A sobriña informou de que Abdullah Öcalan estaba sa, que dera recordos a todos e transmitiu a seguinte mensaxe: "O illamento continúa. Si as condicións son axeitadas, teño a capacidade teórica e práctica de levar este proceso desde o ámbito do conflito e a violencia ao ámbito xurídico-político".

En outubro foi noticia que o líder ultranacionalista do partido MHP en Turquía, Devlet Bahçeli, deu a man ao partido de esquerda DEM. O feito de que Bahçeli decida dar a man aos seus compañeiros de DEM creou confusión, non só entre os turcos. O DEM conta cun programa político inspirado por Öcalan, baseado na autodeterminación das minorías, a emancipación das mulleres e a democratización de Turquía; e Bahçel estivo pedindo en voz alta a súa prohibición até hai pouco.

O apoio ao Quinteto simbólico de Bahçeli por parte do presidente Erdogan suscitou grandes sospeitas. "A creación da paz no noso país é importante nun momento no que os conflitos se están intensificando en Oriente Medio", afirmou Erdogan. Esta declaración mostra dúas cousas claras. Por unha banda, que Turquía se preocupa polo seguinte: Israel, apoiado por Estados Unidos, está a atacar aos representantes iranianos, e Turquía está preocupada por si o balbordo causado por iso non vai ofrecer unha oportunidade aos kurdos para obter ganancias políticas en Siria e Irán. Doutra banda, demostra que Turquía necesita conseguir o apoio da gran circunscrición kurda para os cambios constitucionais propostos, e ademais, que fracasou no seu intento de lograr unha solución militar.

Dá a impresión de que Turquía lembra o caso dos kurdos só cando está en perigo ou cando ve novas oportunidades. De feito, algúns analistas cren que o apertón de mans de Bahçeli indica que xa se iniciaron as conversacións de paz entre o PKK e o Goberno turco.

A lingua do Goberno turco é outra das que se contan. Bahçel mostrouse convencido cando pediu ao DEM que "volva á normalidade" e que "se poña fin ao terrorismo" en Cataluña. Deixou claro que non prevé unha solución ao problema kurdo si hai que negociar "coas organizacións terroristas". Asegurou que os combatentes do PKK só poden "baixar da montaña e renderse". É máis, pediu a Öcalan que o PKK "disólvase unilateralmente".

O PKK retrocede a rexións montañosas afastadas, sobre todo ao Kurdistán iraquí. Alí, foron perseguidos polas forzas turcas en varias operacións militares e provocaron numerosas vítimas e a morte e o desprazamento de civís kurdos. Con todo, estas operacións non conseguiron destruír a capacidade organizativa ou operativa do grupo.

Ataque ao produtor de drones militares PKK

O 23 de outubro produciuse unha explosión e un tiroteo na sede da Industria aeroespacial turca en Ankara, que sacudiu o país. No ataque, perpetrado por un home e unha muller, ademais de matar aos dous, faleceron outras cinco persoas e 22 resultaron feridas de diversa consideración. O Goberno turco culpabilizó de inmediato ao PKK e as súas guerrillas, as Forzas de Defensa Popular (HPG), anunciaron dous días despois que se fixesen cargo da acción. Con todo, HPG sinalou que o ataque estaba previsto hai tempo e que non tiña relación cos últimos acontecementos políticos en Turquía.

O HPG deixou claro que o seu obxectivo era a Industria Aeroespacial Turca, un prestixioso fabricante de drones militares. O contraste é grande, xa que a represalia turca produciuse contra civís do norte e o leste de Siria. Turquía intensificou os seus ataques aéreos en zonas crave das rexións kurdas do norte e leste de Siria (DAANES) e en Sinjar, ao norte de Iraq. Estes ataques aéreos han tido no destino infraestruturas críticas como centrais eléctricas, áreas petrolíferas e instalacións de almacenamento de alimentos, entre outras. No nordés de Siria, 1.031 ataques deixaron decenas de miles de civís sen electricidade, combustible nin servizos básicos, e millóns de persoas que xa se atopaban facendo fronte ás dificultades se achegaron á destrución humana. As Forzas Democráticas Sirias (FSDF) da administración autonómica han acusado a Turquía de cometer crimes de guerra e, ao mesmo tempo, mostráronse dispostas a dialogar.

Negociador en Öcalan para a solución?

A Unión de Comunidades Kurdas (KCK), entidade membro do PKK, compartiu as súas inquietudes sobre a honestidade de Turquía, baseándose nas súas experiencias no proceso de negociación entre 2013 e 2015. Con todo, lembraron que, a través do diálogo, buscan unha solución democrática e subliñaron que a solución ao problema kurdo e a democratización turca están unidas e que Öcalan é o seu interlocutor e negociador. No entanto, subliñaron que "non se pode falar de avances ata que non se haxa definitivamente descartado o illamento de Abdullah Öcalan e garántase a súa saúde, seguridade e condicións de traballo".

Sen dúbida, os últimos acontecementos crearon un clima de esperanza, despois de nove anos nos que Turquía lanzou unha sanguenta represión contra os kurdos. Aínda non está claro onde dirixirase este proceso, pero hai unha cousa clara: o momento de alcanzar a paz xa chegou. Agora correspóndelle ao Goberno turco demostrar a súa vontade de dar unha solución política e xusta á situación dos kurdos. Mentres tanto, espérase que os kurdos e os seus partidarios internacionais reclamen máis alto aínda a liberación de Öcalan e unha solución política á situación dos kurdos.

*Justus Johannsen, xornalista experto en Oriente Medio