Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Comunicación aos Sagastizales

  • Chegou ao País Vasco en 2018. Un migrado máis que hase naturalizado e euskaldunizado. Benvido sexas. Uns poucos ao principio, a peste para 2023.
Hectonichus / CCA-SA-4.0-I

28 de outubro de 2024 - 06:00
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Proceden de Asia, China, Corea e Xapón. A finais do século pasado invadiu Estados Unidos; en 2004 dirixiuse a Europa, aterrou en Suíza. Alí consegue os seus papeis e vaise estendendo rapidamente dun lado a outro. O pasaporte suízo supúxolle a apertura de portas en toda Europa. Agora, a brutal política contra a inmigración europea non vai detela de inmediato, e a invasión converteuse case nunha inxerencia, xa que nos entrou até o interior das casas e no lugar máis importante das casas hoxe en día móvenos entre a ducha e o espello do baño.

É unha bucia hedionda e gorda (Halyomorfa halys). Xa coñecemos os chinches das plantas e, sobre todo, o cimacio da cama (Cimex lectularius), que nos conforma e que vive do noso sangue. Estes chinches de cama que hoxe en día apestan as casas proceden dunha especie que se alimentaba orixinalmente do sangue dos morcegos que habitaban nas covas, hai moitos anos. Cando a xente vivía en covas, o chopo de cama empezou a alimentarse chupando o seu sangue. Máis tarde, cando abandonaron as covas e comezaron a desenvolver civilizacións agrícolas, as chinches de cama abríronse con elas. Desde entón, a nosa cama está no sitio, o leito na auga. Sendo tan nosa, ademais do nome de Zimitz, ten polo menos “imicha”, “iminxa”, “chinche” e “purnas”; a maioría deles explican que ao sentir o seu bichava lémbralle ao belisco, ao remorso ou á ardilla.

O cimacio fedorento e gordo é unha epidemia no noso país nos últimos anos. Pasa o ano comendo por follas, brotes, ramas, froitos de flores, etc. das plantas. Pica e chupa a suor causando danos importantes. Ataca a máis de 100 especies, entre elas ao melocotonero (Prunus persica), ao peral (Pyrus comunnis), á vaina (Phaseolus vulgaris), ao sojari (Glycine max), á cereixa (Prunus cerasus) e ao mugurdi (Rubus idaeus); e á gran Malus das sagastias en EE. Pódeno ter en conta os amantes da mazá de aquí. Con manchas e buracos da pel, as follas se marchitan, impide o crecemento da planta e si é mozo pode chegar a morrer, pode impedir a produción de froitos gran ou facelos caer. O forte fedor que desprende utilízao para escorrentar aos seus inimigos. Si non pode identificar os danos das plantas, poña a auga jabonosa nun recipiente, atráeos e afogarase. Lavar o fedor e o fedor con xabón. Si son os mesmos, velaquí os remedios. Vinagre e bicarbonato: mesturar medio litro de vinagre de auga e engadir unha cucharada de bicarbonato, mesturar ben e pulverizar ata que a planta se disolva. Auga de cravo e allo: pór nun litro de auga 20 gramos de cravo (Syzygium aromatium) e 3-4 pedazos de allo (Allium sativum), ferver durante un cuarto de hora as plantas refrigeradas e pulverizadas, que poden protexerse nos recipientes sobre as plantas. O mellor é adiantarse, plantar plantas que repelen. Ao ser fedorento, non lle gustan os aromas doces; ponde os que os propagan: mendas (Mentha spp. ), albahaca (Ocimum basilicum), lavanda (Lavandulá spp. ), romeu (Rosmarinus officinalis), tomiño (Thymus comunnis), orégano (Origanum vulgare) e ajenjo (Artemisa absinthium).

En outubro, cando o día se corta e comezan os fríos, é tempo de refuxiarse nas casas. Entrará pola xanela e ocultarase na cortina ou nalgunha das rendijas do doce sofá. Acababa de chegar e non atopara mellor lugar para pasar o inverno que a calor da casa. Non é que creza ao pé da letra.

E lembra a expresión de Zuberoa, insoportable para o neno incómodo: isto é un neno purnájico!


Interésache pola canle: Landareak
2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
A Festa da Árbore de Biriatu xa está aquí
O 23 de novembro celebrarase a feira das árbores, froiteiras e produtores de plantas da zona. Ademais, prepararon un programa moi potente desde as 22 horas até as 23 horas: mesa redonda sobre biodiversidade, charla sobre a mazá, "Quen anda no bosque?". actividade para familias,... [+]

2024-11-18 | Jakoba Errekondo
Sagarren istorioak

192 milioi sagar 2024. urtean. Segundoero sei sagarretik gora saltzen du Britainia Handiko Tesco supermerkatu kate han ezagunak; ia 27.000 tona. Zenbaki ikusgarriak dira baina are harrigarrigoak dira bertokoak, Ingalaterrako sagarrak direla jakinda.


