Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

O cemento cubrirá 300 anos de historia en Amásea de Donostia

  • O caserío Txanpuene foi desaloxado e as escavadoras comezaron a facer labores de demolición na zona. Construiranse vivendas de luxo e construirase o parque Txanpon Enea. A antiga Amase está a piques de desaparecer, xa que Txanpuene é un patrimonio do século XVIII.

04 de decembro de 2020 - 13:44
XVIII. mendekoa da Txanpuene baserria, eta azken 150 urteetan Etxabe familia bizi izan da hor, maizter moduan. (Argazkia: Joseba Parron San Sebastian / Irutxuloko Hitza
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Amase cambiou moito nas últimas décadas e moitos non van crer que haxa un caserío no barrio. Pero hai un, o último: Caserío Txanpuene. Pero non durará moito. O xoves, as escavadoras comezaron a traballar na zona das choivas torrenciais.

O caserío Txanpuene está situado no número 57 da rúa San Roque, xunto ao palacio Arbaizenea da familia Alba. É máis, até hai pouco, estes aristócratas tamén foron donos do caserío e do terreo circundante. Con todo, a familia Etxabe viviu os últimos 150 anos como inquilina en Txanpuen e agora non poderán volver entrar no caserío despois de moitos anos de “ameaza”.

De feito, en 1997 a familia Alba chegou a un acordo co Concello de San Sebastián: Os aristócratas quedaron co terreo chan de Arbaizenea (incluído o caserío) e o Concello co espazo verde e escarpado da fachada de Txanpuene. O Concello ten previsto construír o parque Txanpon Enea nunha superficie de 10 hectáreas que está en mans do Concello desde entón: Un espazo verde con acceso desde Morlans, Amase e Aiete. Con todo, desde entón non se puxo en marcha o proxecto.

A partir de 2005 iniciouse un proceso de urbanización nas terras circundantes de Txanpuene, que foi paralizado pola crise económica. En 2016 materializouse a “ameaza” que sufrían os Chanpuenes: a familia Alba vendeu o caserío Txanpuene e os terreos ás empresas inmobiliarias Neinor SL, Renteria SL e Irunesa SL. Estas empresas están a levar a cabo o proxecto urbanístico de Arbaizenea. Os veciños de Etxabe viron claro o risco de perder a súa casa, cando esas empresas, os novos propietarios, solicitaron o desaloxo do caserío Txanpuene. Entón, os inquilinos do caserío acudiron aos tribunais.

O xulgado de Donostia-San Sebastián, nun primeiro momento favorable aos inquilinos, recoñeceu que estes fixéronse donos do caserío co tempo, pero as empresas recorreron a sentenza e a Audiencia de Gipuzkoa deulles a razón. Desta forma, o caso chegou ao Tribunal Constitucional (TC), onde a sentenza aínda non se ditou.

Está a derrubarse

Con todo, por orde do poder xudicial desde o martes pola mañá o caserío Txanpuene está en mans de empresas inmobiliarias e a familia Etxabe deixou de ser inquilina: non poderán volver entrar no caserío. Desde o martes pola mañá, un traballador de seguridade atópase no caserío e procedeuse ao corte da electricidade. O xoves pola mañá comezaron a derrubar o galiñeiro coas escavadoras e o caserío desmantelouse practicamente na súa totalidade. Tamén traballou un topografo realizando medicións nos terreos lindeiros.

 

 

 

 

As escavacións comezaron a derrubarse no caserío Txanpuene, no que se atopan os restos. (Foto: Joseba Parron San Sebastian)

 

 

 

 

O alcalde de Donostia-San Sebastián, Eneko Goia, dixo que actuaron "de acordo coa legalidade" porque "gañaron o recurso presentado polos seus propietarios". Con todo, segundo Jon Lakuntza, membro da asociación veciñal Amase Bai, “en teoría a sentenza do Tribunal Constitucional non terminou, pero ao tres meses díxoselles que non teñen moitas posibilidades de gañar”. Por tanto, o desaloxo e desaloxo do caserío iniciouse antes de que conclúa o proceso xudicial.

As empresas inmobiliarias encargadas do proxecto urbanístico de Arbaizenea teñen previsto construír vivendas de luxo na zona onde se sitúa o caserío Txanpuene: “Construirán unhas vivendas de tres plantas e uns pequenos chalés”, segundo Jon Lakuntza. O parque Txanpon Enea deberá esperar ao proxecto de urbanización: «O parque non se construíu no seu momento porque falta construír unha vivenda no camiño do ascensor. Pensamos que até facer esa vivenda non valía a pena facer o parque”, explicou o alcalde.

