Susy Shock abraza estas loitas a través da súa canción e poesía. Publicou os libros Balbordo Sur (2007), Relatos en canecalón (2011), Poemario Transpirado (2011), Crianzas (2016) e Hojarascas (2017) e os discos Boa Vida e Época Vergoña (2014) e Traviarca (2019). A V Edición do Campionato de Euskal Herria, que se celebrará o 2 de novembro en Durango. Nas Xornadas Feministas teremos a oportunidade de escoitar o seu segundo disco e o 4 de novembro na Casa de Cultura de Bilbao (Urazurritua 7, Bilbao) coñeceremos máis de cerca as súas cancións, poemas e historias.

Xunto a Marlene Wayar e outros compañeiros, reivindicades a palabra “trava” e, dándolle outro significado, fixéstela túa. Como vivistes este proceso? Como che abraza esta palabra?

En Arxentina, en Río da Prata, en Brasil, empezou a darlle a volta ao significado da palabra “trava”, primeiro para formar parte dun grupo, para organizarnos politicamente, situándonos dentro dunha comunidade. Non só a persoa está en contra do mundo, hai algo que nos une, algo que nos atravesa. Partindo da clase, desde onde habitamos no mundo. Entón, esa palabra comezou a ser elaborada, manoseada, abrazada, para facer sentir ás persoas como parte dunha comunidade e ser referentes políticos. Somos isto, por isto amádenos, falaremos desde aquí, relacionarémonos desde aquí, porque tamén nos desexan desde aquí, deséxannos porque somos “travas”, mátannos porque somos “travas”. Non nos len doutra maneira. E como defendemos e loitamos por todas as autopercepción, reivindicamos o noso dereito a ser “trava”, a chamarnos así, a ler. Nós non queremos escondernos dentro dun binario, nós queremos atravesar o mundo “trava” polo corpo, polo sentimento “trava”.

 

 

 

 

Frases como “Que outros sexan o normal” (“que os demais sexan normais”) e “moita vida e pouca vergoña” (“moita vida e pouca vergoña”) levaron a moitos a coñecerche. Foron a lema de moitas manifestacións e tamén o vemos a miúdo nas redes sociais, nos debuxos, etc. O seu manifesto “Reivindico o meu dereito a ser un monstro” (“reivindico o meu dereito a ser un monstro”) tamén foi amplamente difundido entre os mozos militantes. Por que cres que iso é o que pasa? Como se defende o dereito a ser monstro?

O dereito a ser monstro faise como se defende a autopercepción “trava”. Facendo o noso propio dereito e transferíndoo. Así nos damos conta de que isto identifícanos e desta maneira faise posible esa relación ou vínculo. De aí, por exemplo, o desexo faise posible. O outro nos ama e deséxanos, nós amamos e desexamos desde ese corpo, que é un corpo repugnante para a normalidade, proclamando ese corpo como territorio ou espazo para pensar outras formas, outras lóxicas. Porque se a normalidade nos trouxo até aquí, até esta derrota da humanidade, entón recorreremos ao que a normalidade deixou de lado, e seguramente alí haberá moitos berros e soños posibles, para crear e atravesar outra cousa.

En Crianzas (2016) diríxesche aos máis pequenos: “Estas palabras son para travesas, para nenos e nenas... a ver si dunha vez por todas facémoslles sobremesas, abrazos e cancións de berce para poder voar as súas ás...”. E como acción política, vostede fala de abrazar as desigualdades. Como podemos axudar aos nenos e nenas para que vivan máis libres?

Paréceme impensable a política que nos pon aos adultos no centro, creo que iso tamén fracasou. Creo que a única e máis verdadeira maneira de axudar a todas as idades é facelo desde o neno que foi, desde o neno que sente ofendido, desde o neno que necesita desquite, desde o neno que ten que levantarse para reivindicarse. A partir de aí e mostrando o fracaso da política de adultos que temos hoxe en día. Esta é a única maneira de abrazar estas pequenas beiras, facelo a partir das nosas ás, aínda que esas ás se están reparando, aínda que aínda están doridas, necesitan ser abrazadas. Pensando que o adulto que son agora fora tamén un neno que se ofendeu, un neno que fora pisado, disciplinado. Estes son os nenos que hai que reivindicar.

As estatísticas de Arxentina indican que a esperanza media de vida de travestión é de 35 anos. E a miúdo sodes “sen nome”, invisibilizados, esquecidos.Ante iso, escoitámosche dicindo que “a nosa vinganza será chegar a ser vello”. Como che imaxinas ese futuro no que o espazo, o tempo, neste caso a vellez, van ir conquistando?

É imposible representarnos sós na vellez. Creo que levamos a rastro o abandono desa familia hexemónica, que levamos aos corpos o fracaso desa maternidade e paternidade. Entón, creámonos moito, fixémonos con outros e creo que temos que seguir creando colectivamente o futuro. Eu creo que non hai maneira de gozar dunha vellez amable e non sentirnos sós, non unha soidade persoal, senón unha soidade política, unha soidade social, si non estamos en comunidade, si non nos pensamos como tribos. Eu imaxínome así e loito por iso.

