Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Contas do haxa

  • Máis tarde, pero aquí está. Háxalas (Fagus sylvatica) vístense máis tarde que o resto de árbores que lles rodean. Busca condicións de vida máis “duras”: lugares húmidos e frescos. Pero o xeo vive medos.
Pagoaren kimu berriak. Argazkia: Jakoba Errekondo / ARGIA-CC-BY-SA

29 de abril de 2024 - 06:00

Veralo en zonas altas, menos nos orificios dos arroios, sempre que non sexa deses doces orificios. Nos fondos baixos dos arroios o xeo colléitase e acumúlase e o seu impacto pode ser severo, sobre todo porque o xeo tardío da primavera pode queimar a rexeneración e floración das follas. O haxa, polo si ou polo non, prolonga o día e espera a que a terra se quente; son sinal de que a primavera avanza e revitalízase cando sente seguro, brotes, ramas, follas e flores. A revitalización local cambiará hoxe, dentro de vinte días ou fai quince. E en cada lugar cada haxa decidirá cando recuperala. Nun grupo de haxas que vive toda a súa vida nunha contorna notaralo perfectamente: desde a aceleración do primeiro até a última pode durar dúas ou tres semanas. Cada haxa toma a súa vida tranquilamente, tranquilo, atento e responsable.

O deba tempada presenta un gran cardeal ou crebacabezas. Necesita dunha boa disposición para levar e coidar a súa contabilidade. Toma, como forma de escoitar, o haxa centenario. Os holandeses foron capaces de medir as características e o traballo desta haxa centenaria criada en condicións normais medias; o viveiro Van den Berk nas cegas dos seus viveiros, publicado na guía de árbores 2008-2009. Será de 20 m de altura prolongada sen risco importante de botadura e 12 m de anchura. A cintura terá un perímetro duns 60-80 centímetros. Ten 600.000 follas. Si, unha máquina para xerar 600.000 alimentos, tamén se necesita! Si todas estas follas estivesen xuntas cubrirían unha parcela de 1.200 metros cadrados. Para vivir, cada día toma 18 quilos de CO2 para construír azucres que se alimentarán dos medios da luz e a fotosíntesis nas súas follas. Sen auga nunca podería completar esta xeración, transportando os alimentos necesarios, participando no crecemento e proporcionando a temperatura necesaria para vivir. Canta auga necesita o haxa todos os días? Pois 400 litros; 400 litros si: busca, tráeo polas raíces, o tronco e os ramais e bombea até 20 metros máis aló dos subterráneos. Para el xera 12 quilos de azucre, que será o combustible para vivir. De agasallo, tamén liberará o osíxeno necesario para vivir dez persoas. Para substituír o seu traballo necesitarían 2.000 haxas mozo. Naquela época tiña un valor de 150.000 euros.

O haxa que agora está frondando, pronto será un gran instrumento que o fará a lume de biqueira. Até o outono, no que as follas se transforman, quítanse e no inverno se charanga, dormiendo en repouso. Até a seguinte indumentaria.


Interésache pola canle: Landareak
2024-12-27 | Leire Ibar
O éxito da industria da champaña baséase na man de obra explotada
O diario The Guardian analizou a situación dos migrantes que traballan na industria da champan en Épernay (Francia). O estudo revela as condicións precarias e ilegais de quen traballan en viñedos de marcas de champiñones de luxo.

2024-12-23 | Irati Diez Virto
Non son un rato, nin un topo; son un rateador
Ao ouvir a palabra mamífero, a miúdo os primeiros representantes que se nos veñen á cabeza son os de maior tamaño: o oso, o lobo, o cervo… Ás veces os primeiros en aparecer son o gato domesticado ou o can, ou leóns afastados e elefantes. A espectacularidade adoita... [+]

Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.


2024-12-23 | Jakoba Errekondo
Ilarraren entzumena

Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.