As asociacións veciñais de Amara Bai, Morlans e Lantxabe de Aiete pediron a protección do caserío e a asociación Ancora puxo en valor o valor histórico-artístico do edificio. Segundo explicou a asociación Ancora, trátase dun caserío que pertence ao século XVIII, polo menos. O caserío, propiedade de Antonio de Claessens, foi adquirido en 1895 polo duque de Sotomayor. No seu interior, o Txanpuenea conserva a estrutura orixinal de madeira e conta con diversos elementos de interese como a cruz e o dintel dA Nova Barceloneta, 1773. Nos terreos do caserío tamén hai unha fonte de principios do século XIX: “Os de Lantxu pensaron en facer un museo con todas as fontes que hai en Amara e Aiete, para mostrar como se abastecía a cidade de auga. Cando había pragas ou guerras collían auga de aquí”, explica Lakuntza.

Para Ancora é “lamentable” a desaparición do caserío do século XVIII: “É un dos poucos que quedan por aquí xunto a Katxola. Pedimos protexer máis de 70 caseríos, pero non recibimos resposta. Parece que non hai que protexer máis caseríos. É moi doloroso para nós”, explica Eneko Oronoz, membro de Ancora. Tendo en conta a historia de Txanpuene, Oronoz subliñou o seguinte: “Pasou guerras, pero non puido facer fronte á especulación”.

Protección dos veciños de Amara

Os veciños de Amara mostraron o seu apoio aos de Txanpuena desde que o caserío púxose en perigo: “Levamos trece anos celebrando o Txanpuene Eguna porque viamos que o caserío estaba en perigo. Reunimos a 160 persoas e tivemos trikitilaris, txalapartaris, xogos infantís, etc. Aos nenos ensinabámoslles o fregadero que hai detrás do caserío”, explica Lakuntza.

Txaro Lazcoz vive na rúa San Roque desde fai 54 anos, xunto a Txanpuene, e cre que o barrio cambiou moito: “Todos eramos unha familia, pero agora nada: os veciños tampouco nos coñecemos”. Aínda ten moito que ver cos campesiños de Txanpuene: “Alí faciamos lume a San Juan. Había vacas e as mulleres de San Roque viñan buscar leite, e antes do Día de Todos os Santos, as veciñas reuniámonos en Txanpuene con crisantemos e brión para facer cruces e coroas, e logo vendiámolas no mercado de San Martín”, explicou. Lakunza lembrou que en Txanpuene tamén había unhas 45 ovellas, polo que aínda quedan algunhas galiñas e algunhas hortas.

Lazcoz tamén viu á duquesa de Alba nos arredores da casa “nun L4, co chofer”. Lakuntza tamén ten outra anécdota co aristócrata: “Un veciño contoume que eran nenos que estiveran en Arbaizeta. A duquesa de Alba tiña un campo de tenis no que varios nenos do barrio dedicábanse á recollida de pelotas. Logo dáballes un bocadillo de chocolate a cambio”.

O barrio cambiou moito

Lakunza dixo que o parque de Basoerdi tamén era moi diferente, é dicir, era unha "montaña". Lazcoz lembrou que no lugar atopábase outro caserío. De feito, a muller que viviu 54 anos na rúa San Roque viu un cambio de paisaxe: “Ademais dos Txanpueta, había outro caserío na rúa e a casa dos gardas de Arbaizenea. Todos eles foron derrubados e construíronse novas casas. Os edificios que se sitúan diante cobren as vistas: antes, viamos á xente paseando pola praia e agora non”.

“Están a quitarse as zonas verdes e a alegría do barrio. No novo barrio de San Bartolomé tamén hai formigón. Que deixamos aos nosos nenos e nenas!”, denunciou Lakuntza. Os veciños senten “impotencia”: “Dános a impotencia ver que nos quitan os sitios bonitos do barrio. Fixeron o mesmo co frontón da roca”, dixo Lakuntza. O caserío Txanpuene está en perigo de extinción, pero segundo a asociación Lantxabe, “están a realizarse os trámites para que os inquilinos non tiren o caserío”

Está a derrubarse Txanpuene, e cubrirao o antigo formigón Amase.


