Thais, os últimos veciños das casas ocupadas de Olarizu foron desaloxados das súas casas en Vitoria, a maioría xa se marcharon antes... Onde vivides agora? Onde foi a xente?

Thasi Madrid (T.M): A maioría dispersámonos pola cidade ocupando diferentes vivendas. Outros se atopan no Centro Municipal de Acollida Social (CAU), tamén acudiron a un taller abandonado e un par de familias viven agora en Errekaleor. Tres ou catro persoas viven en pisos tutelados, pero trátase de casos excepcionais.

Os veciños de Olarizu parecéronvos máis dun centenar. Que tipo de persoas tiñades e cales foron as razóns da ocupación?

T.M.: A franxa de idade oscilaba entre os 2 e os 65 anos, existindo unha gran diversidade en canto á súa orixe: Procedentes de Nixeria ou Colombia, nacidas alí, entre elas varias familias xitanas... Tivemos que ocupar porque non tiñamos outra opción, os recursos existentes estaban completos e os servizos sociais non nos ofrecían ningunha solución.

Nos últimos anos sufristes unha gran presión por parte do Concello. As declaracións do alcalde, a policía municipal, a auga e a luz... Como vivistes esa presión?

T.M.: Con moita angustia e incomprensión da situación. Tratáronnos á forza os que nos ían a ofrecer axuda, presionáronnos e encerráronnos nunha gaiola. Explicando as situacións concretas enténdese mellor que agresións sufrimos por parte do Concello. Por exemplo, cando xa non tiñamos luz, unha vez os axentes roubáronnos os xeradores de luz que instalaramos desde os portais. Outra das agresións máis graves produciuse na contorna da auga. Primeiro cortáronnos a auga, despois os veciños conseguimos tres bidóns de 1000 litros de auga e puxémolos na praza. O propio Jon Armentia, concelleiro do Departamento de Políticas Sociais, veu cos policías municipais a recoller os bidóns, e como non o conseguiron baleiráronse os 3000 litros fronte aos nosos narices. Nese momento nin sequera permitíronnos encher as botellas que tiñamos nas nosas mans. Naquela época no barrio vivían moitos nenos.

A crise sanitaria do último ano, o confinamento, a orde de desafiuzamento... agravaron a vosa situación?

T.M.: Como non podiamos saír de casa en busca de auga, pedimos a través do Ararteko e do Síndico [Defensor da Cidadanía de Vitoria-Gasteiz] que se ofrecese ao Concello polo menos unha fonte de auga. Denegaron a solicitude e dixéronnos que nos enviarían unha axuda urxente, pero esa axuda nunca chegou. Moitos veciños foron multados por sacar auga á rúa durante aqueles días.

Os veciños denunciaron que lles han criminalizado algúns medios de comunicación, especialmente o diario O Correo. Por que?

T.M.: Criminalizan a pobreza e xogan coa opinión pública. Penso nunha noticia concreta aparecida nO Correo. Nun vídeo víase a unha chica subíndose ao tellado e collendo chatarra. A titular era: “Os okupas continúan a un acordo co espolio” (“Os okupas seguen con espolio”). No lugar onde eles ven o espolio eu vexo a un veciño que está a arriscar a súa vida, faio para buscar unha solución á súa vida, porque os servizos sociais non lle ofrecen ningunha solución. Antes de que aparecese esta noticia, os servizos de emerxencia social e básicos coñecían a situación de cada un dos veciños de Olarizu.

En Maialen, criticaron ao Concello pola súa actitude no caso de Olarizu. Que credes que ía facer?

Maialen Sáez de Okariz (M.S): É moi grave que un concello bote aos veciños da súa cidade á rúa. Trátase de garantir o dereito á vivenda aos veciños de Olarizu e pór en marcha os recursos necesarios para iso.