 

 

 

 

 

Este ano, xunto á Bandada de Colibries (Solana Bidman, Caro Bonillo, Sole Penelas e Horacio Vázquez) e a bailarina Carla Morales Ríos, presentaron o seu novo disco, Traviarca, en homenaxe a Lohana Berkins e aos xa mencionados “sen nome”.Quen é para ti Lohana Berkins? Que cres que deixou o seu voo bolboreta?

En principio, o que deixou Lohana é un mundo mellor para todos os nenos, e iso é moito. É dicir, Lohana non só loitaba polos nenos trans, senón por un mundo no que Lohana soubese abrazar a todos os nenos. E, ao mesmo tempo, deixamos un mundo mellor a esta hexemonía que hoxe en día conta con mellores ferramentas para a educación infantil. E eses nenos que crecen dentro da hexemonía teñen mellores ferramentas para rebelarse e levantarse dignamente a favor das desigualdades. Lohana abandonou ese mundo e ese arrogante orgullo e coraxe que fixo erixirse ante os poderes e as institucións para reivindicar todos os dereitos.

Hoxe en día grupos arxentinos como Suor Marika ou Cumbia Queer (cos que habemos visto que colaboraches) expresan a súa loita e os seus praceres a través da música. Estes grupos crearon camiños para a transformación a partir dos seus xéneros ou fusións. Ti falo a través do folclore. Este estilo atrae aos máis maiores do que son atraídos polos estilos de música rap, cumbia, rock... Con todo, gran parte do teu público son novos. Como vive vostede do seu papel de cantautor ese achegamento entre adolescentes e mozos? Que cres que lle dan as túas cancións ao folclore arxentino?

A min gústame verme como cantautor desta época. E esta época gústame moito. Cando digo esta época, en Arxentina, desde a volta da democracia, desde os anos 80, até a actualidade. Naquela época, despois dunha etapa tan dura como a ditadura militar, empezamos a dicir o que non se di, comezaron a volver os que se foron, comezamos a cicatrizar as feridas xigantescas e profundas, as feridas xigantescas e profundas que aínda estamos a curar. Eu naquela época era adolescente, sinto de xeración de “Nunca máis!” e a partir de aí vivo os meus outras procuras, as miñas outras definicións estiveron aí, desde os dereitos humanos, abrazos deses dereitos.

Os travestidos proclamámonos desde aí, levantámonos de alí. Entón, é moi poderoso pensar que o que facemos, neste caso, a arte, a música, as cancións, os libros, os poemas... están aí, é imposible pensar niso sen ter en conta esa época. Eu sinto que esa época segue, que vai cambiando e que se uniu a unha época moi parecida á que se inaugurou. Cunha época que se está dando na parte máis interesante do mundo, cunha época que se está desconstruyendo. Por tanto, temos unha mestura de discurso nas nosas músicas e empezamos a chamarnos con voz propia. Iso tamén é un legado que nos deixou Lohana. Interrompémonos/Interrompémosnos e empezamos a falar, primeiro a balbucear, e aos poucos, aprendendo estratexias, crecendo, formándonos, para ser nós, para ter as nosas propias teorías, cancións, libros, posturas poéticas. Estratexias. E a nosa música tamén é iso. Eu canto ao chacar como se canta en calquera provincia de Arxentina, pero eu son travesti, canta un travesti e, ademais, a maior diferenza é que eu non vou repetir o esquema patriarcal e machista que adoita seguir esta música popular e en xeral calquera música. Esa é a diferenza e creo que por esa razón moitos mozos achéganse e senten tocados, emocionados, abrazados, porque mesmo á hora de bailar pomos o corpo, pero non estúpidamente, non estamos anestesiados, sabemos que ao bailar bailamos tamén as nosas ideas.

 

 

 

 

 

Estes días realizaredes a vosa primeira xira por Europa. Estaredes en Barcelona, Madrid, País Vasco, Lyon e Belfast. Que che gustaría vivir estes días?

Quero unirme a toda esta tribo. A pesar de que a historia, a biografía e as diferentes situacións socioeconómicas atravésannos, nesa perspectiva, quero unirme a esa tribo que estamos inmersos neses debates. Iso éncheme de alegría e xa empecei a recoller as ganas deses membros da tribo para recibirnos, atoparnos, relacionarnos, celebrar, compartir, intercambiar. Estou seguro de que será un pracer vivir todo iso.

Euskal Heriko V. Feira de Durango Tocaréis nas Xornadas Feministas o 2 de novembro. As xornadas deste ano teñen como lema Salda dago. Que cre vostede que poderá ofrecer a ese caldo que está no fondo?

A nosa forza travesti. E o sentimento de pertenza a este ciclón. Furacán, ciclón... cada un chamaralle como queira, pero ten moita forza. Queremos tecer moitas novas relacións, cantar que somos parte do transfeminismo que circula.

Despois, o 4 de novembro, estarás na Casa de Cultura de Bilbao (Urazurrutia, 7) compartindo os teus poemas e cancións. O poeta e activista feminista Jule Goikoetxea, no seu libro de poemas Tratactus, di: “A poesía é o lugar onde temos / somos / introducimos...”, que é a poesía para ti?

Para min a poesía é unha gran oportunidade de expresarnos doutras maneiras, doutras formas, doutras formas, doutras formas, de enerxía. Polo menos para reflectir unha gran parte do que soñamos.