Interésache pola canle: Donostia
‘Seguru? Auzo seguruen alde’ leloa izango du aurtengo arrazakeriaren eta xenofobiaren kontrako martxak Donostian

1960ko martxoaren 21ean, Hegoafrikako Poliziak 69 lagun hil zituen apartheidaren kontrako manifestazio baketsu batean. Ordutik, egun hori Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Nazioarteko eguna ospatzen da, aldarrikapenez beteta. SOS Arrazakeriak urtero gai ezberdin bat lantzeko... [+]


Zerga turistikoarena estrategia komunikatibo hutsa da

Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]


Milaka ikaslek Hego Euskal Herriko hiriburuetako kaleak hartu dituzte, IAk deitutako greban

Hezkuntza bi arazo handik zeharkatzen dutela adierazi dute IAk: "ideia erreakzionarioen" gorakadak eta "ikasleen egoeraren okertzeak". Mobilizazioaren deialdia hedatzeko, goizean errepide mozketak egin dituzte Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Bilbon, Euskal... [+]


Azora putre funtsak familia bat kaleratuko du Donostian

Azora putre funts alokairua igo eta mantentze lanak alde batera utzi ditu, Isaac Lagos eta bere familia etxebizitza uztera behartuz. Kaleratzearen aldeko epai bat jaso berri du maizterrak.


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Amaia Portugal. Entzule pribilegiatuaren berriemaile
“Bruselan kazetariak oso ohituta daude hizkuntza asko entzuten, ez diote euskarari arretarik ematen”

Urtea baino gehiago da Olatz Simonek –EITBko berriemailea Parisen, garaian–, orrialde hauetan bertan ohartarazi zigunetik Bruselak kazetariari lanbideaz erakusten dionaz. Eta halaxe joan gatzaizkio galdezka Amaia Portugali. Bruselan gure irrati publikoak duen... [+]


2025-03-04 | Irutxuloko Hitza
Donostiako metroaren lanetako gainkostua argitzeko eskatuko du EH Bilduk

Satorralaia plataformak Donostiako Metroaren Mirakontxa-Easo zatiko lanek “%164ko gainkostua” izan dutela salatu zuen joan den astean, eta, horren harira, EH Bilduk gainkostu hori argitzeko eskatu du, Eusko Legebiltzarrean erregistratutako galdera sorta baten bidez.


Odon Elorzak Donostiako San Bartolomeko merkataritza zentroaren kontrako plataforma aurkeztu du

Donostiako alkate ohiak webgune bat sortu du, eta plataformarekin bat egiteko eskatu die herritarrei.


Zupiriak ukatu egin du ertzainek “indarra modu desegokian” erabili zutenik Ágredoren aurka

31 urteko emakume kolonbiarra osasun zentrora eraman ordez ertzain etxera eramatean agenteek "akatsa" egin zutela aitortu du Segurtasun sailburuak, baina azpimarratu du ez zuela "jipoirik" jaso.


Donostiako metroko Mirakontxa-Easo zatiaren lanek %164ko gainkostua dutela salatu dute

Satorralaia plataformak eman du gainkostuaren berri, informazioa Jaurlaritzari eskatutako txosten batetik aterata. Donostiako metroaren Mirakontxa-Easo zatiaren lanak 53 milioi eurotan esleitu ziren, eta egungo aurrekontua 139,4 milioi eurokoa da. Donostiako metro-pasantearen... [+]


M8an faxismoaren kontra eta aliantza feministen alde egingo du Euskal Herriko Mugimendu Feministak

Martxoaren 8an kalera ateratzera deitu ditu herritarrak mugimendu feministak, "desberdinkeriek bere horretan" dirautelako. Zapalkuntza mekanismo berriak agertu direla salatu dute, eta feminismoa "ezkerreko borroken erdigunera" eramateko beharra aldarrikatu.


Ágredok epailearen aurrean deklaratu du astelehenean, eta Zupiriak asteazkenean egingo du agerraldia legebiltzarrean

Karen Daniela Ágredok dioenez, zortzi bat ordu eman zituen ziegako zoruan etzanda Ertzaintzak ospitalera eraman aurretik. Segurtasun sailburu Bingen Zupiriak berak eskatu du Eusko Legebiltzarrean agerraldia egitea.


Ágredok dioenez, zortzi bat ordu eman zituen ziegako zoruan etzanda Ertzaintzak ospitalera eraman aurretik

Karen Daniela Ágredok dioenez, atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen. Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.


2025-02-20 | Sustatu
Presentan Euskorpora elkartea e Euskorpus
Este mércores celebrouse en Donostia-San Sebastián o acto de presentación da asociación Euskorpora, no que se deu a coñecer o proxecto Euskorpus. Euskorpus será un banco de recursos lingüísticos dixitais en eúscaro.

2025-02-20 | Irutxuloko Hitza
Arrinca unha dinámica solidaria a favor de Eñaut e Joseba Álvarez
Os bares Herria, Marruma e Platero puxeron cartóns de crédito para axudar a pagar a multa de 5.000 euros que lles impuxeron a finais de xaneiro.

Eguneraketa berriak daude