Amase cambiou moito nas últimas décadas e moitos non van crer que haxa un caserío no barrio. Pero hai un, o último: Caserío Txanpuene. Pero non durará moito. O xoves, as escavadoras comezaron a traballar na zona das choivas torrenciais.

O caserío Txanpuene está situado no número 57 da rúa San Roque, xunto ao palacio Arbaizenea da familia Alba. É máis, até hai pouco, estes aristócratas tamén foron donos do caserío e do terreo circundante. Con todo, a familia Etxabe viviu os últimos 150 anos como inquilina en Txanpuen e agora non poderán volver entrar no caserío despois de moitos anos de “ameaza”.

De feito, en 1997 a familia Alba chegou a un acordo co Concello de San Sebastián: Os aristócratas quedaron co terreo chan de Arbaizenea (incluído o caserío) e o Concello co espazo verde e escarpado da fachada de Txanpuene. O Concello ten previsto construír o parque Txanpon Enea nunha superficie de 10 hectáreas que está en mans do Concello desde entón: Un espazo verde con acceso desde Morlans, Amase e Aiete. Con todo, desde entón non se puxo en marcha o proxecto.

A partir de 2005 iniciouse un proceso de urbanización nas terras circundantes de Txanpuene, que foi paralizado pola crise económica. En 2016 materializouse a “ameaza” que sufrían os Chanpuenes: a familia Alba vendeu o caserío Txanpuene e os terreos ás empresas inmobiliarias Neinor SL, Renteria SL e Irunesa SL. Estas empresas están a levar a cabo o proxecto urbanístico de Arbaizenea. Os veciños de Etxabe viron claro o risco de perder a súa casa, cando esas empresas, os novos propietarios, solicitaron o desaloxo do caserío Txanpuene. Entón, os inquilinos do caserío acudiron aos tribunais.

O xulgado de Donostia-San Sebastián, nun primeiro momento favorable aos inquilinos, recoñeceu que estes fixéronse donos do caserío co tempo, pero as empresas recorreron a sentenza e a Audiencia de Gipuzkoa deulles a razón. Desta forma, o caso chegou ao Tribunal Constitucional (TC), onde a sentenza aínda non se ditou.

Está a derrubarse

Con todo, por orde do poder xudicial desde o martes pola mañá o caserío Txanpuene está en mans de empresas inmobiliarias e a familia Etxabe deixou de ser inquilina: non poderán volver entrar no caserío. Desde o martes pola mañá, un traballador de seguridade atópase no caserío e procedeuse ao corte da electricidade. O xoves pola mañá comezaron a derrubar o galiñeiro coas escavadoras e o caserío desmantelouse practicamente na súa totalidade. Tamén traballou un topografo realizando medicións nos terreos lindeiros.

 

 

 

 

 

 

 

O alcalde de Donostia-San Sebastián, Eneko Goia, dixo que actuaron "de acordo coa legalidade" porque "gañaron o recurso presentado polos seus propietarios". Con todo, segundo Jon Lakuntza, membro da asociación veciñal Amase Bai, “en teoría a sentenza do Tribunal Constitucional non terminou, pero ao tres meses díxoselles que non teñen moitas posibilidades de gañar”. Por tanto, o desaloxo e desaloxo do caserío iniciouse antes de que conclúa o proceso xudicial.

As empresas inmobiliarias encargadas do proxecto urbanístico de Arbaizenea teñen previsto construír vivendas de luxo na zona onde se sitúa o caserío Txanpuene: “Construirán unhas vivendas de tres plantas e uns pequenos chalés”, segundo Jon Lakuntza. O parque Txanpon Enea deberá esperar ao proxecto de urbanización: «O parque non se construíu no seu momento porque falta construír unha vivenda no camiño do ascensor. Pensamos que até facer esa vivenda non valía a pena facer o parque”, explicou o alcalde.

