A inauguración oficial do Centro para a Memoria das Vítimas do Terrorismo produciuse tras varios anos de polémica e de atrasos na apertura do acto. Xunto ao alcalde de Vitoria-Gasteiz, Gorka Urtaran, o deputado xeral de Álava, Ramiro González, e o lehendakari, Iñigo Urkullu, estiveron presentes os Reis de España (Felipe VI de Borbón e Letizia Ortiz) e o presidente de España, Pedro Sánchez.

Para protestar pola apertura do memorial, a rede Memoria Osoa, entre elas a Asociación 3 de Marzo, convocou unha concentración na Praza dos Foros ás 12:00 para denunciar a "formulación discriminatoria" e o "modelo excluínte" do centro. Vivíronse varios momentos de tensión, xa que a Ertzaintza rodeou ás persoas que se atopaban no lugar.

Un vinte metros máis tarde, fronte ao Memorial, unhas 60 persoas concentráronse para recibir ao rei de España ao que se ouviron berros como "Gora España", "Gora Garda Civil", "Gora Erregea" ou "Pedro Sánchez dimisión", entre outros.

Ante este proxecto, a inauguración do Centro para a Memoria das Vítimas do Terrorismo estivo marcada pola división social e as opinións contrapostas.

O acto

Tras a protesta da rede Memoria Total, a cerimonia de inauguración comezou cun aurresku de honra. Posteriormente, mostraron a placa conmemorativa antes de visitar a exposición permanente do centro. O rei e a raíña de España, o presidente do Goberno de España, o lehendakari Urkullu e o resto de autoridades visitaron diversos espazos: Reprodución do zulo do secuestrado por José Antonio Ortega Lara, centro de documentación, sección histórica e espazo dedicado á memoria dos nenos e nenas.

Ao termo do acto interviñeron o director do Centro Memorial, Florencio Domínguez, o presidente da Fundación de Vítimas do Terrorismo, Tomás Caballero, e o rei Felipe VI, ademais de representantes de asociacións de vítimas de ETA. Entre outras cousas, asinou o libro de honra do centro Felipe VI.ak, que foi presentado en Bilbao.

"Modelo discriminatorio"

Ao longo da última década, o proxecto recibiu numerosas críticas pola "discriminación" entre vítimas, xa que o museo só terá en conta a vítimas de ETA e doutras organizacións armadas.

En decembro de 2020, axentes da memoria de todo o País Vasco integraron a rede Memoria Total e rexeitaron o "modelo discriminatorio" do Centro de Vítimas do Terrorismo porque o museo deixa sen recoñecer a miles de vítimas, entre elas o cinco traballadores asasinados pola policía o 3 de marzo de 1976 en Vitoria-Gasteiz. Mentres tanto, o museo recoñece como vítimas a nomes como Carrero Branco ou Melitón Mazás, que tiveron unha responsabilidade directa no terrorismo de estado da ditadura.

Ante iso, o pasado mes de decembro presentouse en Vitoria-Gasteiz a campaña Memoria completa, pola convivencia, para pedir ás institucións e á sociedade de Álava que "non recoñezan" o museo inaugurado esta semana.

 

 

 

 

 

 

Como será o museo?

O proxecto púxose en marcha en 2011, hai unha década. Desde o primeiro momento, os promotores decidiron instalarse en Vitoria-Gasteiz, concretamente no antigo edificio do Banco de España. As obras de acondicionamento do propio edificio termináronse hai tres anos, pero as obras de acondicionamento da contorna e a pandemia atrasaron a apertura.

O Museo divídese en catro seccións:

1. Contexto: "Historia do terrorismo en España e no mundo". Ademais de ETA, haberá outras mencións: GAL, Batallón Vasco Español, atentados do 11 de setembro en Nova York e outros ataques yihadistas, entre outros.
2. Autores e a súa contorna: -Como se comportaron? Por que? ".
3. Resposta social, policial e xudicial.
4. Recordo das vítimas. Testemuños escritos e audiovisuais co obxectivo de "dar forma á memoria viva".

Orificio de Ortega Lara

Sen dúbida, o elemento que máis expectación xerou é a réplica do zulo de ETA para reter ao preso de eta José Antonio Ortega Lara, fundado entre 1996 e 1997. O funcionario penal permaneceu durante 532 días nunha pequena habitación subterránea duns tres metros de longo, 2,5 de ancho e 1,80 de alto, na que foi detido.