Unha ampla lista de casos de corrupción da anterior lexislatura –De Miguel, Victor Bravo, Alonsotegi, Montai, os exames de Osakidetza, Margüello, Xurros de Karrantza, Hiriko, Epsilon...– As irregularidades denunciadas polo desastre de Zaldibar e os dous cadáveres aínda enterrados, a polémica xestión da pandemia de coronavirus, o papel da inocución permanente da maioría sindical… Ademais, algúns destes casos producíronse nos últimos meses da lexislatura, en vésperas das eleccións que mellor coida a formación. Ademais, case a metade da poboación quedouse en casa coa abstención a nivel histórico: 47,14%.

Todo iso. Pero, con todo. A pesar de todo. Erosión cero. De feito, a parella de feito PNV-PSE saíu máis reforzada que hai catro anos. O PNV gañou 3 escanos e fíxose co 39,12% dos votos, seguido polo PSE-EE, que obtivo o 13,64% dos sufraxios (1 escano).

A pregunta pasou pola cabeza de moitos: "Visto isto, que ten que pasar para erosionar ao PNV e o seu modelo? ". Pero, non é máis preocupante que iso que antes das eleccións todos deamos por decatados de cales serían os gañadores?

Alternativa?

EH Bildu ten motivos para alegrarse. Aínda que a abstención se multiplicase, EH Bildu (+23.000) foi a única formación que incrementou o seu número de votos, do mesmo xeito que Vox (+16.800). O candidato do PSE-EE, Iñigo Urkullu, logrou catro escanos máis (22) e mellorou seis puntos e medio os resultados de 2016 (27,84%). Non é mala persoa. Pero non é suficiente. En política institucional, ademais da recollida de votos, manda a composición das maiorías. E nestas eleccións o bloque de esquerda botouse atrás. En 2016, PNV e PSE lograron o 49,60% dos votos, mentres que EH Bildu e Podemos obtiveron o 36,12%. Nas últimas eleccións o tándem PNV-PSE obtivo o 52,76% e EH Bildu - Podemos o 35,87%. Por suposto, niso ten moito que ver o feito de que o partido de Miren Gorrotxategi rompeuse non só por dentro, senón tamén nas eleccións: O Parlamento perdeu 5 parlamentarios e perdeu 6 puntos e medio (8,03%). Nestas eleccións só Carlos Iturgaiz tivo a capacidade de conseguir perdas dese tamaño.

Deste xeito, a suma de forzas de esquerda segue sen poder conformar unha alternativa no Parlamento Vasco, Álava, Bizkaia e Gipuzkoa. Lonxe están os tempos de 2012, nos que EH Bildu quixo competir en hexemonía ao PNV ou a irrupción de Podemos abriu un mapa de posibles coalicións. Polo si ou polo non, non se pode dicir que un goberno con EH BIldu e PSE neste momento é un espellismo, o mesmo que definir aos “socialistas” como partido de esquerda.

A cidade como baluarte do modelo capitalista

A metade da poboación da CAPV reside en oito cidades de máis de 45.000 habitantes: Bilbao, Vitoria-Gasteiz, Donostia-San Sebastián, Barakaldo, Getxo, Irun, Portugalete e Santurtzi. En todas elas, ademais da vitoria do PNV, a suma dos resultados arroxa unha vantaxe media de case 20 puntos sobre a esquerda abertzale: PNV, co 37,38% dos votos, e EH Bildu, co 19,62%. As grandes cidades e pobos continúan sendo a análise sen superar do independentismo da esquerda, especialmente en Bilbao e Ibaizabal nos seus flancos esquerdo e dereito. A isto habería que engadir que as muletas históricas do PNV, o PSE e o pp, obteñen mellores resultados que en países máis pequenos.

En xeral, de face aos resultados do municipio, estabilizouse o bipartidismo. En todos os municipios de Araba, Bizkaia e Gipuzkoa, o PNV ou EH Bildu impúxose, salvo en Ermua (PSE) de Bizkaia e en Navaridas (pp) de Álava. Entre os dous partidos, cubriranse as dúas terceiras partes do Parlamento Vasco.

“Euskadi Zutik”. Así seguirá durante catro anos, polo menos un dos mesmos que nos últimos catro anos, pero coa crise económica á porta aberta. A paradigma de centralidade, estabilidade e moderación, que non ten parangón en Europa, terá a oportunidade de gobernar comodamente catro anos máis. Pero bo, aos nacionalistas nostálxicos crónicos quedará sempre un exercicio de matemáticas que di que a composición do parlamento vasco "é a máis patriota de todos os tempos".