Esta tráxica etapa do pobo occitano comezou no século XII. Naquela época, o Papa viviu á Terra Santa, é dicir, ao país onde viviu Jesús. impulsou as tropas conquistadoras que ían saír. Que ían a esa maldita Terra Santa. Hoxe coñecémolas como cruzadas, porque o obxectivo destas expedicións, eses soldados cristiáns, era, ao parecer, facer que as terras islámicas do Próximo Oriente convértanse en dependentes do signo da cruz. Os guerreiros pasaron séculos, agora dominaron algúns territorios, logo perderon os territorios, despois volveron engrosar e volveron perder… Pero non só iso. A fórmula da Cruzada resultou de gran utilidade para insuflar unha nova postura ou perspectiva ideolóxica: na base da causa da guerra, para ser un casus belli, agora atopábase a necesidade e mandato de Deus, unha causa moral relacionada coa salvación das almas. E como non obedecer a mente de Deus? As primeiras guerras ían en contra dos pobos afastados, pero aos poucos a mesma fórmula empezou a utilizarse cos pobos veciños. Así xurdiu en 1184 a Inquisición en Occitania ou, dito no idioma dos aldeáns, en Langedòc, a partir dos herejes catarvos. En 1209 o papa chamou cruzada contra os catarvos, cando empezaron a aguantar o buraco negro de Occitania.

O rei de Francia utilizou a cruzada contra os catarvos para apoderarse de territorios alleos e ampliar os seus bens. Respectando a mente de Deus, por suposto. Era a época na que as monarquías absolutistas comezaron a percorrer o seu camiño, e a occitana era un mal modelo. En Occitania non había tendencia ao centralismo, non tiñan reis. Estaba formada por cidades e señoríos gobernados por diversos señores feudais, grandes ou menores, aos que daba unidade a lingua e a cultura. Efectivamente, a lingua daba nome ao pobo:Langue d'Oc. É máis, en torno á linguaxe Langue d'Oc, entre os cortesáns occitanos construíron unha alta cultura: a civilización do amor cortesán, do amor fino, das medallas, é dicir, dos trobadores. A literatura de Langedòc foi o berce da poesía occidental: A xénese da poesía occidental, non importa.

En que consisten as cousas, a través dun poema escrito en occitano chégannos os detalles daquela guerra. Canso da Crosada (Canción da Cruzada) foi escrita entre 1212 e 1218. A primeira parte escribiuna Gilen Tudela, apostando por Francia. Logo, non sabemos por que, en xullo de 1213 silenciarásenos en Gil, e un anónimo occitano, un poeta requintado, toma a substitución da palabra. E construirá un monumento literario. No sentido contrario ao de Gilen Tudela, o poeta aposta polos que van perder a guerra.Os versos do poema Canso da Crosada e os acontecementos bélicos contemporáneos, baseados en testemuños directos, engaden sen dúbida forza ao relato.

Para o poeta anónimo este non é unha mera guerra contra a herejía catarata. Para el é un ataque contra toda unha cultura, un choque de civilizacións. A cultura occitana que describe apoiábase nuns valores básicos: O ataque dos pretz (entusiasmo, valentía), paratge (dispoñibilidade), convivencia (convivencia) e os franceses era un ataque contra estes valores. Sen idealización: Estamos convencidos de que a Occitania feudal medieval tería máis que da realidade terreal, pero coincidiremos, con todo, como ideal, como sociedade ambicionada, que non está mal unha identidade nacional construída nestes valores.

O autor do poema móstranos, por unha banda, o que debería ser o valor dos cabaleiros: o lirismo, a exaltación da beleza, a decoración. Pero non só iso, senón tamén a solidariedade entre os occitanos, tanto de clase como de xénero. Aí, por exemplo, a pasaxe que conta a preparación para a batalla: "Os cabaleiros e as damas levan remaches; doncelas e doncelas, materiais e proxectís de ballesta". Todas as actividades frenéticas da guerra, segundo o poema, levan a cabo sen renunciar aos valores de Occitania: sen perder formas, acompañadas de alegría, canto e verso. "Cabaleiros e burgueses, dama e doncelas, mozas, mozos e pequenas doncelas; todos, grandes e pequenos, pasando entre si sillares... mentres cantan baladas, cancións e versos".

A gran perda chegou cando estas cancións lixeiras estaban no aire.