo bo, falando un pouco ironicamente, é que nos achega algo que normalmente non vemos. Moitas veces as verduras que se compran en supermercados non son producidas no noso país e son producidas en condicións de traballo moi precarias, pero non o vemos. O de Valdegovía significa ter máis cerca e ver este modelo de agroindustria".

Explica que o macroncalendario de Valdegovía vai facer competencia aos caseríos que utilizan a hidroponía: "Foron os caseríos máis ordenados e con máis diñeiro os que apostaron pola modernización para poder seguir vivindo do caserío dalgunha maneira. Mirando cunha mirada crítica a estas granxas, pero cando fun analizalas lles poní cara a esas tecnoloxías, e no noso caso desenvolvéronse en granxas moi pequenas, que dalgunha maneira fixeron o que poden. Eu non vou defender iso, pero non son eses grandes inimigos que eu imaxinaba. Son caseríos remodelados. Outros caseríos deron o salto ao ecolóxico, optaron por outro.

O macroncalendario de Valdegovía tráenos outro gran salto. Non é un paso que deu o que vivía da terra, dalgunha maneira para seguir vivindo do caserío, podémolo mirar críticamente pero merecen o meu respecto. O de Valdegovía é xa unha macroinversión, un uso industrializado das terras, unha produción baseada noutras tecnoloxías desde cero... e seguramente tamén competirá a estas pequenas granxas. E seguramente serán produtos moito peores, porque están fabricados nun sistema moito máis macro".

Explica que a forma de comercialización está relacionada coa calidade das verduras: "As granxas de tamaño mediano utilizan medios de comercialización relativamente curtos, o que sempre implica que podes vender un produto máis limpo. Do mesmo xeito que os de Valdegovía, en liñas de comercialización máis longas, é necesario que antes recolla as hortalizas cando estean verdes, xa que necesitan unha maior capacidade de mantemento para manterse nesa longa liña de comercialización".

Longa viaxe dun tomate Euskolabel

Barba explica que a maioría dos tomates que se venden coa etiqueta Euskolabel son da variedade Jack, "e a variedade Jack é a semente de Monsanto ou de Baye". Continúa explicando que actualmente Jack é a maioría de plantas injertadas. Por tanto, este é a viaxe que a maioría dos tomates Euskolabel fan ata que terminan no noso prato: "As sementes envíanse desde Chile, Perú, China, Almería de España, cara a Murcia, onde elaboran plantas injertadas; de aí veñen as plantas e aquí crecen os tomates 'vascos'. E son tomates vascos, segundo a normativa de Euskolabel".

As sementes prodúcense por algo neste Sur Global, segundo explica Barba: "A produción de sementes híbridas require moita man de obra e van producir onde se paga man de obra barata". Ademais, deben traballar con produtos nocivos para a saúde e o medio ambiente: "Dado que os froitos ou verduras que se elaboran para producir sementes non se van a consumir, a normativa permite un uso moito maior de produtos fitosanitarios".

Tras todo o anterior, Barba prefire degustar o tomate no seu momento e a partir de aí gozar das verduras de tempada. En caso de non dispor de tomate propio ou da horta dos seus amigos, recomenda acudir ao mercado local para comer bo tomate: compralo ao horticultor que coñeces e preguntarlle directamente sobre a forma de traballar os tomates. E si imos ao supermercado, "pois, aínda que o dixen, o Euskolabel será o máis ordenado".