As asociacións veciñais de Amara Bai, Morlans e Lantxabe de Aiete pediron a protección do caserío e a asociación Ancora puxo en valor o valor histórico-artístico do edificio. Segundo explicou a asociación Ancora, trátase dun caserío que pertence ao século XVIII, polo menos. O caserío, propiedade de Antonio de Claessens, foi adquirido en 1895 polo duque de Sotomayor. No seu interior, o Txanpuenea conserva a estrutura orixinal de madeira e conta con diversos elementos de interese como a cruz e o dintel dA Nova Barceloneta, 1773. Nos terreos do caserío tamén hai unha fonte de principios do século XIX: “Os de Lantxu pensaron en facer un museo con todas as fontes que hai en Amara e Aiete, para mostrar como se abastecía a cidade de auga. Cando había pragas ou guerras collían auga de aquí”, explica Lakuntza.

Para Ancora é “lamentable” a desaparición do caserío do século XVIII: “É un dos poucos que quedan por aquí xunto a Katxola. Pedimos protexer máis de 70 caseríos, pero non recibimos resposta. Parece que non hai que protexer máis caseríos. É moi doloroso para nós”, explica Eneko Oronoz, membro de Ancora. Tendo en conta a historia de Txanpuene, Oronoz subliñou o seguinte: “Pasou guerras, pero non puido facer fronte á especulación”.

Protección dos veciños de Amara

Os veciños de Amara mostraron o seu apoio aos de Txanpuena desde que o caserío púxose en perigo: “Levamos trece anos celebrando o Txanpuene Eguna porque viamos que o caserío estaba en perigo. Reunimos a 160 persoas e tivemos trikitilaris, txalapartaris, xogos infantís, etc. Aos nenos ensinabámoslles o fregadero que hai detrás do caserío”, explica Lakuntza.

Txaro Lazcoz vive na rúa San Roque desde fai 54 anos, xunto a Txanpuene, e cre que o barrio cambiou moito: “Todos eramos unha familia, pero agora nada: os veciños tampouco nos coñecemos”. Aínda ten moito que ver cos campesiños de Txanpuene: “Alí faciamos lume a San Juan. Había vacas e as mulleres de San Roque viñan buscar leite, e antes do Día de Todos os Santos, as veciñas reuniámonos en Txanpuene con crisantemos e brión para facer cruces e coroas, e logo vendiámolas no mercado de San Martín”, explicou. Lakunza lembrou que en Txanpuene tamén había unhas 45 ovellas, polo que aínda quedan algunhas galiñas e algunhas hortas.

Lazcoz tamén viu á duquesa de Alba nos arredores da casa “nun L4, co chofer”. Lakuntza tamén ten outra anécdota co aristócrata: “Un veciño contoume que eran nenos que estiveran en Arbaizeta. A duquesa de Alba tiña un campo de tenis no que varios nenos do barrio dedicábanse á recollida de pelotas. Logo dáballes un bocadillo de chocolate a cambio”.

O barrio cambiou moito

Lakunza dixo que o parque de Basoerdi tamén era moi diferente, é dicir, era unha "montaña". Lazcoz lembrou que no lugar atopábase outro caserío. De feito, a muller que viviu 54 anos na rúa San Roque viu un cambio de paisaxe: “Ademais dos Txanpueta, había outro caserío na rúa e a casa dos gardas de Arbaizenea. Todos eles foron derrubados e construíronse novas casas. Os edificios que se sitúan diante cobren as vistas: antes, viamos á xente paseando pola praia e agora non”.

“Están a quitarse as zonas verdes e a alegría do barrio. No novo barrio de San Bartolomé tamén hai formigón. Que deixamos aos nosos nenos e nenas!”, denunciou Lakuntza. Os veciños senten “impotencia”: “Dános a impotencia ver que nos quitan os sitios bonitos do barrio. Fixeron o mesmo co frontón da roca”, dixo Lakuntza. O caserío Txanpuene está en perigo de extinción, pero segundo a asociación Lantxabe, “están a realizarse os trámites para que os inquilinos non tiren o caserío”

Está a derrubarse Txanpuene, e cubrirao o antigo formigón Amase.