Batallas na Praza da Constitución
Ultimamente os vascos queixámonos das agresións que estamos a sufrir desde os tribunais. O ano novo comeza así, coas recentes sentenzas coñecidas de San Sebastián e Llodio. Anteriormente foron numerosas as sentenzas dos xulgados da CAV e Navarra contra o eúscaro e os vascos. En Iparralde tampouco foron poucos. Non só dos tribunais, senón dos nenos e familias da ikastola e da ikastola. O 4 de novembro de 2023 estivemos na multitudinaria manifestación de Bilbao para facer fronte a esta agresión.
Xa somos conscientes de que todos os ataques do Sur prodúcense baixo a Constitución (praza) imposta polos españois. Os vascos do Sur non aceptamos a Constitución porque, entre outras moitas razóns, establece ao español como lingua oficial de coñecemento xeral, e o eúscaro, cooficial, é dicir, secundario e opcional, e hai que utilizala con coidado sen molestar aos monolingües españois. Para iso están os xuíces, para facer respectar os seus dereitos lingüísticos, non os nosos.
Os modelos educativos A e B tamén son agresivos, e non son os actuais, teñen uns anos. Obxectivo? Crear non vascohablantes a través da educación e dificultar o uso do eúscaro. Posteriormente, será función dos xuíces de xustiza española (in)protexer os dereitos deste non vascos. Ademais de na educación, en todos os ámbitos da vida, os vascos sufrimos nos últimos 45 anos, en nome da Constitución, numerosas vulneracións de dereitos lingüísticos.
Debido ao franquismo e á constitución de 1978 quíxose borrar da nosa memoria o nome de Praza Nova
E nestes últimos 45 anos, en Donostia e nos medios de comunicación, a Praza da Constitución na fala da xente. Esta praza nunca se denominou Praza da Constitución, pero si a Praza da Constitución (1812) en español, pero o pobo utilizaba a Praza Nova até 1936. Ese ano os franquistas chamáronlle 18 de Xullo. Temos claro que foi unha ofensiva constante o franquismo contra o eúscaro e os vascos. En 1979 quitóuselle o nome de 18 de Xullo e chamouse Praza da Constitución, esta vez tamén en eúscaro, Praza da Constitución. Debido ao franquismo e á Constitución de 1978 quíxose borrar da nosa memoria o nome de Praza Nova, nome que os donostiarras deron e utilizado desde a construción da primeira praza en 1772 ata que foi prohibido e suprimido polo franquismo.
O 18 de xuño presentamos unha declaración coa intención de recuperar o nome orixinal, a Praza Nova, asinada por moitos individuos e axentes sociais. Podedes atopar a declaración completa en Blogak.eus/PRAZA-BERRIA e información adicional sobre a praza e o seu nome.
Tras a introdución da declaración finalizabamos a proposta da seguinte maneira:
“Por iso, os asinantes, tanto individuais como institucionais e axentes, propomos:
- Inscrición oficial da Praza Nova (en castelán Praza Nova). Nós utilizaremos este nome en todas as nosas actividades para recuperar definitivamente o nome que os donostiarras deron á praza.
- Facemos un chamamento a todos os donostiarras que se adhiran a isto a que actúen da mesma maneira.
- Iso é o que pedimos ao resto de axentes, e especialmente aos medios de comunicación, para que tomen o noso uso con respecto.”
Aos poucos imos vendo que cada vez son máis os individuos e axentes que están a utilizar o nome de Praza Nova. A nosa intención é acelerar este proceso e para iso consideramos imprescindible que os medios de comunicación súmense a esa vontade cidadá. Algúns non utilizarán o nome ata que sexa oficial, pero cremos que outros poden ter en conta a vontade da cidadanía e dos lectores ou espectadores. En Bilbao, a Praza Nova segue sendo Barria e a Praza Circular recuperou o seu nome en 1995, declarado polo franquismo Praza España. No caso de Vitoria-Gasteiz, é habitual o uso da denominación de Praza Nova nos medios de comunicación; a propia ETB deu a benvida ao ano 2024 na Praza Nova, cuxo nome oficial segue sendo Praza de España, modificada no franquismo.
