“De loitar contra todo, aprendemos a loitar por algo”. Son palabras de Mabel Cañada, na parte inicial do documental. Nos primeiros momentos aparecen fragmentos non-do na pantalla: Franco inaugurando a central nuclear de Garoña, explicando o importante que será a central de Franco Lemoiz... Os tempos da enerxía nuclear. En Hiroshima morreron 200.000 persoas nos anos posteriores á explosión atómica de Estados Unidos, moitos dos gobernantes que dicían que era o recurso enerxético máis útil posible. O Goberno español e Iberduero expuxeron así cinco proxectos de centrais nucleares en Euskal Herria e nos suburbios: En Garoña, Lemoiz, Tudela, Ea-Ispaster e Deba. Si todos puxésense en marcha, como se indica na película, a costa vasca habería tido a maior concentración de radiación a nivel mundial.

Polo valor da vida, polo medio ambiente, iniciouse un movemento transversal contra a enerxía nuclear tanto no País Vasco como no ámbito internacional. Esta onda, que durou anos, fixera moverse a todo un pobo. Sempre pacíficos pola súa natureza e levados polo sorriso do sol.

Tras varias preestreas, a primeira parada fixérona en casa de Gladys, en San Sebastián, no Teatro Principal. A expectación era evidente e o espazo encheuse até arriba. A directora Bertha Gaztelumendi e o guionista do documental Sabino Ormazabal, e a alma matter, foron recibidos cun aplauso de aplausos cando subiron ao escenario e ofreceron un recital de agradecemento a todo o equipo que traballou detrás da película. Tampouco foi necesario mencionar a Gladys, xa que hai moita xente que viviu de cerca aquela época.

A película recolle os acontecementos previos e posteriores á morte do novo, e ilustra o movemento social que atraeu a gran parte da sociedade vasca da época. No traballo documentáronse unha infinidade de entrevistas e imaxes que explican os pormenores de cada unha das centrais e do propio movemento. “O monstro quedou para o final”, di un entrevistado no exterior da central de Lemoiz. Unha vez suspendida a central de Deba e Ea-Ispaster, estaba disposta a pór en marcha a central xa construída na costa biscaíña. Tal e como se pode ver no documental, Euskal Herria atopábase nun estado de chamas.

O movemento ecoloxista era forte. Os activistas lembran que varias centrais paralizadas, "a pesar de construír Lemoiz, non podemos deixar que se acenda". Dérono todo para que non o acendesen. Así, ETA tamén se uniu á actividade. Houbo mortos ao redor da central de Lemoiz, e o ambiente volveuse aínda máis violento. As inxustas intervencións policiais foron aínda máis duras, e como di o amigo entrevistado de Gladys, os membros do movemento antinuclear tiñan claro que non debían utilizar a violencia. Así, con todo, o que puido pasar algunha vez ocorreu en Tudela. En 1979, tras o accidente nuclear das proximidades de Harrisburg (EE.UU.) e coincidindo co Día Mundial do Medio Ambiente, o 3 de xuño congregouse en Tudela unha multitude que reivindicaba o desmantelamento do polígono de tiro das Bardenas. A piques de terminar o programa do día, apareceu a policía e abalanzouse, rodeou aos presentes e mataron a tiros a Gladys do Estal, de 23 anos de idade.

Para o documental entrevistáronse decenas de persoas que se mobilizaron contra as centrais de Lemoiz, Tudela, Deba e arredores, Martín Zabaleta, o activista antinuclear que na cima do Everest inventou o logo do sol antinuclear, Anne Lund.

Ao final da película recóllense as contradicións xeradas pola intervención de ETA, así como os diferentes quebradizos de cabeza e opinións que iso xerou. ETA arrebatou o poder ao movemento popular? Que debían facer os activistas antinucleares que se opuñan á loita armada? Era posible que Lemoiz quedase sen ETA?

Con motivo do 40 aniversario do asasinato de Gladys, Gaztelumendi e compañía realizaron un documental para recuperar a memoria dunha loita que para moitas persoas foi traumática. Para a memoria da xente, mesmo para transmitila a xeracións máis novas si quérese converter a memoria nunha memoria colectiva. O esquecemento devoraraa si non hai interese das novas xeracións.