The Forever Pollution Project (Proxecto de contaminación para sempre) foi desenvolvido por grandes medios europeos. Inclúe Le Monde, Francia, NDR, WDR e Süddeutsche Zeitung, Radar Magazine e Le Scienze, The Guardian, Reino Unido, SRF, Suíza, etc. Grazas á investigación publicada por eles, moitos lectores están a coñecer agora unha curiosa sigla nunca escoitada: o PFAS.

Le Mond presenta os PFAS ao comezo do seu dossier: “Unha contaminación invisible e maligna é o que a humanidade debe padecer durante séculos e mesmo durante miles de anos. En toda Europa hai miles de espazos envelenados con contaminantes químicos chamados PFAS. Grazas aos seus peculiares características, estes produtos convertéronse en imprescindibles en moitos procesos e obxectos, desde a película até os semiconductores, para non pegalos máis".

O lector de ARGIA leu con mentira algo sobre estes PFAS: a Fundación ToxicoWatch está a buscar as súas pegadas nos brións, follas, augas e lodos que rodean a incineradora de Zubieta, xa que as incineradoras, ao queimar residuos, emiten tamén estes, xunto con dioxinas, furanos, metais pesados e outros contaminantes. Pero ademais, o toxiólogo Abel Arkenbout denunciou reiteradamente que os PFASs son aínda máis contaminantes que as propias dioxinas. E dado que os poderes públicos que deben controlar a contaminación seguen sendo moi perseguidos pola industria como sempre nas incineradoras, o certo é que no control das incineradoras que expulsan a contaminación dos PFAS non se mencionan os PFASs. ToxicoWatch, con todo, considerou conveniente analizar a presenza destes PFAS en Zubieta, xa que é seguro que antes de que tarde as autoridades europeas teñan que endurecer a lexislación sobre estes contaminantes moi perigosos.

Pero que son exactamente os PFAS? Os compostos per-polifluorados, os PFASs que pronuncian os expertos pifas, utilízanse desde finais da década de 1940 nalgúns dos nosos utensilios, pezas e artefactos cotiáns, que basicamente permiten non engadir alimentos nestes utensilios, limpar facilmente as sucias ou non pasar auga, como o coñecido Teflon con tixola e outros moitos envases, o uso de cintas tipo Scotch na industria, é moito máis extenso.

“Nocivos para a saúde humana, resumida por Le Mond, son miles os compostos que poden incluírse no apartado PFAS, ninguén sabe cantos. Nunha cousa son iguais, todas son cadeas inmutables de carbono e flúor producidas pola química do século XX, o que lles confire unhas características tan apreciadas, pero é o que lles dá unha gran duración no medio ambiente. A natureza non destrúe e, pola contra, poden chegar moi lonxe da zona de produción ou dispersión aérea, polo que se pode dicir que son produtos químicos eternais.

Para darse conta do grao de penetración do PFAS nas sociedades modernas, The Guardian contou este feito. A espuma contra incendios utilizada polos bombeiros ao apagar un incendio ocorrido nos Países Baixos do aeroporto de Schiphol en Amsterdam contaminou as súas terras. Observáronse casos similares en Alemaña e outros.

Os expertos en saúde viron os PFASs relacionados con moitas enfermidades. No estudo do proxecto The Forever Pollution menciónanse algúns como o cancro renal e testicular, as enfermidades tiroideas, a colitis ulcerosa, a hipercolesterolemia, a hipertensión gestacional, as enfermidades do aparello reprodutor, os problemas de inmunidade, etc.

Bélxica, coa súa poderosa industria química, é a que o proxecto The Forever Pollution considera campión na contaminación do PFAS. Triste campión. E nun deses puntos negros de Bélxica, fai un par de anos detectouse unha enorme contaminación PFAS nas augas subterráneas ao redor da factoría da multinacional 3M na cidade flamenca de Zwijndrecht. Acendida a alarma, as autoridades recomendaron ás familias que viven nunha zona de até 15 quilómetros que non comesen ovos de galiñas criadas en casa nin verduras da horta doméstica. Ademais, aos residentes de até 3 quilómetros de distancia ofrecéuselles unha análise de sangue para saber si teñen algún rastro de PFAS. E a multinacional 3M tivo que comprometerse a suspender a produción de PFAS para 2025 e ademais a indemnizar á administración flamenca por 571 millóns de euros. Rechamante protesta dos habitantes de Zwijndrecht por levar os seus arrepas domésticas contaminadas até o portal da sede da multinacional.

O proxecto The Forever Pollution adaptouse ao seu dosificación coincidindo coa anunciación por parte da Comisión Europea dun novo paso para remediar o descontrol do PFAS. A Axencia Europea para as Sustancias Químicas (BOTA nas súas siglas en inglés) puxo en marcha o pasado mes de xaneiro un novo procedemento para reducir a dispersión de PFAS no medio ambiente, promovido por Alemaña, Dinamarca, Holanda, Noruega e Suecia, os países máis avanzados nesta materia. Os científicos e as partes interesadas han establecido un prazo de seis meses para debater a proposta e a intención é que a nova normativa entre en vigor en marzo de 2023.

En Euskal Herria tamén influirá a normativa. En primeiro lugar, mediante a produción ou utilización de PFAS no traballo dunha serie de pequenos, grandes e moi grandes fábricas que os dispersan no aire, a auga e a natureza. Pero tamén debería influír no peche dos PFAS, mesturándoos con moitos outros contaminantes ao queimalos, en incineradoras, cementeiras, etc. que contaminan todos os recunchos. Trátase de que as administracións locais empecen a medir todas esas contaminacións. Porque o que non se mide non existe, polo menos para a lei. E así a saúde humana, animal e vexetal enferman dos amores dos contagios inexistentes.