Trátase da maior campaña organizada nos últimos tempos en Euskal Herria e no ámbito internacional contra as redes sociais tóxicas e a favor do fedibertso. Desde Twitter queren crear un "eXodo", polo que moitos activistas e activistas aproveitan o día para dicir "vémonos na Fediberta" e animar aos indecisos a que dean o paso e axuden na transición.

A orixe desta campaña procede da contorna da economía social transformadora, pero se foi estendendo ás persoas que se identifican coa cooperación, a autonomía, a sustentabilidade e as comunidades dixitais libres. A xornada de investidura de Trump aproveitarase para facer un chamamento a abandonar a X nalgúns países e pasar colectivamente a outras redes sociais. Entre eles atópanse Alemaña, Reino Unido, o Estado francés e o español, tal e como recolleu O Salto, e espérase que ao longo do luns coñézanse as decisións de moitos axentes.

ARGIA está na lista dos impulsores da campaña en Euskal Herria. A soberanía tecnolóxica é unha das liñas de traballo deste medio nos últimos anos, tal e como demostran o seguimento xornalístico ao tema e os pasos prácticos dados neste campo.

Que é un fediverso?

A Wikipedia, a enciclopedia libre Abrir menú principal Buscar Wikipedia, a enciclopedia libre Abrir menú principal Buscar Wikipedia, a enciclopedia libre Abrir menú principal Buscar Nas redes sociais de Internet, as redes sociais libres e federadas de fedibertso exponse como alternativas baseadas na soberanía tecnolóxica.

Os amigos de Goazen recomendan abrir unha conta de Mastodon na páxina web da campaña ao pulsar o botón Sumar á fábula, “que é a porta do fedibertsoro máis coñecido”. Unha vez decididos entre dous servidores ou instancias mastodon.eus ou mastodon.jalgi.eus, ofrecen unha serie de consellos sobre como comportarse: como presentarse un mesmo, como buscar amigos e, sobre todo, gozar. “Aquí atoparás persoas reais, un espazo para interactuar, sen interferencias de algoritmos, publicidade ou trols e lexións. Ao principio te darás conta de que o ritmo non é tan frenético como nas redes sociais comerciais, pero cun pouco de paciencia, atoparás unha excelente comunidade de persoas e colectivos con moitas ganas de unirche a ti”, din.

Ante o eco que a multinacional X eta Meta deu aos seus discursos de odio e á extrema dereita no último medio ano, moita xente está a mobilizarse para deixar as redes sociais tóxicas e pasar ao canellón para axudar á xente. “Pero iso non se pode deixar en mans de decisións persoais individuais. As transicións deben exporse de forma colectiva”, sinalou a ARGIA Beñat Irasuegi, un dos impulsores desta campaña en Euskal Herria. Trátase dunha campaña a nivel estatal, organizada en base a unha lingua, na que cada un adaptou o seu discurso á súa realidade e ás súas necesidades concretas. “Nós, por exemplo, necesitamos redes que xestionen o eúscaro e a comunidade vasca”, di Irasuegi.

Decenas de axentes pronunciáronse ao redor desta campaña e deron a coñecer as decisións tomadas neste sentido. Por citar dous de Euskal Herria, a rede de medios de comunicación Tokikom organizou unha instancia propia de Mastodon cos medios locais dos que é membro, ou a rede Olatukoop, que agrupa a decenas de empresas de Economía Social Transformadora, tamén ARGIA, anunciou que pechou as súas contas de Twitter e Facebook.

"As redes sociais tóxicas convértennos en produtos ao servizo do capitalismo de vixilancia, que devoran o noso tempo, a nosa atención e as nosas emocións. Estas plataformas están deseñadas para maximizar a rendibilidade dalgunhas delas a través da explotación de datos persoais e o fomento da adicción –escribiron os membros de Olatukoop–. Neste contexto, é fundamental entender que as redes tóxicas non son un accidente, por encima do benestar colectivo, senón unha consecuencia directa do modelo económico neoliberal orientado á obtención de beneficios para o capital. Estas redes configúrannos como consumidores pasivos en lugar de cidadáns críticos e activos. Tamén promoven unha axenda contraria aos nosos intereses, aumentando as dificultades para construír unha axenda propia". Unha vez dito isto, defenden que "debemos tomar o control das nosas ferramentas dixitais e apostar por tecnoloxías que respecten a nosa dignidade, a nosa privacidade e a nosa capacidade común de autogestión".

ARGIA segue o seu camiño cara á soberanía tecnolóxica

ARGIA creou en abril de 2018 a súa primeira conta na rede social descentralizada Mastodon, cando as comunidades vascas aínda non existían. Meses máis tarde, varios axentes empezaron a traballar para crear a comunidade Mastodon da cultura vasca e o eúscaro. ARGIA non dubidou, e participou desde o principio.

Desde entón, ARGIA seguiu apostando polas redes libres, con "todas as nosas contradicións", segundo subliñaron os membros da redacción. Desde que en 2020 Iametza, membro do grupo de empresas de ARGIA, fundou os podcasts para música e podcast libres Baleafunk.eus, tamén se publican alí os podcasts de ARGIA. En 2021 leste medio creou a instancia PeerTube: bideoak.argia.eus, e empezou a utilizar os vídeos subidos na web, en lugar dos de Youtube que se usaban até entón.

En xuño de 2021 eliminamos da nosa web todos os servizos relacionados con Google, e principalmente deixamos de utilizar Google Analycs, moi difundido no País Vasco para xestionar as estatísticas da web, e desde entón utilizamos o software libre Matomo. Ola Google, ola Matomo: no artigo pódense atopar explicacións máis detalladas sobre as novas medidas para protexer a túa privacidade.

En marzo de 2023, ARGIA valorou como moi interesantes as pistas que os membros de Catalunya Fedi.cat e LaLoka deron nos encontros da Fedibertso Vasca para “quitar visibilidade ás redes publicitarias asociales”. Así, o 16 de setembro, coincidindo co día internacional do software libre, o grupo de traballo tomou a iniciativa e decidiu retirar dos soportes de ARGIA (revista, páxina web, anuncios, suplementos, carteis…) toda referencia a redes sociais tóxicas para non facer publicidade gratuíta.

En relación co tema, este medio outorgou o Premio Argia de Internet 2023 ás comunidades de mastodones vascos: mastodon.eus e mastodon.jalgi.eus.

Resultados da reflexión nas redes sociais nos Premios Argia

ARGIA abordou en numerosas ocasións os temas das redes sociais no grupo de traballo, para seguir xestionando e impulsando as contradicións que nos producen. Con todo, a última onda é un debate que se produce nos medios de todo o mundo tras o peche da conta de X por parte do diario The Guardian, que reflexiona sobre o posicionamento das redes sociais tóxicas nun prazo de dous meses.

O fallo desta reflexión darase a coñecer nos Premios Argia que se entregarán o 31 de xaneiro.