En 2013 a asociación Lapurdi 1609 xa publicara un libro co obxectivo de lembrar os feitos, e mirar “a través do folclore”. Ademais, propuxeran ao pobo de Sara a posibilidade de levantar un memorial ou unha lápida. Co asentimiento, Inaki Iriarte, o mozo de Sara, dedicouse á talla. Por outra banda, cada dous anos, o Congreso de Escritores homenaxea a alguén, este ano decidiron facer catro paxaros con dúas pedras. En lugar de homenaxear a unha persoa, optouse por inaugurar o monumento conmemorativo. Moita xente concentrouse alí, polos barrios e nalgúns lugares electos.
En palabras de Mixel Mendiburu de Lapurdi, de 1609, “as obras que hoxe estreamos lémbrannos a nosa historia recente, sufrida pola miseria, unha emigración terrible, e por todas elas que Eskual Herria vive aínda e quere tocar con entusiasmo”.
O alcalde da localidade, Battit Laborde, dixo que “no medio da hora (en Sara dise “media hora” de Mediodía) celebramos o acto, xa que non coñecemos máis que a metade da historia. Á fin e ao cabo, estes actos serven para coñecer mellor a historia do noso pobo».
O autor Inaki Iriarte sinalou claramente o que quería facer: a talla está feita de aceiro tipo “Korten”, con forma de libro, pero comparable a unha casa: unha parede se rasga polo centro, coma se fose unha explosión: este é o símbolo das violencias ocorridas. Con todo, a outra parede ten o aspecto dunha folla de carballo ou de xenro, para mostrar que a xente da man está nun pouco e rápido».
Cantado por Anje Duhalde “Ama Eskual Herria” de Xalbador, Xumai Murua e Allande Alfaro crearon dous persas cheas de enxeño. A última palabra de Amaia Aire foi a de darlle unha perla de Amets Arzalluz. O acto de despedida levouse a cabo coa danza.
Non esquezamos que tamén fixeron unha placa de catro linguas para que os tránsitos poidan ler e aprender o que era en 1813 por aquí. Está situada xusto diante da Pedra Conmemorativa.
Esta noticia publicouna Erran-eus e trouxémola grazas a licénciaa CC-by-sa.
