Si damos unha ollada á nosa cociña descubriremos que o plástico é o protagonista. A maior parte dos residuos van ao recipiente dos plásticos, moito máis que á comida ou orgánico. Da mesma maneira, os envases, botes, taboleiros de traballo e trangadel todo de plástico. Comemos plástico e o plástico cómenos. En nome da limpeza e na procura da bendición da modernidade, o plástico impúxose por completo. Virá inevitable, tarde ou cedo, a necesidade de dimensionar o plástico, si é que queremos vivir. O vidro, a madeira, o papel, etc. terán que tomar forza e presenza neste amplo trasteiro de alimentos que forman parte da nosa cadea alimentaria.

Imos levar a cabeza a un mundo sen plástico anterior. Os temas derivados das plantas eran o primeiro tema do noso estilo de vida. Para facer cordas e cordóns, sacos, cestas, cestos, cestas, campás, fundas, bolsos, cuencos, vasos, fontes e fontes, barrikotes, vasijas, cuncas, toneles, andeis, narices, rañaceos, coxíns, coxíns, culleriñas, cuncas, etc., utilizábanse as follas, os cornos, a madeira.

Mentres contemplaba as cabazas, veu a min esta imprecación. Durante miles de anos, as cabazas foron as nosas embarcacións principais. Antes de aprender a traballar a madeira, a arxila e a pel, o cubo dábanos plantas de cabaza, dispostas a utilizalo case sen necesidade de traballar. Sécanse os grans de froita, baléiranse e acabouse. Trouxemos as cabazas de América, polo que o amor entre elas e nós é un amor entre iguais.

Había unha cabaza da época dos vascos que nin sequera cheiraban que América estaba alí. Dise que foi traído ao lado de África, como nós. Ao parecer, antes de traballar as hortas xa estaba connosco. Nun e outro encontro o seu nome “edankuia”; tamén está recollido o “curcubit” coas súas múltiples variantes; na nosa casa chamámolo “kurkubia”. O nome científico é Lagenaria siceraria; antes estaba clasificado como Cucurbita lagenaria, pero o xénero Cucurbita é o das covas de América. O nome “Lagenaria” provén do matraz grego lagenos e “siceraria” da raíz skr semítica. Esta raíz utilizábase para denominar ás bebidas alcohólicas e é a fonte da maioría das palabras europeas para dicir sidra: cider, cidre, sidra, cidra, sidro, cidro, sidru, sidrs, sidras, sèidear, seicuersa,sistr, cydr, ???? ?, siideri, etc. Na parte mediterránea chámanlle “a cabaza do viño”, sobre todo porque bebían viño de uva, pero nós teremos que chamala “a cabaza da sidra”, como o seu nome científico di, e supondo que o uso principal que lle dabamos os vascos desde hai anos… Naqueles tempos non habería sidra, claro, e algúns preferirán dicir “pitar-kuia”…

A curva é ideal para recoller e manipular alimentos, sobre todo líquidos, de aí a “edankuia”. Os peregrinos do Camiño de Santiago levábano colgado a modo de cantimplora no extremo do pau de báculo, mesmo por sede…

Pronto se recibirá a colleita da curva; unha vez seca, a pulpa interior romperá por completo e só terá sementes. Velaquí unha botella moi elegante, que me fixo un buraco o bastante grande como para sacalos e logo meter a cortiza. Nin plástico, nin vidro, nin metal… A curva!

Sementa todos os anos as súas sementes e renova a flota doméstica embelecendo a cociña. E coller o que Graziano Anduaga, do caserío Gesaltza de Oñati, deixou na súa colección Aitona: “Que bebía unha curva de viño na comida”.