“A auga deixará de saír á carta e á temperatura que queira”, penso cada vez que abro as fontes da cociña ou a ducha. “En casa teremos que aprender a convivir co frío”, ao acender a calefacción. “Farase materialmente imposible a vida en cidades medianas como Vitoria-Gasteiz?”, ao facer a compra. Como imos traballar en ARGIA cando por falta de gasolina non podemos xuntarnos moitas veces, ou cando convertemos en luxo os aparellos electrónicos con decenas de minerais escasos?”, en coche, a Lasarte. "A guerra, que estamos afeitos exportar, vai golpear a porta da nosa casa?", mirando a Ucraína. Pensamentos repetitivos.

Chegou. En 2008 reflexionamos no barrio, “co que viña”, que debiamos impulsar a transformación organizando festas populares ou ocupando espazos máis que loitando por unha alimentación e unha vivenda para todos, porque se multiplicarían os excluídos –aínda que os marxinados continuasen sendo “os outros”–. En 2015 a lectura da enciclopédica A espiral da enerxía causoume calafríos a “o que tiñamos cerca”. A pandemia desencadeouse no medio do proceso de creación da rede alimentaria do barrio, e por primeira vez sentín que a satisfacción comunitaria das necesidades básicas podía converterse “mañá” non só en “a dos demais”, senón nunha ferramenta para satisfacer as miñas necesidades. Crises enerxéticas, caos climáticos, guerras e migracións masivas, problemas de subministración... Ler con colapso era onte un exercicio intelectual; hoxe é unha realidade tanxible: da mesma maneira que a revolución non empeza nin acaba no día épico E, o colapso é un proceso.

Penso que, quizais con exceso de optimismo, sería fácil resolver moitos dos problemas que se aveciñan: compartindo, colectivizando, reducindo, reutilizando... Moitos destes cambios traeríannos, non só supervivencia, senón tamén alegría de vida. Vexo a Europa multiplicando orzamentos e valores militares na calor dunha guerra que rompe, e penso, con demasiada pesimismo, que non houbo ningún grupo dominante na historia que acepte o retroceso “con deportividade”: que nós os europeos non seremos mellores, defenderemos os privilexios conseguidos pola guerra profundando nela, porque aínda que a matanza sexa ‘estéril’, a perda de hexemonía non ten volta atrás.

A axenda das nosas elites é clara. Que imos facer os cidadáns? É máis, que credes de esquerdas os cidadáns? Seguir á conta das elites para defender desesperadamente a nosa gaiola de ouro –gaiola, pero de cor dourada; pero gaiola– que seguirá crecendo? “Nunha sociedade na que os recursos diminúen, aprendemos a compartilos como nunca, ou nos mataremos como nunca”, escribiu Emilio Santiago Muiño. Tomemos media volta e comecemos a compartilo. Crear e fortalecer as rutinas, os desexos, as éticas, as estruturas, as organizacións que fagan posible o intercambio.