A finais de decembro de 2019, a patronal vasca Confebask presentou un informe de previsións económicas que repasaba o ano 2019. Como numerosos informes que analizan a economía, a análise da patronal sitúase nese gris entre o optimismo e o pesimismo; á fin e ao cabo, ninguén se atreve a mollarse sobre as previsións económicas. Con todo, na contorna da Comunidade Autónoma Vasca obsérvase un lixeiro optimismo.

Euskadi sempre mellor

A análise realizada ao redor da economía internacional do ano 2019 destaca os elementos que todos coñecemos: O Brexit, a guerra comercial entre Estados Unidos e China, os problemas económicos dalgúns países en vías de desenvolvemento... O máis destacable é que a taxa de crecemento a nivel mundial retardouse e, ademais, este crecemento non chegou á altura das previsións. O sector que máis notou este efecto negativo é o de manufactúralas, mentres que o dos servizos mantense con intensidade. UU. (2,3%), a zona euro (1,1%), o Reino Unido (1,3%) ou Xapón (0,9%), mentres que nos países emerxentes o crecemento foi maior (3,8%), aínda que se quedou moi lonxe do previsto. En xeral, o comercio mundial ha aumentado, pero en menor medida debido á guerra comercial.

No caso da Comunidade Autónoma Vasca, o crecemento foi do 2,2%, fronte ao 3% de 2018. Foi maior que a do Reino de España e a Eurozona, e, segundo a patronal, detrás deste crecemento máis lento atópase a desaceleración do consumo privado e o investimento. A achega do sector exterior, pola situación económica de Alemaña, foi nula. Desde o lado da demanda, a demanda interna foi máis fluída, o consumo privado ha tido unha tendencia á baixa e o mercado laboral tamén foi máis moderado. O consumo do sector público ha contribuído a mellorar algo a situación. Confebask destaca que o crecemento do sector industrial reduciuse drasticamente debido á evolución do sector da guerra comercial e a do sector da automoción. A construción, pola contra, foi o sector máis forte e nos servizos cabe destacar o turismo e o comercio. En canto á industria, os sectores que máis creceron foron os produtos farmacéuticos e a enerxía eléctrica, mentres que o resto de sectores rexistraron un crecemento moi baixo ou negativo.

Desde o punto de vista do emprego, a patronal mostrouse orgullosa de que a taxa de paro situásese no 9,5%, nun nivel inferior ao de 2009. O número de contratos indefinidos aumentou en 2019, reducindo a proporción de contratos temporais. A evolución do crecemento salarial ha seguido unha liña ascendente, pero de forma moi modesta: nos convenios vixentes aumentaron de media un 2,01% e nos convenios laborais asinados en 2019 un 2,31%. Con todo, atópanse moi lonxe dos crecementos da época anterior á crise, que superaban o 4%.

En relación aos conflitos laborais, o número de Expedientes de Regulación de Emprego diminuíu en 2019. Si atendemos ás folgas, por cuarto ano consecutivo crecen, un 21,4% máis no primeiro semestre de 2019; o número de participantes crece un 16,9% e as horas non traballadas pasan de 73.168 a 205.660.

Por suposto, non se fai referencia á precariedade laboral. Non se menciona que, a pesar de que os beneficios dos empresarios son cada vez maiores, o poder adquisitivo dos salarios é cada vez menor: ponse de manifesto que o crecemento salarial que aparece no informe non é real, xa que desde o inicio da crise reducíronse os salarios reais. Para Confebask, 2019 foi un ano frutífero, a pesar das folgas e os conflitos laborais que sufriron. No informe non se percibe unha mostra de satisfacción, pero si que o negocio vai ben. Para os traballadores, en cambio, a situación non é boa, a pesar de haberse adornado con baixas taxas de desemprego.

Previsión: mantemento da tendencia

O crecemento da economía vasca retardarase lixeiramente en 2020, pero a evolución do crecemento do Produto Interior Bruto situarase por encima do Reino de España e das economías europeas avanzadas. A previsión de Confebask sitúase no 1,9%, tres décimas menos que o ano anterior.

O crecemento económico da CAV sustentarase, unha vez máis, na demanda interna, e a situación da industria non vai ser moi boa. Este sector vai sufrir altibaixos a nivel mundial, aínda que parece que vai mellorar a automoción e a tendencia dos subsectores das refinarías de petróleo. O sector servizos aumentará menos debido ao turismo. O sector que mellor vai funcionar é a construción, aínda que non vai aparecer tan forte.

Doutra banda, o informe destaca o tres temas que preocupan aos empresarios e ás empresarias. No último ano a rendibilidade das vendas foise reducindo. Doutra banda, a dificultade de atopar persoal capacitado tamén é moi preocupante; por último, os custos de persoal crecerán.

Desde o punto de vista do emprego, Confebask augurou un crecemento do emprego, superando o nivel anterior á crise. A taxa de paro reducirase ao 9%, a máis baixa desde 2008, segundo os datos facilitados.

En definitiva, “en Euskadi sempre mellor” pode ser a lema das previsións. O informe prevé unha situación similar, mantendo a escura situación da industria e facendo fincapé na forza da construción, que é máis débil.

Os retos

A patronal tamén expón algúns dos retos da economía vasca: a industria 4.0, o fomento da competitividade, a estabilidade política, institucional, etc. No que respecta ás relacións laborais, hai algúns retos a destacar. Por unha banda, as empresas queren garantir o número de traballadores e o nivel de formación que necesitan. Doutra banda, a patronal pretende impulsar unha relación laboral colaborativa co fin de mellorar a competitividade e a viabilidade das empresas. Outro dos retos aos que se fai referencia é avanzar no recoñecemento social de empresarios e empresas que, nas súas palabras, son xeradores de riqueza, emprego e benestar social.

Entre outras recomendacións e retos, sempre se repite a adaptación á fase actual do crecemento económico moderado e dos mercados de alta incerteza. Tamén se fai referencia ao diálogo social, coma se os empresarios e os traballadores, a patronal e os sindicatos tivesen os mesmos intereses. Así, expoñen a negociación colectiva como un instrumento de apoio á competitividade.

Informe insuficiente

O informe e os retos que expón teñen, en si mesmos, unha infinidade de carencias. Non ven en absoluto o cambio climático e o colapso ecolóxico que se aveciña, que golpearán de forma contundente á industria e ás empresas. Non se traballa o enfoque a longo prazo, senón que a análise se sitúa a curto prazo. A perspectiva de xénero tampouco se atopa en absoluto. En 2018 e en 2019 sucederon moitas cousas respecto diso, entre elas dúas folgas feministas, pero parece que a brecha salarial non existe.

Polo que respecta aos retos, a proposta da patronal é dar continuidade ao Novo Modelo de Relacións Laborais que expuxo Adegi, pero fóra diso, non se expón nada novo: os traballadores e as organizacións sindicais ponse en mans dos obxectivos das empresas.

En definitiva, entre os informes que se realizan sobre a análise e as previsións anuais, a publicación de Confebask a finais de decembro é moi deficiente, xa que a análise que presenta é débil.