Nótase un gran ambiente de tensión en Hondarribia?

Máis que tensión, diría que os días foron axitados, porque hai cambios, porque as cousas que até agora parecían inamovibles empezan a moverse.

Fóra de Hondarribia para que os lectores o entendan: non sairedes co resto de compañías, senón noutro horario, como até agora. O cambio consiste en que todos sairedes do mesmo sitio pola mañá, xuntarédesvos cos demais no punto de partida e pola tarde baixaredes a Gran Vía ao final do percorrido, como fan os demais.

Son avances significativos porque son dous espazos moi simbólicos que non conseguimos até agora, parte importante das festas, e porque teremos a oportunidade de gozar deles. Na Árbore de Gernika [no punto de partida], no mesmo momento en que están aliñadas as outras compañías, nós tamén estaremos alí e pola tarde poderemos facer a festa de fin de Alarde tocando, saltando, cantando… Até agora non puidemos facer esa festa, argumentando as "razóns de seguridade" que nos levaban a outra praza, e este ano si, conseguimos poder vivir un momento importante.

Aínda quedan moitas cousas por conseguir, tamén temos que dicir iso. Son dous pasos, pero dous pequenos.

Serán pequenos, pero está moi enfadado con máis dun dos alardes tradicionais. A necesidade de compartir o mesmo espazo molestou a algúns.

É case comprensible, porque os que se unen ao alarde excluínte están afeitos a iso; a situación ao seu favor mantívose durante case 30 anos. Por tanto, vivirán estes cambios como un paso atrás, pero temos a esperanza de que a partir de agora os cambios vaian na mesma dirección: haberá que empezar a compartir os espazos que até agora tiñan ocupados e adquiridos, eses espazos que privatizaron.

Pola contra, desde o alarde tradicional argumentouse que a coexistencia destes espazos leva unha situación de inseguridade e risco, ante a posibilidade de enfrontamentos.

Este é un dos principais argumentos que o alarde excluínte ha utilizado durante anos para non compartir espazos connosco. Sempre dixeron que pode haber risco de loita se se unen as dúas partes e enviáronnos desde outras rutas. Queren impulsar a división, pero cando nos últimos anos tocounos compartir espazos (por exemplo, cando nos ensaios pasamos polo centro do pobo) non hai conflito. Recibimos aplausos ou nos dan as costas, pero non hai risco de pelexa, nin sequera entre os membros das diferentes compañías (máis aínda, os da compañía Jaizkibel teñen amigos noutras compañías, é habitual saudarse e abrazarse). É dicir, é unha escusa, precisamente porque queren evitar esa foto na que todas as compañías estaremos aliñadas unha xunto a outra. Queren evitar que os membros da compañía Jaizkibel abrácense cos compañeiros doutras compañías, deámoslles bicos, saúdalles… Porque facelo ben entre eles é o punto de partida para dar solución a este problema. Convenlles máis o seguinte discurso: “Non podemos unirnos porque se vai a crear unha rifa, para o ben de todos é mellor seguir divididos e separados”.

O PNV de Hondarribia falou como os xefes do Alarde tradicional: acusou ao Concello de pór en perigo aos cidadáns, xa que neses dous puntos o Alarde e Jaizkibel únense.

Poucas sorpresas. O PNV foi durante anos o máximo responsable do goberno municipal, e para Jaizkibel eses foron os anos máis duros. Cando cambiou o goberno municipal habemos visto que a relación está a ser moito máis fluída, aínda que aínda queda moito por falar e por facer. Non nos sorprende en absoluto que o PNV ratifique os argumentos do alarde excluínte.

Hai tempo que se pediu a intervención do Concello, coa convicción de que o impulso das institucións vai axudar a que a cidadanía dea pasos. Está a mover a balanza aos poucos ao que tiña?

É un longo camiño que se gaña por milímetros. Despois das festas faremos a valoración máis tranquila, pero nós vemos a alegría ao redor dos cambios que se producen.

Preguntados doutra maneira: Senten nerviosismo a unha xente do alarde tradicional? É significativo que algún deles sexa expulsado por levar un pin a favor do movemento Alarde de Todos (polo diálogo para a resolución do conflito).

Resúltame difícil valorar a que responden os seus movementos e actitudes, non sei si esa expulsión é polo nerviosismo que hai ante estes cambios ou si non é un exemplo máis da rixidez que tomou o alarde excluínte nos últimos anos. Á fin e ao cabo, non coñecemos as vicisitudes do alarde excluínte. Supoño que serán as rifas que traen os cambios, pero é difícil valorar desde o noso punto de vista como viven no outro lado.

Din que o goberno municipal ten como obxectivo o alarde mixto e que non están de acordo. Non é este o reto que había sobre a mesa desde o principio?

É importante que o novo goberno municipal exprésese con claridade. De feito, o discurso que salgue case todos os anos é que a solución sería facer dous alardes (un excluínte, outro igualitario, como fan en Irun), e algúns queren animar a Jaizkibel a facelo, pero o que quere Jaizkibel é que desfile co resto de compañías e que aos poucos se converta no único alarde, igualitario e público.

Cales son os seguintes pasos?

O Concello dixo que o ano pasado era o ano dos símbolos e este é o ano da administración; a ver si o ano que vén é o do alarde único e igualitario. É unha actividade que require traballo ao longo de todo o ano e seguiremos facendo todo o posible pola nosa banda.

E do outro lado?

O alarde excluínte sempre rexeitou as convocatorias de conferencias, entrevistas e mesas redondas realizadas até agora, nunca quixeron reunirse connosco e a duras penas reuníronse con outras institucións, teñen unha actitude inmovilista. Non ten por que ser así a partir de agora, pero vendo o camiño percorrido até agora…

A cantinera da compañía Jaizkibel sairá en cadeira de rodas, tamén é histórica.

A compañía Jaizkibel non pon ningún requisito para desempeñar o papel de cantinera, non hai límite de idade, non hai límite de idade, nin de corpo normativo, nin de xénero, e neste caso Nahia Salaberria presentouse a si mesma xunto a outras persoas, tocoulle a ela por sorteo e todos estamos moi contentos. Á fin e ao cabo, tamén é reflexo da pluralidade e da actitude aberta de Jaizkibel.