“Unha Euskadi amable e...” di Niko Etxarte cantando. Tamén ti, Niko Sagarzazu, pensamos que che unirás a esta interpretación e probablemente levarás o refrán até a pu(n). Porque non sempre pensamos que na túa cadeira resúlteche agradable o día a día. Non pomos en dúbida o que fas, botamos en falta o que non fas.

Nos acontecementos do camiño de estudos dos mozos a miúdo citóullenos o teu nome, dicindo que a decisión está nas túas mans. Antes non obtivemos resultados frutíferos, e aínda que agora obtiveses nada, sería demasiado tarde. Quizá o próximo curso, así sexa! Sempre escribimos para lembrar que os nosos alumnos están a vivir unha inxustiza terrible.

As dificultades e as discapacidades para que os mozos de Ipar Euskal Herria poidan seguir aprendendo eúscaro en Hego Euskal Herria a partir dos 17-18 anos, ano tras ano, seguen aí; son o pesadelo de moitas familias. Cada administración fai da outra un cidadán estranxeiro, especialmente do País Vasco francés. A falta de acordo entre as tres institucións (Colexio Vasco, Goberno Vasco, Goberno de Navarra) e a falta dun programa educativo unitario, converte aos alumnos en estranxeiros tamén dentro de Euskal Herria. No ámbito universitario, aos poucos, están a abrirse camiños, están a facilitarse, grazas ao traballo e a vontade dalgúns responsables, crendo no proxecto e impulsando os estudos vascos. Na Formación Profesional, Sagarzazu e Arevalo, ano tras ano, seguen as murallas. Velaquí o proxecto Hezkuntek: un bo precedente para madurar e volver pór en marcha.

Difícil acceso á Formación Profesional, moitas veces imposible en eúscaro, e agora que, e a última sorpresa: Suspensión do programa Erasmus de Formación Profesional.

O afortunado Erasmus orienta a que os estudantes poidan seguir os seus estudos ou as súas prácticas no estranxeiro. No estranxeiro si: Un estudante de Irun podería realizar prácticas en Hendaia grazas a Erasmus. Un de Sara en Bera. Un de Baiona en Donostia... Desde “Euskadi” no estranxeiro, si, Niko, vivirálo normal desde onde esteas. Os demais, en Euskal Herria –os que estamos fóra da CAV– sufrimos, sufrimos.

Supoñamos que un alumno de Donibane Lohizune que está a estudar en Irun atopou xunto á súa casa unha empresa para facer prácticas laborais, preto, comodamente posible grazas a Erasmus. Pois non, este ano non. Non poderá facer prácticas preto de casa, terá que ir a Irun –sería a máis próxima–, a “Euskadi” (é dicir, a España). O COVID-19 parece ser culpable. Ririamos si non fose patético. A necesidade de camiñar polo camiño non só non ten en conta os riscos, os gastos, as limitacións... que no programa escolar haxa unha nova empresa, descuberta polo propio alumno, etc., senón que nos parece unha falta de respecto enorme. A exención non pode realizarse. Por tanto, facede que o que agora vos parece unha excepción convértase en algo normal, viable. Que as excepcións sirvan para iniciar a apertura deste camiño. Fainos pensar que detrás diso non hai pouca vontade de resolver a situación, ningún ganas de facer un pouco máis aló da tarefa cotiá, ningunha preocupación.

Sacan máis partido do devandito na Semana Europea da Formación Profesional que se celebra no outono: “A Comisión Europea ha destacado que desta maneira recoñécese á Formación Profesional de Euskadi e ao Goberno Vasco a súa capacidade de dar resposta a retos globais complexos, como o apoio ás persoas e ás empresas, impulsando a formación e a innovación. Unha mirada sempre á excelencia a través da colaboración entre os centros de Formación Profesional e os axentes socioeconómicos” www.irekia.euskadi.eus. Capacidade de resposta,

resposta a retos globais complexos, colaboración, apoio ás persoas... Á verdade! Se Europa nos mira tanto e somos espello, aproveite ese “vasco” para que Europa o tome en serio. Ou vostedes tampouco cren e só utilizan para quedar ben e os soldos, non fagan nada, mentres en Euskadi téñenos certificados tirrit!

Da mesma maneira, onde están, que din, que están a facer os que se presentan en fotos como programas impulsores transfronteirizos? Despois, os cargos institucionais, os responsables, teñen que reunirse para non ver a imperiosa necesidade de construír un sistema educativo vasco e axeitado, e facer o sitio que lle corresponde en Europa. Necesitaríanse follas e follas para explicar, con toda crueza e verdade, todos os ámbitos da realidade.

Segundo a sensación que temos, e se nos equivocamos tanto mellor, con este tipo de responsables nunca Euskal Herria. Non hai escusa para que Niko Etxart siga cantando en todo o refrán!