Á entrada de Riace, tras un camiño de pavimentaciones empedradas, un cartel coas cores do arco iris dá a benvida aos asistentes en sete idiomas. Debaixo, outro cartel mostra as 20 nacionalidades das persoas que viven no pobo. Riace é coñecida polas súas políticas de acollida de persoas migrantes e de inmersión no día a día da localidade nos últimos vinte anos. Segundo explicou o alcalde da localidade, Domenico Lucano, a experiencia comezou en 1998, por casualidade, coa chegada dun barco con 200 refuxiados iraquís e turcos no Kurdistán: "A eles collémolos porque este pobo ten esa sensibilidade", engadiu.

Actualmente, ao redor de 1.800 persoas, de 20 nacionalidades, viven na localidade calabresa. Grazas aos migrantes e refuxiados que chegaron, conseguiron reactivar a economía local e reanimar o pobo; con todo, o alcalde recoñeceu que a situación que viven estes últimos anos non é a mesma que antes e que o proxecto pode quedar nun momento ou outro por motivos económicos. O concelleiro Gianmichele Bosco lamentou que o Goberno de dereitas italiano cargue contra este tipo de proxectos e que as axudas cada vez sexan máis baixas, xa que Cambiavento é o representante da candidatura popular en Catanzaro, a capital de Calabria. "Estamos a vivir nos últimos tempos graves problemas de autogestión que non podemos deixar pasar. Están a oporse a calquera proxecto de axuda aos migrantes", laméntase Bosco. Lucano chegou á conclusión de que a única solución para que poidan ser autosuficientes no sistema "racista" que viven é saír do mesmo. Por iso, en Riac utilizan a moeda local para levar a cabo o proxecto.

Outro modelo de acollida

Deixando atrás Riace, as vivendas dos que se marcharon foron utilizadas para acoller aos que chegaron de fóra de Italia e para axudarlles na procura dunha vida mellor. "Creamos esperanza, pero non só para Riace, senón para a humanidade", subliñou Lucano. Ao ano seguinte da acollida dos refuxiados do Kurdistán en 1998, Lucano solicitou a incorporación de Riace ao Programa Nacional de Asilo Italiano. Este sistema subvenciona proxectos que acollen solicitantes de asilo. "Eu fun o primeiro que dixo que os centros de acollida non debían ter espazos pechos; este tipo de espazos sempre teñen as portas abertas", subliñou o alcalde da cidade. Así, tras a aprobación desta petición, grazas ás axudas do Goberno italiano e da Unión Europea, Riace revitalizouse e hoxe en día pódese ver nas súas rúas a 400 persoas procedentes de todo o mundo: Palestinos, kurdos, sirios, etíopes, somalíes...

O propio Goberno italiano envía a Riacera ás persoas migrantes para que participen no proxecto de acollida. Nel iníciase o proceso de obtención dos documentos legais necesarios. Con todo, os responsables do centro recoñeceron que este camiño non é curto. Mentres tanto, neste municipio as persoas migrantes poden vivir libremente participando no día a día da localidade, a diferenza doutros centros. "Aquí todos os migrantes son considerados desde o primeiro momento como persoas", destacou Bosco nunha rolda de prensa conxunta.

Intervención da mafia

En Calabria pódense atopar outros proxectos de acollida, pero non como os de Riac. O concelleiro de Catanzaro explicou que Lucano deu un paso máis aló do proxecto e converteuno nunha loita política: "A Riace é singular, é única no seu modelo. Hai outros pobos que acollen, pero non como aquí. O modelo de Riace naceu fai 20 anos e desde entón, ademais de acoller, ofrece ás persoas migrantes a posibilidade de integrarse na sociedade".

Os países da zona de acollida acollen aos migrantes e o Goberno dálles subvencións por iso. Con todo, estes proxectos baséanse unicamente niso, na mera acollida. Ademais, segundo lamentou Bosco, a Mafia local aproveitouse desta situación para tratar de evitar o escándalo. Moitas veces, os que reciben son da mafia, e son eles os que quedan co diñeiro. Noutras ocasións, ademais, válense de persoas migrantes acollidas para traballar en xornadas abusivas: "Págaselles un euro por hora para que o fagan de forma ilegal", explicou o alcalde.

O proxecto de acollida de Riace atópase nun momento de incerteza económica. Cando se puxo en marcha o proxecto tivo moi boa acollida entre os veciños e as persoas migrantes e refuxiadas. "Foi unha utopía de acollida e de convivencia", segundo os veciños. Con todo, hai uns anos comezaron os problemas, desde que o Goberno iniciou as investigacións sobre Lucano e o seu proxecto, co obxectivo de desprestixialo. Lucano foi acusado polo Goberno de cometer erros na administración pública, pero as investigacións demostran que todo estaba ben. Con todo, hai dous anos o Goberno empezou a recortar as axudas e, dado que a economía local non se desenvolveu moito, Riace está a piques de quedar sen recursos e comprometer o futuro do proxecto.

"Utopía da normalidade"

Case a metade dos habitantes de Riace están formados por estranxeiros. Ademais da acollida na localidade, teñen a oportunidade de integrarse e vivir de forma "normal" cos cidadáns que quedan na localidade. É habitual ver partidos de fútbol no parque mentres os maiores xogan ás cartas na terraza contigua. Outros, pola súa banda, tamén teñen a oportunidade de participar en diversos proxectos da localidade, como talleres, tendas e hortas. Igualmente, poderán acceder libremente aos pobos lindeiros. Con todo, varios migrantes quéixanse de que esta liberdade ten un "límite": "Hai poucos autobuses para a mobilidade, as axudas que nos dan son insuficientes e non hai traballo", engadiu.

O voluntariado, necesario

Unha muller, chamada Daniella, comprou hai tempo unha casa en Riac para convertela nun centro cultural. Nel, alóxase a varios voluntarios no verán para desenvolver proxectos dirixidos á poboación local, migrantes e autóctonos. Durante estes días, tres novos ven obrigados a iso: Fabia, Antonella e Aldo. Durante os meses de verán dedicaranse ao coidado dos nenos, a impartir clases extraescolares e a prestar axuda en xeral. Segundo as explicacións ofrecidas, recentemente desenvolvéronse varias actividades para mulleres e realizáronse uns murais no pobo. "Traballamos pola integración das persoas e, en moitas ocasións, utilizamos a cultura e a arte para iso", explicaron os voluntarios, "unimos as culturas de África e Italia para facer esa integración o mellor posible".

Galería de fotos (Hodei Torres)

Este artigo foi publicado por Hiruka e trouxémolo a ARGIA grazas a licénciaa CC-by-sa.