Neste contexto xeral de descenso dos resultados de PISA, non deberiamos deixar de lado os impactos educativos e as consecuencias do proceso social de dixitalización acelerada que vivimos. De feito, a tendencia á baixa é clara desde 2012, ano no que se inicia a dixitalización masiva escolar en todos os países europeos e especialmente na CAPV. A nosa hipótese é que, ademais da influencia da pandemia á que se refire o informe, estes resultados pon en relación directa a aceleración da era global da sociedade dixital coa tendencia igualitaria da educación tecnocracia. Esta é unha das claves para entender este declive. Con todo, o noso obxectivo foi promover esta reflexión.

O uso abusivo das pantallas actuais prexudica tanto os beneficios como os beneficios dos procesos educativos sen unha actitude crítica ante a onda global. Isto ocorre cando no empoderamiento das aprendizaxes básicas prodúcense estas carencias tanxibles. En concreto, a maioría dos axentes educativos podemos coincidir na afirmación de que a decadencia da lingua oral e escrita na última década, tanto no léxico, na capacidade de concentración, na motivación, no esforzo, e noutros tantos valores e actitudes inherentes aos distintos procesos educativos, é algo tanxible.

Hoxe, por influencia da sociedade dixital na que vivimos, é evidente que vivimos cambios no nivel de comunicación escolar, nos discursos, na burocracia da práctica educativa. Pero, son todos procesos de mellora? O dato é que os países que máis investiron en dixitalización son os que obteñen peores resultados.

Con todo, poderiamos dicir que o rumbo da escola actual está supeditado ao dominio acelerado da sociedade dixital. Como consecuencia diso, incorporáronse á escola ordenes psicosociais renovados a través dos poderes mediáticos. É urxente empezar a pensar colectivamente sobre os síntomas que aparecen na aula. Tendencia descendente dos resultados escolares. Isto está relacionado coas consecuencias da dixitalización acelerada e o efecto do culto masivo das pantallas.

Porque o que estamos a ver é que ante as demandas de superioridade dixitalizada está a crear unha nova orde no mundo que afecta o ámbito académico, social e do pensamento. O novo modelo psicosociológico a través das pantallas presentar impregnado de determinismo (clasificación, control, xuízo, vixilancia,…) como a dependencia imposta pola macroestructura. Nesta lóxica, os procesos educativos tenden a dar un tratamento ao sistema mercantilizado. Nas condicións socioeconómicas e tecnolóxicas da sociedade actual non nos foi allea a tendencia descendente dos resultados escolares.

Como consecuencia do ordenamento dixital, fragmentamos o ámbito persoal e interactivo e proponse novos dogmas de pensamento para a escola. Todas elas afectan á praxe psicopedagógica e aos procesos psicosociais básicos, lastrando os procesos de desenvolvemento das aprendizaxes básicas, e outras veces en detrimento do empoderamiento das aprendizaxes básicas. E iso tamén é conveniente velo.

Jexux Larrañaga Arriola