2024-12-23 | Garazi Zabaleta
Ekin Dulantzi
Zona de test agroalimentario en Dulantzi
Cada vez contamos con máis puntos de test agrícolas, é dicir, espazos de formación en agricultura e gandaría antes de pór en marcha o seu proxecto. O espazo Zunbeltz de Navarra e a Trebatu de Gipuzkoa e Ipar Euskal Herria son algúns dos exemplos que se puxeron en marcha... [+]

2024-12-16 | Jon Torner Zabala
Sidra Vasca
Norte e sur, tradición centenaria baixo o mesmo chapeu
A Denominación de Orixe Euskal Sagardoa marcouse un reto: Recollida de mazás e sidreros de todo o País Vasco. “A cultura da sidra está en todo o territorio e mantivéronse as mazás para a sidra en todo o territorio”, coméntanos Unai Agirre, coordinador da marca de... [+]

2024-12-16 | Garazi Zabaleta
Produción de zume de mazá de Ozaeta (barrundia)
8.000 litros de zume de mazá producida en 900 habitantes
“Sacarei un zume de mazá?”. Con esta pregunta comeza unha entrevista cos membros do Economato de Barrundia Koldo López Borobia, Susana López de Ullibarri e Santi Txintxurreta. Reunímonos ao redor da ponte de mazás e no xardín rodeado de manzanos. Isto non é Hernani ou... [+]

2024-12-16 | Garazi Zabaleta
Colectivo de Zuberoa
Huerta colectiva en Maule para sementar relacións sociais
Unha das liñas de traballo de Xiberoko Kolektiboa é a de promover a rede entre a cidadanía e os espazos para a vida social. Neste camiño, en 2020 presentóuselles a oportunidade de crear un horto colectivo en Maule e, sen dúbida, decidiron emprender o proxecto. “Foron uns... [+]

2024-12-16 | Jakoba Errekondo
Adicción ao chocolate negocio
O chocolate nace do cacao. O cacao chámase Theobroma cacao; Theobroma significa “alimento dos deuses”. Hai tempo que o culto ao chocolate; o que era dos deuses fixémolo rapidamente. No País Vasco, é un dos que máis crece en importación de alimentos xunto co azucre e o... [+]

Ouro na cabeza, a maioría na acuicultura
Hai varias especies que parecen forzadas a permanecer sempre nas pescaderías. Un peixe entre eles ten un resplandor especial, porque nos mira cunha coroa de ouro: douradas (tamén en castelán, obedecendo á mesma característica, dourada). Xunto a eles hai un lote que parecen... [+]

Onde está o pobo?
A fronteira entre os conceptos micro e macro é difusa, e aínda que a interacción sexa difusa, tamén inflúe. Tamén en nós. O problema vén cando na cegueira da néboa non acertamos onde estamos, onde está o pobo.

2024-12-09 | Jakoba Errekondo
Pan de Errasti
Lentella navarra en guisantes
Ceo santo, ceo santo! O ceo, a maxia, a maginxeta, a lingua, o magín, pero, a aguia dos guisantes, a mancha, a teca ou, o máis coñecido, a vaina. Hai algo tan fermoso como o legume, o gran de legumes, o legume ou a vaina que leva dentro para endulzar o inverno? Este ano será... [+]

2024-12-09 | Garazi Zabaleta
Pan de Errasti
Pan creado co coñecemento dos anteriores e a macrobiótica
O proxecto Errastiko Ogia, impulsado por Xabi Abasolo Etxabe e Naiara Uriarte Remedios, está situado no barrio de Beroña de Arrasate. Cada un chegou ao mundo da panadaría pola súa conta, pero no modelo ecolóxico e na produción de masa nai combinaron moi ben os saberes dos... [+]

Cazador forestal
É de noite. A luz da lúa pasa a través das poucas follas que quedan nas árbores. O silencio é absoluto. Os paxaros dormen entre a maleza, protexidos, durmidos. Pero de súpeto algo golpeou o estómago. A maioría dos paxaros asustáronse, pero quedáronse xeados, en... [+]

2024-12-02 | Jakoba Errekondo
Voda de Gintonika
Foi onte á noite. A familia sorbía gintonic. Hai moito tempo que me divorciei da gintonica. Gústanme moito os guisantes, os dentes moi mollados, pero non podo beber as tónicas, demasiado doces e demasiadas pompas groseiras.

Eguneraketa berriak daude