Segundo os últimos estudos realizados en España (non atopei datos de RD), o 20% da poboación sofre dor crónica. Á marxe das dores de cabeza, son frecuentes as dores que se prolongan ao longo dos meses; os que, unha vez curada a lesión, volven aparecer; as persoas que, a pesar de que as probas diagnósticas din que non hai dano, sofren; as que, sendo especialistas, non atopan explicación algunha á súa dor.

No meu caso particular, durante calquera exercicio, e especialmente nos días seguintes, sentía dor nos músculos da parte do corpo utilizada: debaixo das pernas (ata que non se pode estar de pé), nos xeonllos, nos brazos... Non a dor de agujet, evidentemente, outra dor moi desagradable que tamén sufriu en repouso. Iso, claro, condicionou a miña vida por moito tempo, e deixei de facer moitos plans e deportes que antes facía sen problemas, por medo ás consecuencias. De feito, entre quen padecemos unha dor crónica son moi frecuentes as seguintes actitudes: medo a determinados movementos e situacións, anticipación, moi alerta aos síntomas, etc. Eles alimentan a dor e aí temos a roda de bruxas, a corda sen cortes.

Se ao comezo dos síntomas houbese medico, quizá alguén que, seguindo o manual do medicamento tradicional, houbéseme etiquetaxe como “síndrome de sensibilidade central”. Hoxe agradezo sinceramente que non chegue até aquí, porque a idea de corpo enfermo e non capaz confirmaríase en min, afastándome aínda máis da realidade e distorsione totalmente a idea de saúde do meu corpo.

Devandito isto, teño que recoñecer que falar publicamente da miña dor custoume moito e que a decisión de compartir estas liñas non foi fácil. Cando vivía con dor disimulaba o que podía ser o sufrimento (especialmente emocional e mental) e deixaba as abellas para casa. Estiven pensando en cal era a razón. É posible que pretenda manter a normalidade para que polo menos o que mira fóra estivese bastante ben, evitando a imaxe de paciente; que non quixese mostrarlle vulnerable; ou que me temese que a palabra perpetuase o problema...

Unha vez que a dor se aliviou até case desaparecer, non quería deixar físgoa á euforia, non me atrevía a falar diso, temendo que volvese de volta ao contar que todo pasou. A verdade é que a un nivel iso é o que pasou cando empecei a falar do tema, lembroume aos meus “sistemas” aos que hai tempo que non me sentiron, pero xa teño moita información e miro a miña dor desde outro lugar.

Consciente da dureza da dor, diría que é aínda máis difícil padecer unha dor sen nome, ou si é descoñecido ou estraño en nome. Porque non hai razóns obxectivas suficientes para estar mal. E quizais por iso, porque non hai ningunha enfermidade ou lesión concreta detrás, costa falar delas, porque non pode xustificar a súa queixa cunha explicación razoable. Os feedback como “É psicolóxico, estás a somatizar, non aparece nada nas probas, é por tensións...”, pon nun mesmo a responsabilidade de sentir dor, coma se do noso modo de vida ou de ser tratásese, a CULPA, en maiúsculas. Se hai infinidade de correntes que explican a orixe das dores e as enfermidades, eu non vou discutir isto hoxe aquí. Pero quero reivindicar que hai unha forma de combater a dor: o coñecemento.

No meu caso, ese coñecemento (información nova e útil) chegoume da man do neurólogo Arturo Goicoechea. Partín del e traballei co equipo de Inés Goicoechea. Completaron a teoría da “neurobiología e pedagoxía da dor” e a súa práctica correspondente, e están a obter moi bos resultados con diferentes tipos de dor crónica, eu son testemuña. É imposible explicar detalladamente neste texto os pormenores desta teoría. Un, porque é moita información, e outro, porque isto non quere ser un artigo divulgativo. Pero creo que merece a pena dar un pequeno comentario. Estou disposto a dar máis información a quen queira saber máis, e si non, podedes buscala na rede. Goicoechea di que todas as experiencias dolorosas son respostas cerebrais, respostas normais, resposta ante o que considera unha ameaza. A dor é en si mesmo un mecanismo de protección. Con todo, o sistema ás veces falla, polo que a dor non desaparece despois dun tempo razoable de curación, ou peor aínda, mesmo sen lesión. Nestas situacións podemos falar dun erro de avaliación. O cerebro cre que aínda hai razóns para protexerse, polo que a dor persiste. E aí é onde nos encadeamos quen vivimos moitas veces con dor crónica. Pódese liberar porque a dor se aprende e, por tanto, é posible desaprender.

Como dicía ao principio, o obxectivo destas liñas é dar un pouco de luz a este tema que está un pouco oculto. Se alguén sente comprendido, identificado ou esperanzado tras ler as miñas vivencias, será suficiente.