Por tanto, pedimos aos medios de comunicación de Euskal Herria que reflexionen e, se o consideran oportuno, que empecen a utilizar o nome de Praza Nova ao falar de San Sebastián. Pode ser unha oportunidade inmellorable para nomear, nos próximos sansebastianes, a quen tivo praza de orixe e nunca tivo que perder: Praza Nova.
Imos, nós tamén, nós sempre alegremente, sempre alegres!
Recuperemos a Praza Nova
Asinantes: Dani Goñi, Marije Manterola, Jexux Arrizabalaga, Mikel Legorburu, Kepa Sarasola, Josu Tellebide, Marko Sierra
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Do mesmo xeito que coa axuda dos artistas vivimos o florecimiento de Euskal Herria, tamén nesta ocasión, co seu impulso, sigamos facendo o camiño xuntos, dando o apoio necesario aos presos políticos, exiliados e deportados vascos
O lector xa sabe que a Asociación Harrera... [+]
A epistemoloxía, ou teoría do coñecemento, é unha das principais áreas da filosofía e ao longo da historia sucedéronse importantes debates sobre os límites e as bases do noso coñecemento. Nel atópanse dous poderosos correntes que propoñen diferentes vías de acceso ao... [+]
Esta semana tivemos coñecemento de que o Xulgado de Getxo arquivou o caso dos nenos de 4 anos de Europa Ikastetxea. Isto lévanos a preguntarnos: están dispostas as instancias xudiciais, policiais… para responder as demandas dos nenos? Protéxense de verdade os nosos menores... [+]
Non quero que a miña filla se disfrace de xitana nos caldereros. Non quero que os nenos xitanos da escola da miña filla gocen de xitanos nos caldereros. Porque ser xitano non é un disfrace. Porque ser xitano non é unha festa que se celebra unha vez ao ano, manchada de roupa... [+]
A verdade é que non sei por que estou a escribir isto. No ambiente conflitivo de hoxe en día non se toman ben este tipo de opinións. É posible que ARGIA non publique isto, xa que non coincide coas opinións que publicaron até agora (pero se finalmente decidiron publicalo,... [+]
O 15 de xaneiro o lobby tecno-empresarial Zeditzak presentou o seu 6º informe, Euskadi e a Unión Europea, un destino compartido de prosperidade e competitividade. O neoliberal Think Tank, formado por expertos emerxentes do mundo das finanzas, presentou unha receita máxica... [+]
Os euskaltzales movemos os nosos pés tras a testemuña da Korrika, para reivindicar que queremos seguir vivindo como pobo vasco, en favor da nosa lingua.
Os primeiros pasos dáos a persoa migrante que sae do seu país de orixe en África, América do Sur ou Asia,... [+]
E un ano máis, os sindicatos organizáronnos folgas prefabricadas. E nós, individualmente, decidiremos si sumámonos ou non á folga, sen necesidade de ningunha asemblea no centro.
Ao parecer, o modelo de folga que me ensinaron a min xa non está de moda. No meu imaxinario, a... [+]
Hoxe, 21 de xaneiro, é un día para lembrar e reflexionar sobre unha interesante efeméride da nosa historia recente. Cúmprense 50 anos do peche de 47 traballadores de Potasas de Navarra. Este peche, que durou quince días, provocou unha folga xeral en Navarra, informou o... [+]
Fai un par de semanas publicáronse varios datos de Noruega. Neste país de Europa do Norte predominaron os coches eléctricos, sendo a marca Tesla a a máis vendida, cun 90% de enerxía reciclable que se consome alí. Pola contra, as empresas públicas norueguesas non teñen... [+]
.jpg)
Estas foron as miñas últimas palabras cando fómosche, collidos da man no teu profundo soño respiratorio. O teu corazón quedou para sempre sen unha dor especial, sinxelo, digno. Como vostede queira e esixa. Como queiramos e respectamos.
Xa un mes antes da chegada do... [+]
Hoxe en día, as voces das mulleres e dos nenos e nenas permanecen no seo dunha cultura que deslegitima as súas voces, silenciando as súas experiencias, dentro dun sistema tendente a minimizar ou ignorar os seus dereitos e necesidades básicas. Un exemplo mediático deste... [+]