O Observatorio denunciou a resposta dada polo gran establecemento de Usurbil, o Decathlon. Explicaron que cualificaron de imposición a súa obrigación legal de rotular en eúscaro.

Parécenos grave o menosprezo que nos fan aos clientes, dicir que é unha imposición difundir en eúscaro a información que fas chegar ao teu cliente. Por iso difundimos este tema.

Nos países cataláns, gozan dunha maior protección legal e dunha maior presión social. Nós tamén tentamos facelo, pero necesitamos un maior respaldo legal.

Non é só cuestión de Decathlon, temos cada vez máis multinacionais nos nosos pobos e cidades, e hai que tomar algunhas medidas respecto delas. Estamos a falar dunha liberalización total das linguas e aí tamén temos que esixir medidas.

Que consecuencias pode ter un comercio que non respecte os requisitos lingüísticos establecidos pola lei?

A nova lei de consumidores e usuarios data de 2023, a anterior data de 2003. Nós, cando se aprobou a nova lei, denunciamos que non había ningún paso innovador en canto a garantir os dereitos da cidadanía euskaldun. É máis, ten retrocesos con respecto á lei orixinal de 2003. Tendo en conta a lei de 2023, na CAPV hai algún tipo de obrigacións legais, polo menos no que se refire á rotulación de centros comerciais de gran superficie, pero tamén estas non se cumpren adecuadamente. Un exemplo é o de Decathlon. A miúdo non se cumpren, e cando non se cumpren non hai consecuencias. É dicir, a lei de 2023 desde un principio negouse a aproveitar adecuadamente o carácter normativo da lei e a impor as súas obrigacións. En consecuencia, trátase da promoción dos dereitos da cidadanía, e non da obrigación legal. Á propia lei quítaselle o valor normativo, e iso é unha contradición. As empresas, noutras materias, que incumpran a lei e non vulneren os dereitos lingüísticos. Por exemplo, non teñen multa. Por iso, pedimos un maior respaldo legal.

Algúns grandes comercios súmanse ao Euskaraldia. Como é posible que logo se produzan talles vulneracións de dereitos lingüísticos?

Acabo de citar as características da lei de 2023. As bases da lei son a vontade e o fomento do eúscaro, non a coacción. Esas dúas bases tomámolas con pinzas para referirnos ás grandes empresas. O Euskaraldia pode ser un impulso para adoptar medidas, pero respecto destas grandes empresas cremos que o apoio legal pode ser máis efectivo. Reforzar o apoio e establecer obrigacións concretas, porque os avogados destas empresas respondéronnos moitas veces que non teñen obrigación legal (por exemplo, en Navarra) e que na CAPV hai poucos mecanismos de execución.

Que forza teñen os clientes ante as violacións?

É certo que recibimos respostas como a de Decathlon, e ás veces nin sequera respóndennos. Con todo, os clientes teñen o poder. En Decathlon, en Oiartzun, había máquinas de autobroncear e tiñan a posibilidade de elixir o eúscaro, pero foron eliminadas. Fíxose unha protesta e recuperouse da elección do eúscaro. Instalouse un novo comercio Alcampo e toda a rotulación exterior estaba en castelán. Os clientes interpuxeron queixas e a incidencia foi maior. Aféctalles o que a cidadanía e os consumidores dixeron nas redes sociais.

A actitude destas macroempresas cara aos pobos pequenos e cara á lingua adoita ser clara, despectiva. Para cambiar estas actitudes hai que traballar de abaixo a arriba e concienciar aos consumidores: onde consumimos, como, que recoñecemento fan dos nosos dereitos...

Vostede di que os consumidores cataláns teñen máis protección legal.

Un exemplo son as páxinas web de grandes marcas. Ofrecen a posibilidade de elixir o catalán, pero non teñen o eúscaro, e do mesmo xeito que nos Países Cataláns, teñen tamén postos en Euskal Herria. Teñen unha maior protección legal e unhas obrigacións máis estritas, e tamén pode ser pola presión social.

No interior de Euskal Herria tamén se produce esa discriminación, aínda que as empresas non sexan tan grandes. Teñen diferentes políticas lingüísticas na CAV, Navarra e Iparralde, responden: “A lei navarra non me obriga”. Son moi “legalistas”.