Fai tres ou catro anos púxose en marcha a Mesa de Alimentación de Bergara, entre diversos axentes do municipio: Concello, Asociación de Desenvolvemento Rural, cooperativa Ereindajan, produtores, proxecto Eskubaratz, particulares... A Sra. Plazaola explica que desde o primeiro momento tomouse como obxectivo "desenvolver a estratexia alimentaria de Bergara, tomando a agroecología como rumbo".

Compartiron as súas propias percepcións e inquietudes e crearon dous grupos de traballo para dar resposta ás carencias existentes no pobo: O grupo de traballo Azoka e o grupo de traballo Substitución.

Como potenciar os mercados en declive?

En Bergara distínguense dúas feiras: unha é o edificio, que está aberto todos os días, e outra semanal.

Esta periodicidade semanal realizábase os primeiros sábados, pero desde fai sete ou oito anos realízase os mércores pola tarde. Segundo explicou Jon Ruiz de Egino, "nun diagnóstico vimos que ás feiras achegábase sobre todo xente maior, xa que ao ser a mañá do sábado quizá a xente nova non tiña costume de achegarse ao mercado. Tentouse atraer a outro público, feito os mércores pola tarde. En 2014 ou empezamos, e bo, non vou dicir que teña un tirón de cristo, pero creou e mantense un costume".

Con todo, a mesa de alimentación incorporouse ao edificio do mercado. Ruiz de Egino: "Ao longo da semana observábase que o edificio estaba buxán, na actualidade só hai unha carnicería, unha xeadaría e unha lavandaría, o que non responde á necesidade de conseguir alimentos no día a día". Comezaron a traballar para dar unha volta ao edificio Azoka, segundo explicou Plazaola: "Os postos estaban a dous lados e unha pila deles buxán, e pensouse en tirar os postos dun lado e crear un espazo común... A partir de aí, o Concello dedicouse á construción do edificio, xa que era unha cuestión de infraestrutura. Pero doutra banda, empezamos a falar do contido do proxecto. E empezamos a reinventar un pouco a idea das feiras: construír unha ponte entre produtores e consumidores, sen ánimo de lucro ou que se expoña como unha mediación ética, e ofrecer produtos de moitos pequenos produtores nun espazo común, cun horario flexible e tendo como obxectivo pór a disposición da cidadanía produtos e alimentos de calidade...". Os proxectos resultantes son a tenda e a cociña.

Plazaola sinala que os mercados están en declive na maior parte dos lugares e que ante iso estanse adoptando distintas tendencias en cada un deles: "Nalgúns lugares, especialmente nos núcleos urbanos, as feiras están a dirixirse ao turismo, noutros lugares máis como espazo de lecer, a alimentación descentralizada e algo romántica idea de mercado... No camiño que nós tomamos a central é a alimentación". "Tamén o sector primario", engade Ruiz de Egino.

Que xente vai comprar á feira?

Eli Pagola pregunta no programa Egonarria sobre o perfil dos que van comprar á feira. Ruiz de Egino responde: "Hai diferentes perfís: xente concienciada, que cre que é a función da feira, que cre que é o lugar onde conseguir o produto local... hai outro perfil que foi e segue comprando por costume durante toda a vida. Hai outro perfil, o das mulleres viúvas, que saen a sábado á compra e buscan alimentos baratos ou polo menos alcanzables. Tamén hai outro perfil de pais recentemente nados, que se afixeron a vir á feira de súpeto porque dan importancia á alimentación en casa... Pero en canto á idade, si, son sobre todo os que van un pouco máis aló da idade".

Podedes ver a entrevista completa en:

"Servizo de Ortopedias" para aliviar a carga de traballo dos produtores

O segundo grupo de traballo da Mesa da Alimentación de Bergara ocúpase do relepago. Ruiz de Egino explica que no diagnóstico realizado en 2022-2023 viuse que no val do Alto Deba había entre 21 e 22 anos antes e dez anos despois só había 11 hortos profesionais, "e ademais a maioría dos que quedabamos eramos os que desapareceriamos nos próximos 10 anos. Non viamos unha substitución fácil, a xente non se achegaba ao sector primario".

Ademais deste diagnóstico, participaron no estudo Biolur Duina, que concluíu que os horticultores tiñan unha carga de traballo moi elevada e estaban gravemente expostos a salarios, o que na maioría dos casos era para non seguir adiante co proxecto de motivos.

Para dar resposta a esta situación, a Mesa da Alimentación de Bergara puxo en marcha este mes de marzo un servizo de "ortopedias": contratouse a unha persoa que acudirá diariamente a un horto dun horticultor profesional do val para aliviar a carga de traballo. Ruiz de Egino está moi a gusto con este servizo e di que "o obxectivo é non caer un proxecto máis". A contratación foi realizada pola Asociación de Desenvolvemento Rural, que está financiada polos concellos, polo que todos os concellos viron o servizo necesario.

Outra das liñas de traballo que puxo en marcha o equipo de substitucións son as escolas. Para sacar diñeiro de Ikasbidai, a maioría dos colexios venden bombones, pero grazas ao seu traballo en Bergara, venden cestas con produtos da comarca. As cestas elaboráronse en auzolan e traballouse o tema dentro da aula. Ruiz de Egino valora moi positivamente: "Fomos aos alumnos de 16 anos a explicar a nosa profesión cando están na idade de elixir a profesión para demostrar que é posible facelo, en colectivo, e vivir dela".