O alcalde insistiu en varias ocasións en que os veciños debían abandonar Olarizu e acudir aos servizos sociais de base do Concello, pero o propio Síndico afirmou que neses servizos non se lles daba solución porque os servizos están saturados. Cal é a situación dos servizos sociais de base do Concello?

M.S: Os veciños de Olarizu dirixíronse aos servizos de emerxencia social municipais e aos servizos sociais de base. En xeral, non se lles ofreceu ningunha alternativa real. Ofrecéuselles sobre todo a posibilidade de acudir ao CPU, pero está cheo, polo que non é viable. Ademais, este recurso non garante o dereito á vivenda; só o acceso á vivenda garante a satisfacción deste dereito. Ademais, para poder residir no HSUZ o pago é excesivo: as persoas que traballan deben destinar o 75% do seu salario ao pago do recurso e as que cobran a Renda de Garantía de Ingresos o 30% da prestación. O Concello ten a responsabilidade de garantir os dereitos fundamentais da cidadanía e para iso ten que pór en marcha os recursos necesarios. En Vitoria-Gasteiz existen recursos, máis de 10.000 casas están buxán, pero falta vontade.

As vosas críticas foron personalizadas en gran medida no alcalde, Gorka Urtaran. Por que?

M.S: O alcalde Gorka Urtaran foi o encargado de tratar este tema de forma persoal. O home, que enviou unha carta no seu nome a varios veciños de Olarizu, fixo duras e graves declaracións aos veciños da localidade. Basta ver o ton violento con que anunciou o desafiuzamento: “Meu dito meu feito”. Coa nosa dimanica queremos pór en evidencia o tratamento deshumanizado que Urtaran deu ao tema: fai políticas baseadas na exclusión, distingue aos “bos” e aos “malos” gasteiztarras.

Tendo en conta os tempos que vivimos, as actitudes do Concello e do alcalde alimentan o discurso da extrema dereita?

M.S: O discurso que utiliza pode ter como obxectivo atraer votos da dereita. Aproveitando este refacho de criminalización da ocupación, os veciños de Olarizu han caricaturizado baixo a etiqueta okupa, non lles trataron como persoas con dereitos. Queren pór o problema da ocupación no centro da axenda, cando o problema real é que moitas persoas non teñen dereito á vivenda. A ocupación é, en moitos casos, a única vía para acceder a este dereito. O día do desafiuzamento, Urtaran falou sobre todo do diñeiro que gañaría coa operación, e é moi significativo.

A pobreza aumentou desde o inicio da crise sanitaria e no futuro pódese intensificar. Pode ser un antecedente do sucedido en Olarizu?

Cremos que si, o paro aumenta, haberá máis desafiuzamentos... Os casos e as agresións serán diferentes, pero está claro que as condicións de vida da cidadanía van empeorar nos próximos anos. Ademais, as medidas que se están adoptando desde as institucións en xeral son para protexer e ampliar o capital dalgúns e non para defender os dereitos dos cidadáns. Temos que estar preparados e xuntos para responder ao que vén.

En Thais, Maialen, nestes anos creáronse alianzas entre veciños e movementos populares, tanto cos axentes que conforman a iniciativa Inor ez Etxean, como co movemento social da cidade. Que valoración facedes?

T.M.: O apoio recibido de Errekaleor e da iniciativa Inor ez Etxean Gabe foi incondicional. Responden a necesidades non atendidas polo Concello.

M. S: Aínda temos que ampliar estas alianzas, o noso reto é pór o problema da vivenda no centro.

O mércores a iniciativa convocou unha manifestación, que é o que queredes reivindicar coa convocatoria?

T.M.: Queremos denunciar o que fixo o Concello en Olarizu, o odio cara aos pobres, as políticas baseadas nas desigualdades... Aproveitamos a denuncia de Olarizu para denunciar a grave problemática da vivenda que se dá en Vitoria-Gasteiz en xeral, mentres a xente vive na rúa, aínda hai miles de casas buxán e o goberno municipal segue impulsando a construción.