2024-11-18 | Garazi Zabaleta
A Huerta Viva
A Feira de Durango, ímonos
A Feira de Durango, que se celebra do 5 ao 8 de decembro, é un dos puntos de encontro máis importantes da literatura e a cultura vasca.

2024-11-18 | Nagore Zaldua
Cabaleiro, bailarín ou guardador, un tesouro invisible
Estes animais, considerados polos antigos gregos e romanos como seres mitolóxicos, nacendo e crecido no fondo do mar, ao alcanzar o tamaño dos cabalos de terra, serían tirados do carro de Neptuno. Víanos de lonxe, saltando sobre as cimas das ondas.

2024-11-15 | Leire Ibar
A Selva de Irati é declarada Reserva da Biosfera pola UNESCO
A Unesco abriu a Rede Mundial de Reservas da Biosfera con once novas denominacións, entre elas a Selva de Irati. Este martes recibiron o diploma os presidentes dos vales de Salazar e Aezkoa, no Aribe.

2024-11-11 | Garazi Zabaleta
Cosméticos con herbas medicinais
Fronte á cosmética industrial, faino ti mesmo
Garbiñe Larrea acaba de publicar o libro Cosméticos sendabelarrak con ARGIA. Traducido ao mundo da filosofía cosmética, "faino ti mesmo", é un libro teórico-práctico para elaborar os produtos que se necesitan no día a día. Dispoñible en azoka.argia.eus.

2024-11-11 | Jakoba Errekondo
108 orquídeas vascas
Cada vez ven máis orquídeas dentro das nosas casas. Despachos, tendas, barbarías, onde non están esas fermosas plantas?

2024-11-11 | Irati Diez Virto
Incansable xigante mariño
Os bosques cambian de cor, o vento arrefríase e os días acúrtanse. Chega o inverno e aparece en terra seca e tamén no mar. Os animais migrantes comezan o seu camiño cara ao sur, e mentres as grullas pasan voando polo ceo, o ceo flúe a través do mar, nadando en augas máis... [+]

2024-11-05 | Estitxu Eizagirre
Garbiñe Larrea, autora do libro "Cosméticos con plantas medicinais":
"Os cosméticos industriais están hackeando o noso sistema hormonal e quixen achegar recursos"
Garbiñe Larrea presentou o libro cosméticos con plantas medicinais que se publicará o 7 de novembro en Donostia-San Sebastián. O libro proporciona información completa e información sobre como realizar nós mesmos os produtos necesarios para limpar e coidar a pel, o... [+]

2024-11-04 | Garazi Zabaleta
Mimogoxo
Un proxecto que busca a saúde máis que a beleza en Ezkio
O ezkiotarra Eztizen Agirresarobe Pineda chegou ao mundo da cosmética natural desde o mundo da naturopatía e a iridiología: “É o meu terceiro ano de estudos de Naturopatía e Iridiología, pero xa antes fixera ungüentos, cacao, etc.”, explicou. Case por casualidade, un... [+]

2024-11-04 | Jakoba Errekondo
Meteoróloga solar
Nas cristas das montañas máis altas. Nun recuncho onde o aire frío hai sete meses que choran. Os rabaños de gando que soben no verán amontóanse sobre os arbustos das beiras dos prados. Alí xa non se pode soster a supervivencia e os bosques estrélanse e retíranse moi... [+]

Sardiña europea
Sen límites pero non ilimitados
Atopáronse dúas sardiñas... No Atlántico, no Mediterráneo, no Índico, no Pacífico… De noite, a 25-55 metros de profundidade; de día, até 100 metros, para protexerse dos depredadores.

Herba pulmonar
En pleno outono temos que fixarnos nas vías respiratorias, xa que nesta época case todos teremos algún catarro. Cando iso é o único que nos satisfai, porque as enfermidades respiratorias, máis graves, están completamente envelenadas nos últimos tempos. O coidado mutuo é... [+]

2024-10-28 | ARGIA
Presentan o libro e recollen sementes ecolóxicas no proxecto Amillubi
O 26 de outubro realizouse a presentación do libro Auzolana eta Haziak nas terras colectivizadas por Amillubi. O evento foi organizado conxuntamente pola Asociación Cultural Portale de Zestoa e o proxecto Amillubi.

2024-10-28 | Garazi Zabaleta
Artotxiki
Artobeltza, mijo, quinoa e produtos veganos en Estella
Desde neno, Gillen e o seu irmán Bittor Abrego Arlegi viviron no caserío, en Terra Estella, no pobo de Igúzquiza. A familia foi gandeira pero cando o caserío e as parcelas quedaron nas súas mans, os dous irmáns decidiron dar unha volta ao proxecto: “Tiñamos a terra e o... [+]

Eguneraketa berriak daude